التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
آنزیم کبدی در آزمایش یک راه تشخیصی برای نشان دادن آسیب کبدی است. این آنزیم‌ها به‌طور معمول در سلول‌های کبدی وجود دارند اما آنزیم کبدی بالا نشان‌دهنده آسیب به کبد خواهد بود که باعث ورود آنزیم‌ها به جریان خون می‌شود.
آسیب‌های کبدی عموما نوعی بیماری خاموش هستند که فرد تنها در صورت آزمایش خون متوجه افزایش آنزیم‌های خود می‌شود. افزایش این آنزیم‌ها نشان‌دهنده عدم عملکرد صحیح کبد است. این روزها بیماری‌های کبدی به یکی از شایع‌ترین مشکلات در بین مردم تبدیل شده و در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع میتواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
عوامل مختلفی میتواند موجب آنزیم کبدی بالا (Elevated Liver Enzymes) شود. اگر شما هم به تازگی در آزمایش خون خود متوجه افزایش این آنزیم‌ها شده‌اید، تا انتهای این مقاله از مجله التیاما همراه ما باشید که آنزیم کبدی در برگه آزمایش، نتایج و دلایل بالا رفتن آن را مورد بررسی قرار دهیم.
فهرست محتوا:
- آنزیم کبدی بالا نشانه چیست؟
- کدام آنزیم کبدی خطرناک است؟
- عملکرد آنزیم‌های کبدی
- علائم ظاهری بالا بودن آنزیم کبدی
- علت افزایش آنزیم‌های کبدی
- داروهای موثر بر افزایش آنزیم‌های کبدی کدامند؟
- آنزیم کبدی بالا چه عوارضی دارد؟
- تفسیر آنزیم کبدی در برگه آزمایش
- میزان نرمال آنزیم‌های کبدی چقدر است؟
- آنزیم کبدی بالای ۵۰ چه معنی دارد؟
- آنزیم کبدی بالای ۲۰۰ نشانه چیست؟
- آنزیم کبدی بالای ۳۰۰ نشانه چیست؟
- آنزیم کبدی بالای ۵۰۰ چه معنی دارد؟
- چه غذاهایی آنزیم کبدی را پایین می‌آورد؟
- روش تشخیص آنزیم کبدی بالا
- درمان آنزیم‌های کبدی بالا
- آیا آنزیم کبدی بالا در کودکان هم وجود دارد؟
- بالا بودن آنزیم کبدی در بارداری خطرناک است؟
- راهنمای پزشک برای درمان افزایش آنزیم کبدی
- سوالات متداول
آنزیم کبدی بالا نشانه چیست؟
زمانی‌که آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون بالا باشند، نشان‌دهنده وجود التهاب یا تخریب سلول در کبد است. سلول‌های کبدی که تخریب یا ملتهب شده‌اند آنزیم‌های کبدی و مواد شیمیایی خاص دیگر را به میزان بیشتری وارد جریان خون می‌کنند. در این صورت آنزیم کبدی در آزمایش خون بالا خواهد بود. البته بالا بودن این آنزیم‌ها در یک مرحله آزمایش خون همیشه نشان‌دهنده مشکل کبدی جدی نیست و میتواند درمان شود.
بیشتر بدانید: آدنوم کبد چه علائمی دارد؟ چطور از آدنوم کبدی پیشگیری کنیم؟
خوب است بدانید آنزیم کبدی بالا در مراحل اولیه علامت مشخصی ندارد اما همیشه به معنی تخریب کامل کبد نیست. جهت اطمینان از دلیل افزایش این آنزیم‌ها در خون می‌توانید با پزشک آنلاین متخصص گوارش و کبد التیاما مشورت کنید.
کدام آنزیم کبدی خطرناک است؟
مواردی که در خون آزاد می‌شوند و دلیل افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش هستند، عبارتند از:
- آلکالین فسفاتاز (ALP)
- آلانین ترانس آمیناز (ALT)
- آسپارتات ترانس آمیناز (AST)
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
عملکرد آنزیم‌های کبدی
این آنزیم‌ها برای بدن بسیار ضروری هستند. زیرا به واکنش‌های شیمیایی بدن سرت می‌بخشند. درواقع آنزیم‌های کبدی نوعی پروتئین اثرگذار در تولید صفرا، تجزیه مواد غذایی، لخته شدن خون، از بین بردن سموم و مبارزه با عفونت‌ها محسوب می‌شوند.
بیشتر بدانید: تفسیر سونوگرافی کبد چیست؟
علائم ظاهری بالا بودن آنزیم کبدی
اگر آنزیم کبدی بالا باشد معمولا منجر به آسیب کبد خواهد شد که این مشکل میتواند علائمی در فرد ایجاد کند.
علائم افزایش آنزیم‌ها ناشی از آسیب کبدی عبارتند از:
- خارش
- درد شکمی
- ادرار تیره رنگ
- کاهش اشتها
- تهوع و استفراغ
- احساس خستگی
- رنگ مدفوع روشن
- سفیدی چشم و زردی پوست
در صورت لزوم با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: کبد چیست؟
علت افزایش آنزیم‌های کبدی
پزشکان شایع‌ترین دلیل بالا رفتن آنزیم‌های کبدی را بیماری کبد چرب می‌دانند. تحقیقات نشان داده ۲۵ تا ۵۱ درصد افرادی که آنزیم‌های کبدی بالایی دارند به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند.
