التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
علت تلخی دهان و یا احساس طعم بد در دهان، ممکن است به خاطر واکنش‌های طبیعی حس چشایی با خوردن غذاهای تند یا ترش باشد. اگر این احساس در دراز مدت ادامه‌دار باشد، می‌تواند نگران کننده باشد و به پزشک مغز و اعصاب و یا تغذیه مراجعه کرد. در این مقاله از مجله التیاما قصد داریم تا در مورد ۱۱ علت تلخی دهان و همچنین تمامی علائم و راه‌های درمان را با هم بررسی کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.
دلیل اصلی احساس تلخی در دهان چیست؟
تلخی دهان یا “Dysgeusia” اصطلاح پزشکی برای احساس تغییرات طعم در دهان گفته می‌شود. افرادی که دائما احساس طعم‌های بد در دهان‌شان می‌کنند، ممکن است حتی با خوردن آب هم این مزه‌ها را در دهان خود احساس کنند:
- تلخی
- احساس طعم یک شیء فلزی
- شیر فاسد
- شوری
این احساس تخلی می‌تواند در برخی موارد بسیار آزاردهنده باشد و خوردن و نوشیدن را برای‌شان سخت شود.
بیشتر بخوانید : همه آن چیزی که باید در مورد بوی بد دهان یا هالیتوزیس بدانید + راهکارهای درمان آن
بیشتر بخوانیم: بی‌مزه شدن غذا در دهان؛ از علل تا درمان
علائم تلخی دهان چیست؟
در بسیاری از موارد احساس تلخی دهان شاید خیلی جدی نباشد و خیلی زود برطرف شود. ولی گاهی اوقات هم ممکن است این حس بد، برای فرد آزاردهنده باشد و حتی زندگی روزمره‌شان را هم دچار اختلال کند.
این مشکل می‌تواند ۱۱ علت اصلی داشته باشد. این علل عبارتند از:
۱) خشکی دهان
زمانی فرد احساس خشکی در دهان می‌کند که دهان بزاق کافی را تولید نکند. بزاق به کاهش باکتری‌های موجود در دهان کمک می‌کند، وقتی که میزان بزاق در دهان کاهش پیدا کند، به این معنا خواهد بود که باکتری‌های بیشتری در دهان امکان زندگی کردن را خواهند داشت. این افراد ممکن است در دهان خود احساس چسبندگی و خشکی کنند که می‌تواند ناشی از عواملی مانند مصرف داروهای مختلف، مصرف دخانیات و… باشد.
گاهی هم به خاطر گرفتگی در بینی، فرد دچار خشکی دهان شود و در نهایت دائما احساس تلخی در دهان کنند. که برای درمان چنین مسئله‌ای بهترین کار مراجعه به دکتر گوش‌حلق و بینی است یا از طریق مشاوره آنلاین با دکتر گوش، حلق و بینی راه درمان را از دکتر جویا شوید.
۲) عدم رعایت نکات بهداشتی
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان هم می‌تواند علت این مشکل و همچنین می‌تواند باعث افزایش حفره در دهان، عفونت و بیماری و التهاب در لثه‌ها شود. با رعایت بهداشت و مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه‌ها می‌توان از این مشکلات رایج جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانیم: دریازدگی و راهکارهای رهایی از آن برای لذت بیشتر از سفر
۳) بارداری
زنان باردار در سه ماهه اول دوران بارداری خود ممکن است احساس تلخی زیادی در دهان خود داشته باشند. چرا که هورمون‌های بدن در دوران بارداری دچار نوسان می‌شود و می‌تواند بر حس چشایی نیز تاثیرگذار باشد. به همین خاطر است که زنان باردار در این دوران هوس‌های مختلف می‌کنند و یا از برخی غذاها و بوها منزجر می‌شوند. البته این احساس در اواخر بارداری و یا پس از زایمان به طور کامل برطرف خواهد شد. در چنین شرایطی باید از ابتدای بارداری تا پایان و حتی پس از زایمان تحت نظر دکتر زنان و زایمان باشید در صورت داشتن سوال در این زمینه می‌توانید از امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان زنان و زایمان التیاما راهنمایی کسب کنید.
