تجاوز و پیامد آن؛ چگونه به افرادی که مورد تعرض قرار گرفته‌اند کمک کنیم؟

تجاوز به عنوان یک پدیده اجتماعی و قانونی معضلی است که تاثیرات گسترده‌ای بر زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد. این پدیده ابعاد مختلفی دارد و از تجاوز جنسی تا نقض حریم خصوصی افراد متغیر است. بسیاری از افراد ممکن است از تجاوزهای پنهانی که در محیط کار، خانه و ارتباط با افراد مختلف تجربه می‌کنند، آگاه نباشند. به همین دلیل، در این مقاله از مجله التیاما انواع مختلف این پدیده و راه‌های مقابله با تاثیرات روحی و روانی آن را بررسی می‌کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

منظور از تجاوز چیست؟

تجاوز کردن به طور کلی به معنی نقض حقوق فردی یا ورود غیر مجاز به حریم خصوصی دیگران است. از شایع‌ترین انواع تجاوز می‌توان به تجاوز جنسی اشاره کرد.

انواع تجاوز

شاید شما هم جزء آن دسته افرادی باشید که به نظرشان تجاوز صرفا جنسی است. اما باید بگوییم که این پدیده انواع مختلفی دارد و در دسته‌های متفاوتی طبقه‌بندی می‌شود. این دسته‌ها عبارت‌اند از:

۱. تجاوز جنسی

این پدیده به معنی هر گونه تماس جنسی با فرد بدون رضایت او است. درصد زیادی از افرادی که دچار این حادثه می‌شوند، از ابراز احساسات خود خودداری می‌کنند. اما توجه داشته باشید که سکوت کردن راجع به این موضوع در نهایت آسیب بیشتری به فرد وارد می‌کند و او را از جامعه و فعالیت‌های اجتماعی بازمی‌دارد. در نتیجه، بهتر است کسانی که به این آسیب دچار می‌شوند صحبت کردن را جدی بگیرند و از تاثیرات مثبت آن غافل نشوند.

۲. تجاوز کلامی

کلام اصلی‌ترین ابزار ما انسان‌ها برای برقراری ارتباط است. ما صحبت می‌کنیم، عواطف و احساس‌مان را با افراد به اشتراک می‎گذاریم، از خواسته‌هایمان می‌گوییم. اما همین زبان ممکن است گاهی‌اوقات به ابزاری برای آسیب رساندن به دیگران تبدیل شود.

بیشتر بدانید: تجاوز کلامی چیست و روش مقابله با آن چگونه است؟

در تجاوز کلامی، فرد سعی می‌کند با استفاده از الفاظ نامناسب به ذهن و روح دیگران آسیب برساند، آن‌ها را تحت فشار قرار دهد و در نهایت به مقصود و منظور خود برسد. این موضوع می‌تواند شامل توهین، تحقیر، تهدید، تمسخر، انتقاد بی‌رحمانه یا شایعه‌‌پراکنی باشد.

۳. تجاوز ذهنی

در تجاوز ذهنی همان‌طور که از نام آن مشخص است، از نفوذ کلام برای کنترل طرز تفکر افراد استفاده می‌شود. این نوع سوء‌استفاده روی عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس تاثیر می‌گذارد و دیدگاه فرد را نسبت به واقعیت تغییر می‌دهد.

بیشتر بدانید: تجاوز ذهنی چیست؟ آیا راهی برای مقابله با این نوع تجاوز وجود دارد؟

گاهی‌اوقات تجاوز ذهنی از سوی رسانه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد. شاید شما هم با افرادی مواجه شده باشید که بیش از حد خود را سرزنش می‌کنند یا نسبت به بدن‌شان احساس خوبی ندارند. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که رسانه‌ها تعریف مشخصی از زندگی انسان موفق یا پارامترهای زیبایی ارائه می‌دهند. در نتیجه، فرد احساس کمبود می‌کند و به دلیل خشم ناشی از این موضوع دچار شرم می‌شود.