سایر عوامل موثر در افزایش این آنزیم‌ها عبارتند از:
- هپاتیت
- سیروز کبدی
- سندروم متابولیک
- سوء مصرف مواد مخدر و الکل
عوامل کمتر شایع در افزایش آنزیم‌های کبدی شامل موارد زیر است:
- سرطان کبد
- مونونوکلئوز
- عفونت خون
- بیماری سلیاک
- بیماری ویلسون
- هپاتیت خود ایمنی
- عفونت ویروسی اپشتین بار
- پلی‌میوزیت (التهاب عضلات)
- هموکروماتوز (جذب آهن زیاد)
بیشتر بدانید: علائم سرطان کبد چیست؟ بررسی نشانه های آن در هنگام ابتلا
داروهای موثر بر افزایش آنزیم‌های کبدی کدامند؟
- قرص‌های ضد افسردگی
- داروی قلبی مانند هیدرالازین‌ها
- کاهش‌دهنده کلسترول مانند استاتین‌ها
- آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین، سولفونامید
- مُسکن‌ها مانند آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن
- ضدتشنج‌ها مانند فنی‌توئین، والپروئیک اسید و کاربامازپین
آنزیم کبدی بالا چه عوارضی دارد؟
این عارضه در اکثر مواقع به‌دلیل اینکه علامت مشخصی ندارد خطرات جدی ایجاد می‌کند. تا جایی‌که کبد به‌طور کلی تخریب خواهد شد و فرد کاندید پیوند کبد می‌شود.
بیشتر بدانید: خارش پوست و سرطان کبد چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
تفسیر آنزیم کبدی در برگه آزمایش
بالا بودن این آنزیم در آزمایش خون همیشه به معنی آسیب جدی و مزمن کبد نیست. بلکه میتواند تحت تاثیر دارو یا برخی بیماری‌ها مانند کبد چرب افزایش پیدا کند. عملکرد کبد در آزمایش خون توسط ALT و AST بررسی خواهد شد.
میزان نرمال آنزیم‌های کبدی چقدر است؟
محدوده کلی عبارت است از:
- آنزیم AST در محدوده طبیعی ۵ تا ۴۰ U/L باشد.
- آنزیم ALT در محدوده طبیعی ۷ تا ۵۶ U/L باشد.
سطح نرمال این آنزیم‌ها به فاکتورهایی مانند سن، جنس، نژاد و وزن بستگی دارد.
آنزیم کبدی بالای ۵۰ چه معنی دارد؟
این سطح از آنزیم‌ها در آزمایش خون نشان‌دهنده شروع آسیب کبدی است.
بیشتر بدانید: آبسه کبدی چیست؟ انواع آبسه های کبدی کدامند؟
آنزیم کبدی بالای ۲۰۰ نشانه چیست؟
اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی بر اساس عدد میتواند تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد. اما پزشکان معمولا افزایش این آنزیم‌ها بالاتر از ۲۰۰ را نشانه آسیب به سلول‌های کبد یا کلستاز (کنترل کننده جریان صفرا) می‌دانند.
آنزیم کبدی بالای ۳۰۰ نشانه چیست؟
میتواند نشان‌دهنده آسیب حاد کبدی باشد که منشا آن مسمومیت دارویی یا ابتلا به هپاتیت ویروسی است.
آنزیم کبدی بالای ۵۰۰ چه معنی دارد؟
سطح آنزیم‌های بالای ۵۰۰ نشانگر وجود مشکل جدی در کبد است. این سطح بسیار بالا نشان می‌دهد سلول‌های کبدی به شدت آسیب دیده‌اند و مقدار زیادی آنزیم‌کبدی در حال آزاد شدن به خون است.
چه غذاهایی آنزیم کبدی را پایین می‌آورد؟
آن‌ها عبارتند از:
- سیر
- قهوه
- روغن زیتون
- مرکبات مانند گریپ فروت
- سبزیجات برگ سبز مانند انواع کلم
راه‌کار صحیح برای داشتن بهترین آنزیم کبدی حذف چربی‌های مضر از رژیم غذایی و استفاده از چربی‌های مفید مانند ماهی، انواع دانه‌ها، آجیل و مغزیجات است.
