بیوپسی کبد چیست؟ آیا این تست دردناک است؟

بیوپسی کبد روشی برای برداشتن مقداری کوچک از بافت کبد و بررسی دقیق آن زیر میکروسکوپ است. درواقع زمانی که تست خون یا سایر آزمایش‌ها نشان دهد که مشکلی در کبد وجود دارد، پزشکان برای بررسی دقیق علائم آسیب و آنالیز بیماری‌های کبدی از بیوپسی کبد استفاده می‌کنند. بیوپسی کبد به پزشک کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت کبد شما به دست آورد و برای درمان از روش مناسبی استفاده کند. این آزمایش به روش‌های مختلفی انجام می‌شود، اما رایج‌ترین نوع آن بیوپسی از راه پوست و لاپاراسکوپی است. اما بیوپسی کبدی چیست و نحوه بیوپسی از کبد چگونه است و چقدر طول می‌کشد؟ در این مقاله از مجله التیاما می‌توانید با نکاتی مهم در مورد روش بیوپسی کبد آشنا شوید.

بیشتر بخوانید: علل ایجاد سندرم کبدی

بیوپسی کبد چیست؟

بیوپسی کبد (liver biopsy) یک روش نمونه‌برداری از بافت کبد است که برای تشخیص بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود. در این روش یک سوزن کوچک وارد کبد می‌شود و نمونه کوچکی از کبد را جمع‌آوری می‌کند. سپس این نمونه در آزمایشگاه آنالیز می‌شود و مشکل کبد مشخص می‌شود.

بیوپسی کبد چگونه است؟

نمونه برداری کبد معمولا به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. بیوپسی از راه پوست، بیوپسی وریدی و بیوپسی لاپاراسکوپی از رایج‌ترین انواع بیوپسی هستند. در ادامه می‌توانید با روش‌های بیوپسی کبد بیشتر آشنا شوید.

بیشتر بدانید: همانژیوم کبدی چیست؟

بیوپسی کبد از راه پوست

 برای شروع بیوپسی کبد از راه پوست پزشک با ضربه زدن روی شکم و تصاویر اولتراسوند مکان دقیق کبد را مشخص می‌کند. ممکن است در طول بیوپسی از سونوگرافی برای هدایت سوزن به داخل کبد استفاده شود که به آن بیوپسی کبد تحت گاید سونوگرافی گفته می‌شود. در این نمونه‌برداری بیمار به پشت دراز می‌کشد و دست راست خود را بالای سر روی میز قرار می‌دهد. سپس یک داروی بی‌حسی در ناحیه موردنظر تزریق می‌شود.

بیشتر بدانید: علائم آدنوم کبدی چیست؟

سپس یک برش کوچک در قسمت پایین قفسه سینه در سمت راست بدن ایجاد می‌شود و سوزن بیوپسی وارد بدن می‌شود. سوزن به سرعت وارد کبد می‌شود در عرض چند ثانیه نیز از کبد خارج می‌شود. در این مدت از شما خواسته می‌شود که نفس خود را حبس کنید.

بیوپسی لاپاراسکوپی

در روش بیوپسی لاپاراسکوپی معمولا نیاز به بیهوشی عمومی است. در این روش بیوپسی کبد با بیهوشی پزشک چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و سپس ابزارهای ویژه‌ای از طریق برش‌ها وارد شکم می‌شوند. پزشک تصاویر را روی یک مانیتور مشاهده می‌کند و ابزار را به سمت کبد هدایت کرده و نمونه از بافت کبد را برمی‌دارد. بعد از اتمام کار ابزارها از شکم خارج می‌شوند و جای برش‌ها بخیه می‌شوند.

بیوپسی وریدی

برای نمونه برداری وریدی پزشک سوزن بیوپسی را از طریق یک رگ خونی در گردن به نام ورید ژوگولار (jugular) وارد بدن می‌کند و آن را به سمت کبد هدایت می‌کند. این روش زمانی انجام می‌شود که بیمار در لخته شدن خون مشکل دارد و یا مایعات زیادی در شکم داشته باشد. برای اندازه‌گیری فشار کبد نیز از این روش استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: آزمایش عملکرد کبدی چیست و چه کاربردی دارد؟

چرا از بیوپسی کبد استفاده می‌شود؟

بیوپسی کبد معمولا به دلایل متفاوتی انجام می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.

