درد زیر شکم به چه دلایلی رخ می‌دهد؟ + روش های درمان و تشخیص

درد زیر شکم یکی از رایج‌ترین دردهایی است که معمولا به دلایل متعددی ایجاد می‌شود. این درد معمولا در محدوده زیر ناف ایجاد می‌شود و ممکن است در هر سمتی از شکم رخ دهد. برخی از دردهای زیر شکم جدی هستند و برخی دیگر مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. اگر درد شما شدید است یابه مرور بدتر می‌شود، صرف‌نظر از اینکه چه چیزی باعث آن شده است، باید برای درمان آن از یک متخصص کمک بگیرید. اما علت بروز درد در زیر شکم چیست و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟ در این مقاله از مجله پزشکی التیاما می‌توانید با روش‌های تشخیص و درمان درد زیر شکم آشنا شوید.

علائم درد پایین شکم

این که درد شما دقیقا به چه دلیلی ایجاد شده است، ارتباط مستقیمی با علائم دارد. درد در زیر شکم ممکن است به صورت درد یک باره، ضربه‌ای، سوزش، پیچ‌خوردگی، گرفتگی یا درد مبهم احساس شود. این درد همچنین ممکن است با علائم دیگری مانند احساس ناراحتی در شکم، نفخ، یبوست، نفخ، باد گلو تب، سوزش سر دل، تهوع، استفراغ، تب، کم آبی بدن یا از دست دادن اشتها همراه شود.

درد ممکن است ثابت باشد یا به صورت یک باره و شدید ایجاد شود. این درد می‌تواند با تغییر وضعیت بدن یا با سرفه بدتر شود یا بهبود یابد.

علت درد زیر شکم

آیا می‌دانید از چیست و چرا ایجاد می‌شود. به‌طورکلی به‌احتمال‌زیاد مربوط به یکی از اندام‌های حفره پایین شکم است. این درد معمولا به دلیل مشکلات مربوط به روده کوچک، کولون، تخمدان‌ها، بیضه‌ها، رحم، مثانه و صفاق ایجاد می‌شود. شناسایی منشا می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت را شناسایی کرده و بهترین درمان را تعیین کند.

در بیشتر مواقع دردهای مربوط به زیر شکم به روده کوچک و روده بزرگ مربوط می‌شود. مشکلات گوارشی مثل نفخ، سوءهاضه، اسهال و یبوست از رایج‌ترین دلایل آن هستند. افرادی که به آلرژی غذایی مبتلا هستند نیز ممکن است بعد از مصرف ماده آلرژی‌زا دچار درد در این ناحیه شوند. معمولا بیشتر علائم و علت‌ها در مورد کودکان و بزرگسالان یکسال است و پیدا کردن علت بروز درد می‌تواند به درمان بهتر آن کمک کند.  در ادامه به رایج‌ترین دلایل اشاره شده است.

بیشتر بدانید: علت و راه‌های درمان انواع درد شکم

• یبوست
• عدم تحمل مواد تشکیل‌دهنده خاص در غذا مانند لاکتوز یا گلوتن
• گاستروانتریت (Gastroenteritis)
• کولیت (colitis)
• بیماری رفلاکس معده (GERD)
• انسداد روده
• ایلئوس یا کند شدن عملکرد طبیعی روده کوچک و بزرگ (Ileus)
• گاستروپارزی یا فلج معده (معمولاً از عوارض دیابت است)
• بیماری کرون
• دیورتیکولیت (Diverticulitis)
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• آپاندیسیت
• سنگ کلیه
• عفونت کلیه
• فتق (Hernia)
• سیستیت (Cystitis)
• مصرف برخی داروها
• سیروز کبدی
• سرطان‌های داخل شکمی
• مشکلات مربوط به رحم و تخمدان
• حساسیت به دارو
• حساسیت غذایی

بیشتر بدانید: دل درد در زنان نشانه چیست؟

علت درد زیر شکم زنان چیست؟

اندام تناسلی زنانه درست در زیر شکم قرار گرفته است و گاهی اوقات دردهای این ناحیه از شکم ناشی از مشکلاتی در رحم، تخمدان و دردهای قاعدگی و بیماری‌های مختص زنان رخ می‌دهد. در ادامه به رایج‌ترین دلایل در زنان اشاره شده است.