بیشتر بخوانیم: خشکی دهان و هرآنچه که باید درباره آن بدانید
۴) سندرم سوزش دهان
سندرم سوزش دهان به وضعیتی گفته می‌شود که فرد احساس سوزش در دهان کند. این احساس در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد، ممکن است احساس تلخی و یا ترشی در دهان خود کنند. برخی از افرادی که به این سندرم مبتلا هستند ممکن است حتی در خوردن یا آشامیدن هم مشکل داشته باشند.
۵) یائسگی
زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند نیز ممکن است طعم تلخی را در دهان خود تجربه کنند. این هم می‌تواند به دلیل سطوح پایین استروژن در بدن و یا خشکی مداوم دهان باشد.
بیشتر بخوانیم: حس بویایی در کرونا؛ علامتی دیگر از کرونا
۶) GERD یا رفلاکس اسید
بیماری ریفلاکس معده به مری یا ریفلاکس اسید هم می‌تواند دلیل اصلی احساس تلخی در دهان باشد. این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که عضله یا اسفنکتر بالای معده ضعیف شود و موجب وارد شدن اسید به دهان شود.
۷) برفک دهان
عفونت‌های قارچی و یا برفک هم در دهان که موجب ایجاد لکه‌های سفید روی زبان، دهان یا گلو می‌شود هم می‌تواند باعث احساس تلخی در دهان باشد.
۸) استرس و اضطراب
داشتن استرس و اضطراب زیاد هم می‌تواند موجب تغییر در حس چشایی و خشکی دهان و در نهایت احساس تلخی در دهان می‌شود. برای درمان چنین مشکلی باید به روانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید : بیماری منیر؛ علائم، دلایل، تشخیص و درمان
۹) آسیب‌های عصبی
حس چشایی هم دقیقا همانند سایر حس‌ها، به طور مستقیم با اعصاب مغز در ارتباط است. آسیب به اعصاب هم می‌تواند باعث این حس بد در دهان شود. این آسیب‌های عصبی عبارتند از:
- صرع
- تصلب شراین
- تومورهای مغزی
- فلج بل
- زوال عقل
- مصرف داروها و مکمل‌های خوراکی
بیشتر بدانید: طعم فلز در دهان
از جمله داروهایی که منجر به احساس تلخی در دهان می‌کند عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌های خاص
- برخی از داروهای قلبی
- ویتامین‌های حاوی مواد معدنی مثل مس، آهن یا روی
- داروهای لیتیوم
بیشتر بخوانیم: خارش گلو به چه علت ایجاد می‌شود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
۱۰) بیماری‌های خاص
برخی از بیماری‌ها از جمله عفونت‌های سینوسی یا سرماخوردگی هم می‌تواند موجب احساس تلخی در دهان کند.
۱۱) افراد تحت درمان سرطان
افرادی که تحت درمان سرطان، شیمی‌دارمانی و پرتودرمانی قرار دارند هم ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن در دهان خود طعم بدی را تجربه کنند.
چگونه می‌توان از تلخی دهان پیشگیری کرد؟
به روش‌های گوناگونی می‌توان از تلخی دهان پیشگیری کرد. روش‌های مثل طب سنتی، درمان‌های خانگی و یا تجویز دارو توسط پزشک. یکی از ساده‌ترین روش‌هایی که می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد عبارتند از:
داشتن یک روتین مراقبتی درست مثل مسواک زدن مرتب دندان‌ها و زبان، استفاده از نخ دندان و استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال می‌تواند بسیار مفید باشد. همین‌طور نوشیدن آب، جویدن آدامس، عدم استفاده از دخانیات و غذاهای تند، می‌تواند برای جلوگیری از این حس موثر باشد.