بیشتر بخوانید: علائم سرطان کبد چیست؟ بررسی نشانه های آن در هنگام ابتلا

• نامشخص بودن نتیجه آزمایش کبد
• وجود تومور در کبد
• بررسی مشکلات کبد
• تعیین شدت بیماری کبد
• بررسی وضعیت کبد بعد از پیوند
• تشخیص هپاتیت خود ایمنی
• تشخیص هپاتیت مزمن B وC
• تشخیص سیروز کبدی
• تعیین شدن بیماری کبد چرب غیرالکلی
• کلانژیت صفراوی اولیه (Primary biliary cholangitis)
• کلانژیت اسکلروزان اولیه (Primary sclerosing cholangitis)
• هموکروماتوز (Hemochromatosis)
• بیماری ویلسون (Wilson’s disease)

در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید.

بیشتر بدانید: آناتومی کبد را بهتر و بیشتر بشناسید + بیماری های شایع کبد

آیا بیوپسی کبد درد دارد؟

نمونه برداری کبد معمولا در طول اجرا دردی ندارد و با استفاده از بی‌حسی موضعی و یا بیهوشی کامل انجام می‌شود. اما معمولا بیشتر افراد بعد از بیوپسی درد جزئی یا مبهمی در قسمت بالای شکم و شانه راست یا پشت خود احساس می‌کنند. در صورت لزوم پزشک از یک داروی ضد درد برای بیمار استفاده می‌کنند.

مراقبت‌های بعد از بیوپسی کبد چگونه است؟

بعد از بیوپسی معمولا فرد تا ۱۲ ساعت نباید کارهای رانندگی کند و تا ۲۴ ساعت پس از نمونه برداری کبد نباید فعالیت بدنی شدید انجام شود. به مدت ۳ تا ۵ روز بیمار نباید از آسپرین، داروهای ضد التهاب استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن (naproxen) یا ایندومتاسین (indomethacin) استفاده کند. در صورت نیاز مصرف استامینوفن برای تسکین درد مجاز است.

بیشتر بدانید: آنزیم کبدی بالا چه خطراتی دارد؟ بررسی راه‌کارهای کاهش آنزیم کبدی

بیوپسی کبد چقدر طول میکشد؟

معمولا زمان بیوپسی کبد با توجه به روش آن متفاوت است. در صورتی که از بیهوشی استفاده شود، نمونه‌برداری و ریکاوری بیماری زمان بیشتری طول می‌کشد. به‌طورکلی نمونه‌برداری کبد نهایتا حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. در روش‌هایی که بدون بیهوشی انجام می‌شود معمولا فرآیند بیوپسی در کمتر از چند دقیقه انجام می‌شود. سپس از ۲ تا ۴ ساعت فرد تحت نظر قرار می‌گیرد و اگر مشکلی نداشته باشد، ترخیص می‌شود.

بیشتر بخوانید: نارسایی حاد کبدی چیست؟

عوارض بیوپسی کبد

بیوپسی کبد معمولا روشی بی‌خطر است، اما به هر حال ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. در ادامه می‌توانید با عوارض نمونه برداری کبد آشنا شوید. در صورت مشاهده علائم زیر بهتر است هر چه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید.

• درد در محل بیوپسی
• خونریزی پس از بیوپسی
• عفونت (در موارد نادر)
• آسیب به اندام مجاور (در موارد نادر)
• جمع شدن خون در گردن (هماتوم)
• مشکلات موقتی در اعصاب صورت (در موارد نادر)
• خشن شدن یا گرفتگی صدا (در موارد نادر)
• سوراخ شدن ریه (در صورت برخورد سوزن به‌طور تصادفی با ریه)

هزینه بیوپسی کبد

معمولا روشی که برای بیوپسی استفاده می‌شود، در کنار شرایط انجام این نمونه‌برداری روی هزینه آن موثر است. برای اطلاع از قیمت بیوپسی کبد لازم است از قبل با پزشک خود صحبت کنید و در صورت امکان از بیمه برای کاهش هزینه‌های خود استفاده کنید.

بیشتر بدانید: آبسه کبدی چیست؟

سخن نهایی

بیوپسی کبد معمولا زمانی انجام می‌شود که فرد مشکوک به بیماری‌های خاص و یا مشکلات جدی کبدی باشد. اگر از مشکلات مربوط به کبد رنج می‌برید، می‌توانید از طریق التیاما با یکی از متخصصین داخلی یا متخصص گوارش ارتباط برقرار کنید و به صورت تماس صوتی و یا تصویری مشاوره دریافت کنید. التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا در هر زمان از شبانه‌روز بتوانید با بهترین متخصصین کشور ارتباط برقرار کنید و اقدامات لازم برای درمان را انجام دهید.

بیشتر بدانید:پیوند کبد چگونه انجام می‌شود؟

سوالات متداول

منابع: webmd، mayoclinic، clevelandclinic