بیشتر بدانید: کاربرد آزمایش عملکرد کبدی چیست؟
روش تشخیص آنزیم کبدی بالا
در جدول زیر آزمایشات لازم جهت تشخیص افزایش آنزیم‌های کبدی را مشاهده می‌کنید:
| نوع تست | توضیحات |
| آزمایش ALT | آنزیم ALT در کبد موجود است و افزایش آن باعث آسیب کبدی می‌شود. |
| آزمایش ALP | آنزیم ALP در کبد، مجاری صفراوی و استخوان‌ها موجود است و افزایش آن باعث آسیب به این نواحی می‌شود. |
| آزمایش AST | آنزیم AST در کبد وجود دارد و افزایش آن باعث مشکلات کبدی خواهد شد. |
| آزمایش هپاتیت | در این تست عفونت هپاتیت بررسی می‌شود. |
| سونوگرافی کبد | انواع ضایعات کبدی مانند سیروز کبد، کبد چرب یا تومورها بررسی خواهند شد. |
درمان آنزیم‌های کبدی بالا
برای کاهش این اختلال باید علت زمینه‌ای ایجاد آن را برطرف کنید. درمان قطعی آنزیم کبدی شامل موارد زیر می‌شود:
- کبد چرب: برای درمان این بیماری تغییر سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش کردن و حفظ وزن ایده‌آل کمک می‌کند. برای دریافت راهنمایی بیشتر از دکتر تغذیه آنلاین التیاما مشاوره بگیرید.
- سندروم متابولیک: برای عملکرد صحیح بدن باید این موارد را با دقت رعایت کنید: کاهش استرس، تنظیم قند خون، رعایت رژیم غذایی سالم، حفظ تناسب اندام، فعالیت بدنی منظم، انجام مدیتیشن و یوگا
- هپاتیت: با مشخص شدن نوع هپاتیت حاد یا مزمن پزشک بهترین روش درمانی را آغاز می‌کند.
- سیروز کبد: در این مواقع کبد به صورت دائمی تخریب شده اما می‌توان با انتخاب سبک زندگی سالم علت زمینه‌ای ایجاد این بیماری را از بین برد.
- سوء مصرف مواد مخدر و الکل: درمان این اختلال با رفتاردرمانی، داروها و گروه‌های حمایتی از بالا رفتن آنزیم‌های کبدی جلوگیری می‌کند.
آیا آنزیم کبدی بالا در کودکان هم وجود دارد؟
افزایش این آنزیم‌ها در کودکان به‌دلیل بیماری کبد چرب غیرالکلی ایجاد می‌شود. کودکان معمولا به گرید ۱ یا ۲ (مراحل خفیف) این اختلال مبتلا خواهند شد. دلیل اصلی افزایش آنزیم‌های کبدی در کودکان را می‌توان ناشی از مصرف برخی داروهای مختص این بازه سنی مانند اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD)، داروهای ضدتشنج، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای دارای استامینوفن دانست. اما لازم به ذکر است در بعضی مواقع افزایش آنزیم‌ها موقتی بوده و به‌دلیل وجود ویروس سرماخوردگی معمولی در بدن کودک رخ می‌دهد.
بیشتر بدانید: علائم همانژیوم کبدی چیست؟
بالا بودن آنزیم کبدی در بارداری خطرناک است؟
سطح ALP در بارداری معمولا به‌طور طبیعی افزایش پیدا می‌کند و بالا بودن آن در آزمایش خون نگران‌کننده نیست. مگر اینکه به طرز عجیبی افزایش یافته باشد که میتواند نشان‌دهنده بیماری کبدی باشد.
اما سطح ALT و AST در دوران بارداری تفاوتی با غیر از آن ندارد. بنابراین افزایش این آنزیم‌ها در حاملگی میتواند نشانه‌ای از بروز کبد چرب یا نارسایی کبد باشد که عامل تهدید زندگی مادر و جنین خواهد بود.
آنزیم کبدی بالا در اوایل بارداری احتمال دیابت را افزایش می‌دهد و در ماه‌های آخر میتواند منجر به پری-اکلامپسی (Pre-eclampsia) شود.
راهنمای پزشک برای درمان افزایش آنزیم کبدی
اگر آنزیم کبدی در آزمایش خون شما بالا بود نباید آن را دست کم بگیرید. زیرا میتواند نشان‌دهنده بیماری کبدی باشد که تشخیص و درمان به‌موقع از عوارض جبران‌ناپذیر جلوگیری خواهد کرد. سایت التیاما لیستی از بهترین پزشکان متخصص گوارش و کبد را برای شما فراهم کرده تا جهت مراجعه حضوری، رزرو آنلاین انجام دهید یا برای دریافت مشاوره تلفنی، متنی و تصویری با پزشک انتخابی خود در ارتباط باشید.
بیشتر بدانید: نارسایی حاد کبدی چه علائمی دارد؟ بهترین روش‌های درمانی
سوالات متداول
اضافه وزن باعث تجمع چربی در کبد می‌شود که نتیجه آن کبد چرب یا سیروز کبدی است. این دو بیماری نقش مهمی در افزایش آنزیم‌های کبدی دارند.
بله. این دارو در دسته مُسکن‌ها قرار دارد که در صورت مصرف طولانی مدت تاثیر مستقیمی بر افزایش سطح آنزیم‌های کبدی می‌گذارد.
آنزیم ALT باید در محدوده ۷ تا ۵۶ U/L باشد و AST باید در محدوده ۵ تا ۴۰ U/L قررا بگیرد.
منبع: clevelandclinic | mayoclinic | medicalnewstoday
دکتر علی اصغر اعتمادی فرد |
دکتر علیرضا رضایی
