التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
رفلاکس در نوزادان که گاهی از آن با عنوان رفلاکس اسید در نوزادان نام برده می‌شود، به شرایطی گفته می‌شود که مدت کوتاهی بعد از تغذیه محتوای معده به بیرون برمی‌گردد. برگردانده شدن غذا «رفلاکس در نوزادان» معمولا با بزرگتر شدن نوزاد به تدریج برطرف خواهد شد و تنها در صورتی غیرطبیعی محسوب می‌شود که بعد از ۱۸ ماهگی همچنان ادامه داشته باشد
در موارد بسیار نادری رفلاکس می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات حادتری مانند بیماری ریفلاکس معده به مری، آلرژی یا انسداد باشد که حتما نیاز به مراجعه به بهترین دکتر فوق متخصص اطفال دارد.
علائم رفلاکس در نوزادان
برگرداندن غذا و استفراغ از مهم‌ترین نشانه های رفلاکس نوزادان است. تا هنگامی که کودک شما سالم و راضی است و به خوبی رشد می‌کند، رفلاکس نگرانی ایجاد نمی‌کند. فرزند شما به احتمال زیاد این مشکل را پشت سر می‌گذراد.
اما اگر کودک شما بدغذا باشد، یا به نظر احساس ناراحتی کند، ممکن است که محتوای معده اسیدی شده باشد و گلو و مری را تحریک نماید، همان چیزی که با رفلاکس اسید اتفاق میفتد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
در صورتی که یکی از موارد زیر رخ داد، توصیه می‌کنیم حتما با متخصص اطفال تماس بگیرید:
- وزن کودک افزایش پیدا نمی‌کند
- با شدت تف می‌کند به طوری که منجر به بیرون پریدن محتویات معده از دهان او می‌شود (استفراغ پرتابه‌ای)
- تف کردن مایع زرد رنگ
- تف کردن خون و یا موادی که شبیه دانه های قهوه باشد
بیشتر بدانید:کدام دمنوش برای رفلاکس معده خوب است؟
- اجتناب از غذا خوردن
- در مدفوع او خون مشاهده کردید
- مشکلات تنفسی دارد
- استفراغ را در سن ۶ ماهگی یا دیرتر آغاز کند.
برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده شرایط جدی تری باشند، مانند بیماری رفلاکس از معده به مری (GERD) و یا تنگی پیلور. در GERD رفلاکس حاوی اسید معده است که به جدار خارجی مری آسیب می‌رساند. تنگی پیلور شرایط نادری است که در آن دریچه باریک بین معده و روده کوچک، از تخلیه محتویات معده به روده کوچک جلوگیری می‌کند.
علت های به وجود آمدن رفلاکس در نوزادان
رفلاکس نوزادی به عوامل زیادی بستگی دارد که اغلب در ارتباط با یکدیگر هستند. در نوزادان، حلقه عضلانی بین مری و معده، دریچه تحتانی مری، کاملا مرطوب نشده است و اجازه می‌دهد که محتوای معده در مسیر برگشت جریان یابند. متاسفانه، این دریچه زمانی باز می‌شود که نوزاد غذایش را خورده و بعد از آن بسته باقی می ماند و منجر به باقی ماندن محتوای معده درون آن می‌سود.
نوزادان در اکثر مواقع به صورت طاق باز می خوابند، که امکان رفلاکس را بیشتر می کند. علاوه بر این رژیم آن ها کاملا مایع است که این نکته هم رفلاکس نوزادان را تشدید می کند. گاهی اوقات حباب های هوا در معده ممکن است مایعات را به عقب برگرداند. در موارد دیگرممکن است نوزاد شما به سادگی مقدار زیادی آب را به سرعت بنوشد.
اگرچه رفلاکس در نوزادان اغلب بعد از غذا خوردن رخ می دهد، اما می تواند هر زمانی که فرزند شما سرفه، گریه و یا تقلا می کند هم اتفاق بیفتد.
در موارد بسیار نادری، علائم رفلاکس نوزادی به دلایل دیگری ممکن است باشد. در میان احتمالات موارد زیر وجود دارد:
- التهاب معده و روده آلرژیک: که عدم تحمل ماده ای در غذا می باشد و معمولا پروتئین گاوی در شیر است.