بیشتر بدانید: کودک آزاری: بی‌توجهی به کودک چه پیامدهایی دارد؟

۴. تجاوز به حقوق

به معنی نقض یا پایمال کردن حقوق قانونی یا انسانی دیگران است. این پدیده می‌تواند در زمینه‌های مختلف و به اشکال گوناگون از جمله نقض حقوق بشر، تبعیض و پایمال کردن حقوق خصوصی (افشای اطلاعات محرمانه، شنود مکالمات و…) رخ دهد.

عوارض و اثرات تجاوز

تجربه کسانی که مورد تعرض قرار گرفتن نشان می‌دهد که این افراد ممکن است سال‌ها با تروما زندگی کنند و هیچ‌‌وقت به روال عادی زندگی برنگردند. چون بعد از این اتفاق با مشکلات زیر مواجه می‌شوند:

۱. مقصر دانستن خود

مقصر دانستن خود احتمالا بارزترین ضربه روحی است که فرد بعد از تعرض تجربه می‌کند. او گمان می‌کند که به‌دلیل ظاهر، نوع پوشش و حرکاتش دچار این مشکل شده است. اما این مسئله صحت ندارد. فرد متجاوز اصولا به‌ دنبال ارضای میل جنسی نیست؛ بلکه تمایل زیادی به آسیب رساندن به دیگران دارد.

بیشتر بدانید: عوارض خودارضایی مالشی

۲. ترس از حضور در اجتماع

رفتار فردی که مورد تعرض قرار گرفته است تغییر می‌کند؛ به طوری که او از جامعه دور می‌شود یا ارتباط خود را با دیگران محدود می‌کند. آنچه که در این زمینه اهمیت دارد، ترمیم و بازسازی دوباره اعتماد ازدست‌رفته است که معمولا به کمک روانشناس یا نزدیکان فرد اتفاق می‌افتد.

بیشتر بدانید: عوارض تماشای پورن

۳. عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی

تنفر و انزجار از رابطه جنسی هم یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که احتمال دارد فرد آن را بعد از تعرض تجربه کند. این مشکل اغلب به دلیل آسیب‌های جسمی، روانی و عاطفی رخ می‌دهد.

۴. سایر پیامدهای تجاوز

تعرض به‌خصوص تعرض جنسی می‌تواند عوارض و پیامدهای دیگری هم داشته باشد که شامل موارد زیر هستند:

• آسیب جسمی مثل درد یا کبودی
• مشکلات بهداشتی مثل عفونت‌های مقاربتی
• اختلال خواب
• تغییر اشتها و وزن
• اضطراب و افسردگی
• کاهش عملکرد و مشکلات شغلی یا تحصیلی
• تنش در روابط خانوادگی

روش تشخیص انواع تجاوز

شاید تشخیص تعرض تا زمانی که فرد خودش موضوع را با شما مطرح نکند، آسان نباشد. اما اگر در اطراف خود با فردی مواجه هستید که به ‌تازگی علاقه‌ای نسبت به صحبت کردن راجع به روزمرگی‌هایش ندارد، منزوی شده است، از برقراری رابطه جنسی خودداری می‌کند، ذهنیت بدی نسبت به جنس مخالف دارد یا گاهی‌اوقات به فکر خودکشی می‌افتد، سعی کنید به او نزدیک شوید و دغدغه‌هایش را بشنوید.

بیشتر افراد بعد از تعرض به‌ دلایل فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی سکوت را انتخاب می‌کنند و تمایلی به ابراز احساسات‌شان ندارند. شاید آن‌ها مستقیم از اتفاقی که تجربه کرده‌اند صحبت نکنند؛ اما در میان حرف‌هایشان می‌توان ردی از این حادثه را دید.

درمان تجاوز و اقدامات ضروری که باید انجام دهید

زمانی که با این مشکل مواجه شدید، بهتر است فعالیت‌هایی انجام دهید و تصمیماتی بگیرید که از شدت آسیب کم کند. به عنوان مثال، توصیه می‌شود:

•  راجع به این موضوع با یک شخص معتمد صحبت کنید. بیان کردن اینکه مورد تعرض قرار گرفته‌اید، بسیار دشوار است. اما وقتی سکوت می‌کنید، از کمک دیگران محروم می‌شوید و بیشتر آسیب می‌بینید.
• با احساس شرم و گناه کنار بیایید. مقصر دانستن خود احساس آزاردهنده‌ای است که بلافاصله پس از تعرض یا سال‌ها پس از آن ایجاد می‌شود. درک کنید که شما در بروز این مشکل نقش نداشته‌اید و نباید شرمنده باشید.
• برای مرور خاطرات آزاردهنده آماده باشید. سعی کنید احساس و تجربه خود را به رسمیت بشناسید و آن را سرکوب نکنید. روانشناس به شما کمک می‌کند که خاطرات تعرض را پردازش کنید و اثرات منفی آن را کاهش دهید. تنفس عمیق و آهسته هم برای کنترل حالت تهوع، تنگی نفس و سایر مشکلات ناشی از مرور خاطرات مفید است.
• ارتباط خود را با دیگران حفظ کنید. انزواطلبی و گوشه‌گیری یک اتفاق طبیعی است که بعد از تعرض رخ می‌دهد. اما مهم است که به زندگی عادی خود ادامه دهید و با افرادی که شما را دوست دارند در ارتباط باشید. چرا که حمایت دیگران برای بهبودی شما حیاتی است.
•   خشم خود را سرکوب نکنید. این کار به مشکلات جسمی و روانی مثل افسردگی، اضطراب و اختلالات گوارشی منجر می‌شود.

چگونه به افراد کمک کنیم تا از پیامدهای تجاوز بهبود یابند؟

وقتی یکی از نزدیکان‌تان مورد تعرض قرار می‌گیرد، احساسات دردناکی را تجربه می‌کنید. به عنوان مثال، ممکن است احساس عصبانیت و سرخوردگی کنید و نگران باشید که رابطه به وضعیت قبل خود برنگردد. حتی احتمال دارد بخواهید از فرد متجاوز انتقام بگیرید. اما به یاد داشته باشید که این صبر، درک و پشتیبانی شما است که فرد قربانی به آن نیاز دارد.

به فردی که مورد تعرض قرار گرفته است بگویید که هنوز دوستش دارید و او را مقصر این حادثه نمی‌دانید. همچنین به فرد اجازه دهید با هر سرعتی که خودش می‌­خواهد بهبود یابد. برای بعضی از افراد صحبت کردن درباره آنچه که اتفاق افتاده، بسیار دشوار است. در مقابل، دیگران ممکن است بخواهند بارها و بارها در مورد آن صحبت کنند. این موضوع ممکن است باعث ناراحتی شما شود. اما سعی نکنید فرد را وادار به صحبت کردن کنید یا او را از مرور خاطرات گذشته بازدارید.

بیشتر بدانید: آیا پدوفیل ها فقط جذب کودکان می‌ شوند؟

در عوض، به فرد قربانی بگویید که هر وقت بخواهد می‌تواند با شما صحبت کند. شما همیشه کنار او هستید تا به حرف‌هایش گوش دهید. اگر شنیدن حادثه تعرض باعث ناراحتی شما می‌شود، صحبت کردن با شخص معتمد دیگری می‌تواند کمک‌کننده باشد. فرد قربانی را برای کمک گرفتن از روانشناس یا روانپزشک تشویق کنید، اما او را تحت فشار قرار ندهید.

در مورد میزان صمیمیت جسمی با احتیاط رفتار کنید. چون ممکن است فرد از تماس فیزیکی خودداری کند. با این حال، مهم است که احساس نکند اطرافیانش از نظر عاطفی از او فاصله می‌گیرند. علاوه بر ابراز محبت کلامی، برای لمس فرد از او اجازه بگیرید. درک کنید که قربانی تعرض به زمان نیاز دارد تا دوباره بتواند حس کنترل بر زندگی و بدن خود را به دست آورد.

کلام پایانی

زمانی که از تجاوز صحبت می‌کنیم معمولا تجاوز جنسی به زنان در ذهن ما نقش می‌بندد. اما این حادثه انواع مختلفی دارد و حتی می‌تواند برای مردان هم اتفاق بیفتد.

اگر مورد تعرض قرار گرفته‌اید و در حال دست و پنجه نرم کردن با عوارض و پیامدهای آن هستید، به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید وارد سایت التیاما شوید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناس آنلاین مشورت کنید. همچنین، التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری روانشناس از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با روانپزشک آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری روانپزشک از روانپزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: helpguide