دیابت شکننده یا ناپایدار چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن

دیابت شکننده (Brittle Diabetes) نوعی نوسان قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ است. ناپایداری قند خون در این نوع بیماری بسیار شدید بوده و فرد به‌طور مداوم دچار افت یا بالا رفتن سطح گلوکز خون بدن می‌شود.

فرد مبتلا به دیابت شکننده تغییرات نامنظم و شدیدی در قند خون خود تجربه می‌کند. بدین شکل که به سرعت از سطح گلوکز پایین (هیپوگلیسمی) به سطح قند خون بالا (هیپرگلیسمی) یا برعکس می‌رسد. 

این تغییرات ناگهانی سطح گلوکز در بدن می‌تواند باعث بروز خطرات جدی و عوارض جبران‌ناپذیری سلامتی شود. تا جایی‌که زندگی اکثر افراد به‌دلیل بالا و پایین شدن مداوم قند خون به شدت مختل خواهد شد. 

همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله التیاما شما را با علت، علائم و راه‌کارهای درمانی دیابت ناپایدار آشنا کنیم.

دیابت شکننده چیست؟

این نوع دیابت که با نام دیابت حساس هم شناخته می‌شود نیاز به کنترل مداوم دارد. زیرا فرد دائما با نوسانات قند خون همچون هیپوگلیسمی (قندخون پایین)  و هیپرگلیسمی (قندخون بالا) مواجه است. 

دیابت شکننده نوع نادری از قند خون ناپایدار است و کنترل آن به‌دلیل عدم پیش‌بینی دوره‌های نامنظم کمی دشوار خواهد بود. از همین‌رو اکثر افراد مبتلا به دیابت ناپایدار برای درمان و مدیریت باید در بیمارستان بستری شوند.

بیشتر بدانید: تاثیر دیابت بر قلب چگونه است؟

تفاوت بین دیابت و دیابت شکننده چیست؟

افرادی که دچار قندخون بالا شده‌اند با تغییر سبک زندگی و درمان مناسب می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند. اما مدیریت دیابت شکننده کمی دشوار بوده و شخص مبتلا به این بیماری با مشکلات مختلفی مواجه است. این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند:

• اثرگذاری بر توانایی آن‌ها در زندگی عادی
• ایجاد استرس، اضطراب و افسردگی
• لزوم بستری شدن در بیمارستان
• وجود خطر مرگ برای فرد مبتلا

علت ابتلا به دیابت شکننده

دیابت ناپایدار زمانی رخ می‌دهد که نتوان به‌راحتی سطح قند خون بدن را کنترل کرد. عوامل اثرگذار و اصلی‌ترین علت ابتلا به دیابت شکننده را می‌توان در موارد زیر جستجو کرد:

• بیماری سلیاک(Celiac): بیماری خودایمنی اثرگذار بر روده
• اختلالات خوردن (Eating Disorders): روابط ناسالم فرد با غذا، وزن و ظاهر خود
• گاستروپارزی (Gastroparesis): عدم توانای معده برای تخلیه غذا به‌دلیل آسیب عصبی
• کم‌کاری تیروئید و نارسایی آدرنال: عدم تعادل هورمونی
• استرس، اضطراب و افسردگی: مقاومت بدن در مقابل انسولین
• مشکل جذب انسولین: عدم عملکرد صحیح بدن در جذب انسولین یا مواد مغذی از غذا
• مصرف مواد مخدر یا الکل: برهم زدن تعادل بدن

خوب است بدانید که دیابت شکننده با وجود این‌که یک بیماری نادر محسوب میشود اما سالانه جان تعداد زیادی از بیماران را به خطر می‌اندازد. کنترل مداوم سطح گلوکز خون شما را از بروز عوارض جبران‌ناپذیر این بیماری در امان نگه خواهد داشت. یکی از خدمات التیاما آزمایش خون در محل زندگی است. شما به‌راحتی می‌توانید برای بررسی نتیجه آزمایش خود با پزشک فوق تخصص غدد التیاما به صورت آنلاین در ارتباط باشید.

بیشتر بدانید: لارو درمانی (Larvae therapy) چیست؟

علائم دیابت شکننده یا ناپایدار

فرد مبتلا به دیابت حساس یا brittle diabetes بدون دلیل مشخصی دچار نوسانات قند خون می‌شود. این تغییرات ناگهانی و مداوم به شکل بالا رفتن سطح گلوکز (hyperglycemia) و افت قندخون (hypoglycemia) ظاهر می‌شوند.

در صورت داشتن چنین علائمی مشاوره با دکتر غدد آنلاین مشورت کنید.

نشانه هیپوگلیسمی

سطح گلوکز خون زیر ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.

• ضعف، سرگیجه و لرزش
• بالا رفتن تپش قلب
• سردرگمی
• تحریک‌پذیری
• رنگ‌پریدگی پوست
• تعریق زیاد
• بی‌قراری در خواب
• گرسنگی ناگهانی

نشانه هیپرگلیسمی

سطح گلوکز خون بالای ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.