• اندومتریوز
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فیبروئید رحم
• سرطان رحم
• حاملگی خارج رحمی
• بارداری
• درد قاعدگی
• PMS (سندرم پیش از قاعدگی)
• سرطان تخمدان
• کیست‌های تخمدان
• درد تخمک‌گذاری
• تومورهای تخمدان

بیشتر بدانید: درد سمت راست شکم نشانه چیست؟

علت درد زیر شکم مردان چیست؟

شایع‌ترین دلیل دل ‌درد زیر شکم در مردان وجود سنگ در کلیه و مجاری ادراری است. این درد ممکن است در زیر شکم و در سمت راست یا چپ ایجاد شود. درد به صورت تیر کشیدن ظاهر می‌شود و از کناره‌های شکم و ران ادامه پیدا می‌کند. در برخی مواقع نیز ممکن است در مردان به دلیل اسهال، یبوست، اسپاسم، فتق، سنگ کلیه، التهاب مثانه، اختلالات بیضه و پروستاتیت ایجاد شود.

بعد از رابطه به چه دلیلی ایجاد می‌شود؟ بعد از رابطه جنسی معمولا به دلیل فشار عضلانی ممکن است هم در زنان و هم مردان ایجاد شود. درواقع مهم‌ترین دلیل این دردها کشیدگی و گرفتگی‌های عضلانی است. اما برخی اوقات ممکن است این دردها به دلایل دیگری نیز ایجاد شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین دلایل بعد از رابطه جنسی اشاره شده است.

• عفونت دستگاه ادراری
• آسیب‌های جسمی
• واژینیسموس (Vaginismus)
• آتروفی واژن
• ابتلا به بیماری التهابی لگن
• دخول عمیق
• نفخ
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• فیبروئید رحم

درد زیر شکم سمت چپ نشانه چیست؟

مهم ترین علت درد زیر شکم سمت چپ معمولا به دیورتیکولوز و دیورتیکولیت روده بزرگ است. دیورتیکول‌ها، کیسه‌هایی که در دیواره روده بزرگ شما ایجاد می‌شوند و اغلب در سمت چپ پایین شکم قرار دارند. تجمع باکتری‌ها در این کیسه‌ها موجب عفونی شدن، التهاب و درد در این ناحیه می‌شود.

درد زیر شکم سمت راست نشانه چیست؟

درد پایین سمت ممکن است مربوط به آپاندیس باشد که از روده بزرگ به سمت راست منشعب می‌شود. التهاب آپاندیس (آپاندیسیت) یکی از دلایل شایع است. آپاندیس ملتهب نیز می‌تواند ترکیده و عفونت را به صفاق (پریتونیت) گسترش دهد.

در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص گوارش مراجعه کنید.

همچنین در صورت ابتلا به بیماری‌های مرتبط با تخمدان یا کلیه ممکن است فرد در یک سمت بدن خود درد را احساس کند. رشد تومور یا کیست در یک تخمدان یا کلیه موجب می‌شود تا در زیر خود در سمت چپ یا راست احساس درد کنید.

درمان درد زیر شکم

به‌طورکلی برای درمان دردهای خفیف زیر شکم معمولا از روش‌های خانگی استفاده می‌شود. می‌توانید برای کاهش درد از داروهای مسکن استفاده کنید و یا با گرم کردن ناحیه مورد نظر درد را کاهش دهید. در اغلب اوقات دردهای مربوط به زیر شکم چندان جدی نیستند و به راحتی برطرف می‌شوند. اگر شما مربوط به گرفتگی‌های روده یا قاعدگی است، می‌توانید با مصرف آب و مایعات بیشتر و کیسه آب گرم مشکل را برطرف کنید.

