شاید باورش سخت باشد که مغز و روده انسان میتوانند تا حد زیادی در ارتباط با یکدیگر کار کنند و اختلال در یکی اختلال در دیگری را در پی خواهد داشت. بسیاری از افراد زمانی که از این حقیقت آگاه می شوند با تعجب میپرسند که چگونه میشود ارتباط روده مغز را توجیه کرد؟. در این مقاله از مجله التیاما با ما همراه باشید تا بسیاری از مهمترین اطلاعاتی که باید در این زمینه بدانید را در اختیارتان قرار دهیم.
بیشتر بخوانید: روشهای تحریک مغز و تاثیر آن در سلامت مغزی
ارتباط روده و مغز
سیستم عصبی روده آنطور که ما میدانیم به نظر نمیرسد قادر به تفکر باشد، اما با مغز بزرگ ما ارتباط برقرار میکند، به بیان دیگر ارتباط روده و مغز در بدن وجود دارد و نتایج عمیقی به همراه دارد. ENS ممکن است باعث تغییرات عاطفی بزرگی در افرادی شود که با سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و مشکلات عملکردی روده مانند یبوست، اسهال، نفخ، درد و ناراحتی معده کنار میآیند. برای چندین دهه، محققان و پزشکان فکر میکردند که اضطراب و افسردگی به این مشکلات کمک میکند.
اما مطالعات ما و مطالعات دیگر نشان میدهد که ممکن است برعکس هم باشد.» محققان در حال یافتن شواهدی هستند مبنی بر اینکه تحریک در سیستم گوارشی ممکن است سیگنال هایی را به سیستم عصبی مرکزی (CNS) ارسال کند که باعث تغییرات خلقی میشود. به نوعی، متخصصان گوارش (پزشکان متخصص در بیماریهای گوارشی) مانند مشاورانی هستند که به دنبال راههایی برای تسکین مغز دوم هستند.
اگر در زمینه ارتباط روده و مغز سوالی برایتان پیش آمده میتوانید به دکتر فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید یا از طریق مشاوره آنلاین با دکتر متخصص مغز و اعصاب سوالات خود را بپرسید و از دکتر راهنمایی کسب کنید.
بیشتر بدانید:علت باد شکم زیاد در مردان چیست؟
درمان مشکلات دستگاه گوارشی
در حال حاضر، ما میدانیم که یک رژیم غذایی سالم برای سلامت جسمانی مهم است. محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا پروبیوتیکها – باکتریهای زندهای که خوردن آنها بی خطر است – میتواند سلامت دستگاه گوارش و خلق و خوی شما را بهبود بخشد. پری بیوتیکها، که معمولاً فیبرهایی هستند که توسط باکتریهای روده تخمیر میشوند، ممکن است بر سلامت مغز نیز تأثیر بگذارند.
یک مطالعه نشان داد که مصرف یک پری بیوتیک به نام galactooligosaccharid به مدت سه هفته به طور قابل توجهی باعث کاهش میزان هورمون استرس در بدن به نام کورتیزول میشود. خلاصه به پروبیوتیکهایی که بر مغز تأثیر میگذارند، سایکوبیوتیک نیز گفته میشود. پروبیوتیکها و پری بیوتیکها هر دو سطح اضطراب، استرس و افسردگی را کاهش میدهند.
برای راهنمایی دقیقتر میتوانید به دکتر روانپزشک مراجعه کنید یا در سایت التیاما از طریق مشاوره آنلاین با دکتر روانپزشک ارتباط برقرار کنید.
بیشتر بخوانید: بیماری هیدروسفالی و اثرات آن بر روی بدن
آیا تا به حال احساس روده یا پروانه در شکم خود داشتهاید؟
این احساسات ناشی از شکم شما نشان میدهد که مغز و روده شما به هم متصل هستند. علاوه بر این، مطالعات اخیر نشان میدهد که مغز شما بر سلامت روده شما تأثیر میگذارد و روده شما حتی ممکن است بر سلامت مغز شما تأثیر بگذارد. سیستم ارتباطی بین روده و مغز، محور روده-مغز نامیده میشود.
سیستم عصبی ارتباط مغز و روده
عصب واگ و سیستم عصبی نورونها سلولهایی هستند که در مغز و سیستم عصبی مرکزی شما یافت میشوند و به بدن شما میگویند که چگونه رفتار کند. تقریباً ۱۰۰ میلیارد نورون در مغز انسان وجود دارد. جالب اینجاست که روده شما حاوی ۵۰۰ میلیون نورون است که از طریق اعصاب در سیستم عصبی به مغز شما متصل هستند. عصب واگ یکی از بزرگترین اعصابی است که روده و مغز شما را به هم متصل میکند.