• دید تار
• احساس ضعف و خستگی
• تکرر ادرار
• سردرد
• عدم التیام به‌موقع بریدگی‌های پوست
• عفونت‌های پوستی
• افزایش تشنگی و گرسنگی

بیشتر بدانید: رژیم غذایی برای افراد دیابتی چگونه است؟

هیپرگلیسمی در صورت عدم درمان می‌تواند باعث بروز بیماری کتواسیدوز (ketoacidosis) شود. در این مواقع سمی به نام کتون در خون و ادرار جمع خواهد شد. نشانه‌های این بیماری جدی عبارتند از:

• درد شکم
• تنفس با موی میوه
• تنگی نفس
• گیجی
• ضعف
• تهوع و استفراغ
• کما

تشخیص دیابت ناپایدار یا حساس

تشخیص بیماری دیابت شکننده زمانی انجام می‌شود که زندگی فرد بر اثر  تغییرات سطح قند خون مداوم دچار مشکل شده باشد. در این صورت نیاز به بستری در بیمارستان پیدا می‌کند که دکتر غدد برای تایید دیابت شکننده یا brittle diabetes در طول زمان به بررسی سطح گلوکز خون بیمار می‌پردازد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

تجربه هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی به‌طور مداوم نیازمند مشورت و بررسی پزشک است. افت قند خون و بالا رفتن سطح گلوکز بدن می‌تواند باعث عوارض جبران‌ناپذیری شود که دانستن موارد اورژانسی دیابت به شما کمک می‌کند تا با پاسخگویی سریع جان فرد بیمار را نجات دهید. در صورت مشاهده علائم تشنج یا کما هرچه سریع‌تر فرد را به بیمارستان برسانید. 

سایر نشانه‌های خطر عبارتند از:

• گیجی
• مشکل در تنفس
• حالت تهوع
• استفراغ
• بالا رفتن سرعت ضربان قلب

بیشتر بدانید: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان

درمان دیابت شکننده

گزینه‌های درمانی عبارتند از:

۱. مدیریت دیابت ناپایدار

برای درمان این بیماری ابتدا لازم است همچون قند خون نوع ۱ به مدیریت دیابت شکننده بپردازید. این کار با کنترل سطح گلوکز خون و نگه داشتن آن در محدوده سالم انجام می‌شود. 

معمولا پزشک متخصص غدد برای مدیریت دیابت شکننده یا کنترل قند خون نوع۱ انسولین تجویز خواهد کرد و فرد را به رعایت رژیم غذایی اصولی به همراه انجام فعالیت بدنی منظم تشویق می‌کند. 

همچنین شرایط زمینه‌ای که احتمال بروز بیماری قند خون حساس را افزایش می‌دهد، همچون استرس و وضعیت سلامت روانی فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورت لزوم شخص مبتلا به دیابت حساس ابتدا از لحاظ عوامل روانشناختی درمان خواهد شد.

۲. درمان پزشکی

درمان پزشکی دیابت ناپایدار متناسب با علت بروز آن انتخاب خواهد شد. در مواقع حاد احتمال استفاده از دستگاه‌ها و فناوری‌های جدید وجود دارد. آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

مانیتور مداوم گلوکز

این ابزار برای اندازه‌گیری سطح گلوکز خون در فاصله زمانی مشخص زیر یا روی پوست قرار می‌گیرد و دارای حسگرهای مخصوصی است. سیگنال‌های ارسالی برای مانیتور فرستاده می‌شود و بدین صورت می‌توان از بالا بودن یا افت قند خون بیمار مطلع شد.

پمپ انسولین

دستگاه کوچکی است مخصوص تنظیم میزان انسولین بدن که در طول روز به شما متصل خواهد بود.

پیوند پانکراس

در صورتی که پانکراس شما تحت هیچ شرایطی انسولین ترشح نکند، از روش جراحی پیوند استفاده می‌کنند تا لوزالمعده با پانکراس جدید باعث تحریک تولید انسولین شود.

پیوند سلول جزایری

در این روش جراح فوق متخصص داخلی سلول‌های سالم را از لوزالمعده فرد متوفی اهداکننده به کبد شخص بیمار تزریق می‌کند.

پیشگیری از دیابت شکننده

بیماری دیابت حساس یا ناپایدار افت و بالا رفتن ناگهانی اما به‌طور مداوم سطح قند خون بدن است. به همین دلیل در اکثر مواقع نمی‌توان از این بیماری پیشگیری کرد. 

اما کنترل منظم سطح گلوکز خون و انجام تمامی دستورالعمل‌های توصیه شده از طرف پزشک فوق تخصص غدد می‌تواند به مدیریت دیابت شکننده و جلوگیری از عوارض جبران‌ناپذیر آن کمک کند. 

به‌طور کلی رعایت موارد زیر برای پیشگیری از  brittle diabetes مهم هستند:

• پیروی از رژیم غذایی کم قند و کربوهیدرات
• فعالیت بدنی منظم
• حفظ تناسب اندام
• مصرف منظم داروهای دیابت طبق دستور
• آزمایش مداوم قند خون

بیشتر بدانید: میزان رشد قد در هر سال به چه صورت است؟

نتیجه دیابت شکننده

دیابت شکننده با نوسانات شدید و دائمی باعث بروز هیپوگلیسمی و هیپرگلیسمی می‌شود. کنترل این نوع قند خون ناپایدار که از نوع تیپ ۱ است کمی دشوار خواهد بود. 

اهمیت دیابت حساس ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله التیاما شما را با علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن آشنا کنیم. شما هم می‌توانید نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول brittle diabetes

منبع: webmd | medicalnewstoday | my.clevelandclinic