- بیماری رفلاکس معده به روده (GERD): یک بیماری شدیدتر است که جایی که رفلاکس به اندازه ای اسیدی است که جداره خارجی مری را تحریک و دچار آسیب نماید رخ می دهد.
بیشتر بدانید:رفلاکس معده کودکان چه علائمی دارد؟
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک شرایطی است که در آن نوع ویِه ای از گلبول های سفید خون (ائوزینوفیل) ساخته می شوند و به لایه خارجی مری آسیب می‌رساند.
- انسداد: به معنای گرفتگی یا باریک شدن مری (تنگی مری) و یا مسیر بین معده و روده کوچک (تنگی پلور) است.
عوارض رفلاکس در نوزادان
بیشتر موارد رفلاکس نوزادی به طور خودبه خودی از بین می روند بدون اینکه برای کودک شما مشکلی ایجاد کنند. در صورتیکه شرایط یک رفلاکس طبیعی نباشد و GERD یا شرایط دیگری باشد (بسیار کمتر رایج)، کودک علائمی از رشد ضعیف و یا مشکلات تنفسی بروز خواهد داد. برخی تحقیقات نشان می دهند که نوزادانی دچار حملات متداول تف کردن می شوند، با احتمال بیشتری در دوران کودکی به رفلاکس معده به مری مبتلا خواهند شد.
بیشتر بدانید:چه غذاهایی برای رفلاکس معده خوب است؟
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
چنانچه نگران رفلاکس نوزاد خود باشید، به احتمال زیاد در مرحله اول به پزشک خانوادگی مخصوص کودکان یا متخصص اطفال مراجعه خواهید کرد. در صورتیکه رفلاکس بعد از گذشت اولین سال تولد فرزندتان ادامه پیدا کند و یا اگر فرزند شما برخی علائم نگران کننده چون کمبود وزن و مشکلات تنفسی داشته باشد، شما به پزشک متخصص گوارش کودکان ارجاع داده خواهید شد (متخصص گوارش اطفال).
در اینجا اطلاعاتی برای کمک به آمادگی شما هنگام مراجعه به پزشک و انتظاراتی که از پزشک خود دارید ارائه می گردد:
- هرگونه علائمی که نوزاد شما تجربه کرده است را یادداشت نمایید. یادداشت کنید که چه زمانی فرزندتان غذا را برمیگرداند و تف می کند. آیا در تمام زمان ها کودک شما تغذیه می کند؟ چه مقدار مایعات فرزند شما برمی گرداند؟ آیا اینگونه به نظر می رسد که فرزند شما هر چیزی که تغذیه می کند را برمیگرداند؟
- لیستی از اطلاعات کلیدی تهیه نمایید. هر چند وقت یکبار به فرزندتان غذا می دهید؟ هر بار غذا خوردن فرزندتان چه مدت طول می کشد؟ در طول غذا خوردن فرزندتان چند مرتبه آروغ می زند؟ آیا کودک شما از شیر مادر تغذیه می کند؟ اگه پاسخ منفی است از چه نوع فرمول غذایی استفاده می کنید؟ چگونه فرمولاسیون غذایی را تهیه می کنید؟ ایا اخیرا فرمولاسیون غذایی را عوض کرده اید؟
- سوالاتی که در نظر دارید از پزشک بپرسید یادداشت نمایید.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
برخی سوالات اساسی هستند که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید:
- محتمل ترین علت علائم فرزند من چیست؟
- آیا فرزندم نیاز به آزمایشات خاصی دارد؟
- چه روش های درمانی در دسترس هستند؟
- برای کمک به فرزندم چه کاری می توانم انجام دهد؟
- آیا من به فرزندم بیش از حد غذا می دهم؟ یا من به دفعات زیادی به فرزندم غذا می دهم؟
- آیا هرچونه بروشور یا مطلب چاب شده ای وجود دارد که از آن استفاده نمایم؟ چه سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟
از پزشک خود چه انتظاراتی دارید؟
برای پاسخ به سوالاتی که پزشک شما از شما میپرسد آمادگی داشته باشید:
- اولین باری که فرزندتان این علائم را تجربه کرد چه زمانی بود؟
- ایا با هربار غذا خوردن فرزندتان غذا را برمیگرداند و یا هر از گاهی این اتفاق رخ می دهد؟
- خلق و خوی فرزندتان چگونه است؟ ایا در حین غذا خوردن احساس رضایت دارد؟
- ایا اخیرا غذای کودکتان را از تغذیه شیر مادر به شیر شیشه ای تغییر داده اید؟ و یا ایا فرمولاسیون غذای کودکتان را تغییر داده اید؟
بیشتر بدانید:علت رفلاکس معده در پریودی
- چه مواقعی به فرزندتان غذا می دهید؟
- در هر بار غذا خوردن فرزندتان چه مقدار تغذیه می کند؟
- آیا هر بار فرد خاصی به فرزندتان غذا می دهد؟
- اگر شما پرستاران مختلفی برای فرزندتان دارید، ایا همه آن ها به فرزندتان با یک روش غذا می دهند؟
- فرزندتان به چه شکل می خوابد؟
- ایا به نظر می رسد علائم فرزندتان رو به بهبودی است؟
آزمایشات و تشخیص ها
تشخیص رفلاکس نوزاد معمولا بر اساس علائم و آزمون فیزیکی صورت میگیرد. در صورتیکه فرزند شما سالم باشدٰ رشد او به درستی صورت پذیرد و راضی به نظر برسد، در این حالت نیازی به آزمایشات بعدی نیست.
چنانچه پزشک کودک شما مشکل جدی تری را پیش بینی کند، آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر است:
اولتراسونیک: این تست برای تشخیص گرفتگی بین دریچه بین معده و روده کوچک استفاده می شود (تنگی پیلور)
تست های آزمایشگاهی: تست های متعدد خون و اوره به تشخیص و یا رد کردن دلایل احتمالی تکرار استفراغ و اضافه نکردن وزن کمک می کند.
بررسی PH مری: برای تعیین اینکه آیا کج خلقی، بی نظمی های خواب و یا سایر علائمی که با رفلاکس اسید همراه استٰ اندازه گیری میزان اسیدیته مری فرزندتان می تواند کمک کننده باشد. پزشک یک لوله باریک را از طریق بینی یا دهان کودک، به مری وارد می کند. لوله به وسیله ای وصل می شود که اسیدیته را رصد می کند. ممکن است نیاز به باقی ماندن فرزند شما در بیمارستان باشد تا تحت نظر قرار بگیرد.
مجموعه گوارش فوقانی: در صورتیکه پزشک به تنگی مری مشکوک باشد، عکسبرداری اشعه ایکس از قسمت فوقانی دستگاه گوارش توصیه می‌شود. قبل از عکسبرداری اشعه ایکس مایع سفید رنگ گچی (باریم) به کودک خورانده می‌شود. باریم معده را می پوشاند و اجازه می دهد موارد غیر نرمال در تصویربرداری اشعه ایکس واضح تر جلوه کنند.
اندوسکوپی فوقانی: پزشک کودک شما ممکن است از این روش برای تشخیص و یا حذف مشکلات احتمالی در مریٰ مانند باریک شدن (تنگی) و یا التهاب (ایزوفاِژیت) استفاده نماید. پزشک یک لوله مخصوص مجهز به لنز دوربین و چراغ را از طریق دهان فرزند شما وارد مریٰ معده و قسمت ابتدایی روده کوچک می کند. نمونه هایی از هر بافت مشکوک برای بررسی و آنالیز برداشته می شود. برای نوزادان و کودکان آندوسکوپی معمولا تحت بی هوشی عمومی انجام می شود.
این مطلب راهم مطالعه کنید: آشنایی با علائم کولیک
روش های درمان رفلاکس در نوزادان و داروها
در اکثر موارد رفلاکس نوزادی با تغییرات ساده ای در روش غذا دادن به صورت خدو به خود برطرف می شود مانند:
- حجم غذای کمتر و در دفعات بیشتر
- توقف غذا دادن برای آروغ زدن کودک
- راست نگه داشتن کودک در حین غذا دادن و بعد از آن
برای آزمودن اینکه آیا رفلاکس ناشی از آلرژی به پروتئین شیر گاوی استٰ پزشک کودک ممکن است به شما پیشنهاد دهد چنانچه به فرزندتان شیر می دهیدٰ محصولات لبنی و گوشت را از رژیم غذاییتان حذف نمایید.