بیشتر بدانید: پارکینسون چیست؟
سیگنالها را در هر دو جهت ارسال میکند. به عنوان مثال، در مطالعات حیوانی، استرس سیگنالهای ارسال شده از طریق عصب واگ را مهار میکند و همچنین باعث مشکلات گوارشی میشود. به طور مشابه، یک مطالعه روی انسان نشان داد که افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر (IBS) یا بیماری کرون، تون واگ را کاهش دادهاند که نشاندهنده کاهش عملکرد عصب واگ است. این نشان میدهد که عصب واگ در محور روده-مغز و نقش آن در استرس مهم است.
بیشتر بخوانید: غش کردن یا سنکوپ چیست و چرا غش میکنیم؟
ارتباط بین استرس و یبوست
جالب است بدانید که بسیاری از افرادی که دچار یبوست میشوند دلایل جسمانی در ورای این عارضه آنها وجود ندارد. بلکه به دلیل استرس زیادی که تجربه میکنند وضعیت دستگاه گوارشی و روده آنها به هم ریخته شده و نمیتوانند روند طبیعی را در دفع فوضولات بدنی داشته باشند. بنابراین میتوان گفت که بین مغز و روده تا حدزیادی ارتباط وجود دارد و افرادی که در این زمینه مشکلات و اختلالاتی را تجربه میکنند باید سریعاً به متخصصین مربوطه مراجعه کرده و راهکارهایی را در زمینه کاهش میزان تجربه استرس دریافت کنند. کاهش استرس و فشارهای روانی به بهبود وضعیت دستگاه گوارشی کمک کرده و افراد کمتر عارضههای گوارشی را تجربه میکنند.
بیشتر بخوانید: تحریک مغناطیسی عمیق مغز (TMS) چیست و آیا می تواند به درمان افسردگی و دو قطبی کمک کند؟

بیشتر بخوانید: از سندروم تونل کارپال چه می دانید؟
چه غذاهایی به محور ارتباط روده و مغز کمک میکند؟
چند گروه از غذاها به طور خاص برای محور روده-مغز مفید هستند. در اینجا به برخی از مهمترین آنها اشاره میکنیم:
چربیهای امگا ۳
این چربیها در ماهیهای روغنی و همچنین به مقدار زیاد در مغز انسان یافت میشوند. مطالعات روی انسانها و حیوانات نشان میدهد که امگا ۳ میتواند باکتریهای خوب روده را افزایش دهد و خطر ابتلا به اختلالات مغزی را کاهش دهد.
غذاهای تخمیر شده
ماست، کفیر، کلم ترش و پنیر همگی حاوی میکروبهای سالم مانند باکتریهای اسید لاکتیک هستند. نشان داده شده است که غذاهای تخمیر شده فعالیت مغز را تغییر میدهند.
بیشتر بخوانید: علائم اسپاسم روده چیست؟
غذاهای پرفیبر
غلات کامل، آجیل، دانه ها، میوهها و سبزیجات همگی حاوی فیبرهای پری بیوتیک هستند که برای باکتریهای روده شما مفید هستند. پری بیوتیکها میتوانند هورمون استرس را در انسان کاهش دهند.
بیشتر بخوانید: درمان انواع سردرد ؛ دردی که به سر همه اومده!
غذاهای غنی از پلی فنل
کاکائو، چای سبز، روغن زیتون و قهوه همگی حاوی پلی فنل هستند که مواد شیمیایی گیاهی هستند که توسط باکتریهای روده شما هضم میشوند. پلی فنولها باکتریهای سالم روده را افزایش میدهند و ممکن است شناخت را بهبود بخشند.
غذاهای غنی از تریپتوفان
تریپتوفان اسید آمینهای است که به انتقال دهنده عصبی سروتونین تبدیل میشود. غذاهایی که سرشار از تریپتوفان هستند عبارتند از بوقلمون، تخم مرغ و پنیر. خلاصه تعدادی از غذاها مانند ماهیهای روغنی، غذاهای تخمیر شده و غذاهای پر فیبر ممکن است به افزایش باکتریهای مفید در روده شما و بهبود سلامت مغز کمک کنند.
با استفاده از این گروههای غذایی تا حد زیادی میتوان امیدوار بود که روده و مغز عملکرد طبیعی خود را داشته باشند و اختلالاتی برای افراد ایجاد نگردد.
البته بهتر است پیش از استفاده از هر رژیمی ابتدا با متخصص گوارش مشورت کنید یا از طریق مشاوره آنلاین با فوق تخصص گوارش مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: متاپلازی رودهای معده؛ علائم، پیشگیری، علت و درمان بیماری
خاتمه
در انتها امیدواریم که اطلاعات ارائه شده بتواند تا حد زیادی سوالات شما را در خصوص ارتباط مغز و روده پاسخ گوید. اگر که سوالاتی برایتان مطرح است میتوانید آن را در بخش کامنتها در زیر همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید. در اسرع وقت به تمامی آنها پاسخ داده خواهد شد.
دکتر علی اصغر اعتمادی فرد |
دکتر علیرضا رضایی