بیشتر بخوانیم: اختلال مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ چیست؟ علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن
بیشتر بخوانیم: علت خون دماغ چیست و چطور درمان می شود؟
درمان تلخی دهان با طب سنتی
با درمان‌های طب سنتی می‌تواند به رفع تلخی دهان کمک کرد. روش‌های پیشنهاد طب سنتی برای درمان تلخی دهان:
| آب آلوئه‌ورا | به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی‌میکروبیال و ضدالتهابی بودن | یک قاشق چایخوری آب آلوئه‌ورا را به مدت ۵ دقیقه در دهان غرغره کنید |
| زردچوبه | به دلیل داشتن کورکومین و خاصیت آنتی‌باکتریال بودن | چند قطره آب‌لیمو تازه+ نصف قاشق چایخوری پودر زردچوبه و دوبار در هفته شستن دهان با این محلول |
| چای سبز | درمان عالی برای از بین بردن عفونت‌های دهانی و از بین برنده بوی بد دهان | یک قاشق چایخوری چای سبز+یک فنجان آب مخلوط شود و بعد آن را در یک ماهیتابه بجوشانید و دو بار در روز مصرف شود |
| دارچین | به دلیل خواص ضدباکتریایی و مبارزه با عفونت‌ها | نصف قاشق سوپ‌خوری پودر دارچین + نصف لیمو ترش + یک لیوان آب گرم و شستن دهان با این محلول |
| روغن‌های درمانی | از بین برنده پلاک‌ها و بهبود بیماری‌های دهانی | یک قاشق سوپ‌خوری روغن نارگیل یا کنجد را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه داخل دهان غرغره شود و از دهان خارج کنید و سپس مسواک زده شود |
بیشتر بخوانید : سندروم سوزش دهان چیست؟
درمان خانگی مؤثر برای رفع تلخی دهان
علاوه بر درمان‌هایی که در طب سنتی پیشنهاد شده، روش‌های خانگی هم برای تلخی دهان نیز موثر است. این روش‌ها عبارتند از:
| ترب سیاه | ترب سیاه یکی از مؤثرترین درمان‌های طبیعی برای تلخی دهان ناشی از صفرا است | ترب سیاه را رنده کنید و آب آن را جدا کنید. این آّ را به مدت ۱۰ روز هر روز صبح با معده خالی بنوشید |
| مرکبات | مرکبات به فعال شدن جوانه‌های چشایی و از بین بردن تلخی دهان کمک می‌ند | به صورت روزانه به همراه غذا یا میان وعده استفاده شود |
| جوش شیرین | خنثی‌کننده اسید و تنظیم تعادل pH | پاشیدن مقداری جوش شیرین روی مسواک یا شستن دهان با نصف قاشق چایخوری جوش شیرین و آب |
| لیمو | بازیابی pH از دست رفته دهان و خاصیت ضدباکتریایی | آب یک لیمو را در یک لیوان آب گرم بریزید. سپس به‌خوبی مخلوط کنید و از این محلول برای شستشوی دهان استفاده کنید (یکبار در هفته) |
بیشتر بخوانیم: بلع دردناک ؛ دلایل، علل احتمالی و نحوه درمان
قرص برای رفع تلخی دهان
مصرف قرص برای رفع تلخی دهان موضوعی است که توسط متخصص تغذیه باید بررسی شود. متخصصان تغذیه در التیاما در کنار شما هستند که بهترین راهنمایی را در این مورد به شما عزیزان داشته باشند.
بیشتر بدانید: علت سفیدی زبان چیست؟
همچنین التیاما برای شما عزیزان امکان رزرو نوبت آنلاین مطب دکتر و امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان را فراهم کرده تا شما عزیزان در وقتتان صرفه‌جویی شده و ارتباط با پزشک مورد نظرتان راحت‌تر صورت گیرد.
جمع‌بندی
در این مقاله تمامی مواردی که موجب تلخی در دهان می‌شوند را با هم بررسی کردیم و چندین راه‌کار خانگی و سنتی را معرفی کردیم. اگر تلخی دهان با همین روش‌های ساده برطرف نشد و احساس کردید که بیماری‌های زمینه‌ای موجب این احساس در شما شده است، حتما در سریع‌ترین زمان ممکن با پزشک مغز و اعصاب و یا دکتر گوارش در تماس باشید.
اگر هم تجربه این حس را از قبل داشته‌اید، می‌توانید نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دکتر عطیه بهمن |
دکتر زهره کوهپایی