یک روش درمان خانگی مصرف دمنوش‌های گیاهی است. دمنوش‌هایی مانند دمنوش نعناع، شیرین‌بیان و زنجبیل به تسکین درد و بهبود دستگاه گوارش کمک زیادی می‌کنند.

بهترین مسکن برای در شرایط عادی که علائم دیگری ندارید، ایبوپروفن است. بهترین قرص برای که به دلیل دل‌پیچه ایجاد شده است، هیوسین است. پیشنهاد می‌شود داروها را حتما زیر نظر پزشک و بعد از پیدا شدن علت دقیق درد مصرف کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر نفخ شدید دارید و نمی‌توانید آن را دفع کنید و یا همراه با دچار حالت تهوع می‌شوید، بهتر است هر چه سریع‌تر برای درمان از یک متخصص گوارش یا داخلی کمک بگیرید. اگر علائم خفیف‌تری دارید، در صورتی که در عرض یک تا دو روز برطرف نشد یا بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورت داشتن هر یک از علائم زیر همراه با نفخ لگن، باید به دنبال درمان اورژانسی باشید:

• تب
• استفراغ خون
• مدفوع قهوه‌ای تیره یا خونی
• ترشحات غیرطبیعی واژن
• بدتر شدن ناگهانی درد، به خصوص اگر با دراز کشیدن کاملاً بی‌حرکت بهبود یابد

روش‌های پیشگیری از درد پایین شکم

بیشتر به دلیل مشکلات مربوط به نفخ و یبوست ایجاد می‌شود. سیگار کشیدن نیز می‌تواند را افزایش دهد. بنابراین باید هر چه سریع‌تر سیگار کشیدن را کنار بگذارید. افزایش مصرف فیبر با مصرف بیشتر میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل ممکن است به جلوگیری از یبوست کمک کند. مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌تواند در این ناحیه را تشدید کند. در ادامه می‌توانید با لیستی از مواد غذایی مضر برای آشنا شوید.

• لوبیا
• آبجو
• کلم بروکسل
• کلم
• نوشیدنی‌های گازدار
• آدامس
• محصولات لبنی (در صورت عدم تحمل لاکتوز)
• آبنبات
• غذاهای پرچرب
• عدس
• شلغم

تشخیص درد پایین شکم

درد شکم به دلایل متعددی ایجاد می‌شود و در بیشتر مواقع بی‌ضرر است و به دلیل نفخ یا سوءهاضمه ایجاد می‌شود. پزشک برای تشخیص و پیدا کردن علت آن ابتدا بیمار را به صورت فیزیکی معاینه می‌کند.

پزشک از آزمایش ادرار، آزمایش خون و مدفوع، کولونوسکوپی (روشی که در آن پزشک از یک اسکوپ برای بررسی داخل کولون یا رکتوم شما استفاده می‌کند) یا آندوسکوپی (روشی که در آن از یک اسکوپ برای مشاهده اندام‌های مختلف استفاده می‌شود) استفاده می‌کند. ممکن است پزشک برای تشخیص علت درد نیاز به سی‌تی‌اسکن شکم و لگن و سونوگرافی لگن داشته باشد.

سخن نهایی

دلایل بالقوه زیادی موجب می‌شوند که برخی از آن‌ها بی‌خطر و برخی دیگر جدی هستند. در صورتی که شما شدید باشد و یا برای طولانی مدت یا دوره‌ای ایجاد شود، بهتر است برای تشخیص علت درد از یک متخصص گوارش یا متخصص داخلی کمک بگیرید. ممکن است پزشک متخصص داخلی بعد از انجام آزمایش‌های مختلف شما را به متخصص زنان یا متخصص زنان نیز ارجاع دهد. در صورتی که از رنج می‌برید، می‌توانید به صورت حضوری یا آنلاین با متخصصین التیاما ارتباط برقرار کنید و مشاوره دریافت کنید.

سوالات متداول

منابع: clevelandclinic، healthline، forbes