اگر به کودکتان فرمول غذایی خاصی را می دهید، گاهی اوقات تغییر فرمولاسیون غذایی کمک کننده می باشد.
- دارو: داروهای مسدود کننده اسید، در مواردی که رفلاکس نوزادی حاد نیست توصیه نمی شود. استفاده کوتاه مدت از مسدود کننده H-2 مانند رانیتیدین و یا پمپ مهار کننده پروتون مانند امپرازول (Prevacid) ارزش امتحان کردن برای کودکانی را دارد که افزایش وزن ندارند و یا از خوردن غذا اجتناب می کنند، و یا شواهدی از ابتلا به ازوفاژیت و یا آسم و رفلاکس مزمن دارند. شایان ذکر است که کودکان سالمی که این داروها را مصرف کنند ممکن است با افزایش خطر عفونت های روده و تنفسی دارد. علاوه بر این استفاده طولانی مدت از پمپ مهار کننده پروتون منجر به مشکلاتی در جذب آهن و کلسیم در نوزاد می شود.
- جراحی: در موراد نادری، ماهیچه هایی که رها می شوندتا غذا را به سمت معده هدایت نمایند (اسفنکتر تحتانی مری)، نیازدارند که از طریق جراحی محکم تر شوند تا از برگشت اسید به مری جلوگیری نمایند. این فرآیند فوندوپلیکاسیون معمولا برای کودکان معدودی به کار می رود که با رفلاکس حاد دست و پنجه نرم می کنند که منجر به تداخل در تنفس و رشد می شود.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای حداقل کردن رفلاکس در نوزادان این نکات را در نظر بگیرید:
- کودک را به حالت راست و عمودی باشد. به کودکتان در حالتی که به صورت عمودی می باشد غذا بدهید و در صورت امکان فرزندتان را در وضعیت نشسته ۳۰ دقیقه بعد از آن نگه دارید. گرویته می تواند به محتویات معده این امکان را بدهد که در جای خود باقی بمانند. دقت داشته باشید در حین فرو رفتن غذا کودکتان را تکان ندهید.
- وعده های غذایی را بیشتر و مقدار هر وعده را کمتر کنید: چنانچه از شیشه شیر استفاده می کنید، به کودکتان مقدار کمتری از حالت معمول غذا بدهید، و یا در صورتیکه از شیر خودتان تغذیه می کند مدت زمان شیردهی را کوتاه تر کنید.
- زمانی را به آروغ زدن کودک اختصاص دهید: آروغ زدن های متوالی در حین و بعد از غذا خوردن می تواند از افزایش هوا در معده کودک جلوگیری نماید. برای آروغ زدن کودکتان را به صورت عمودی بنشانید، دستان خود را پشت سر او قرار دهید. از آروغ زدن بچه بر روی شانه خود خودداری کنید که منجر به وارد شدن فشار به شکم کودک می شود.
- کودک را به پشت بخوابانید: اکثر کودکان باید به پشت خوابانده شوند (تاق باز) تا بخوابندٰ حتی اگر به رفلاکس مبتلا باشند.
در روش های درمان قدیمی تر برای رفلاکس کودکان، سفت کردن فرمول غذایی و یا شیر مادر با برنج توصیه شده است. امروزه به صورت جهانی توصیه نمی شود. در صورتیکه غذای کودک را سفت تر کنید، ممکن است متوجه تف کردن و برگرداندن کمتر غذا شویدٰ اما برخی تحقیقات پیشنهاد می کنند که تعداد رفلاکس ها در حقیقت ثابت باقی می ماند. سفت کردن فرمول غذایی کالری غیر ضروری اضافی وارد رژیم غذایی کودک می کند و ممکن است منجر به خفگی و انسداد و یا سایر مشکلات در حین تغذیه گردد. سفت کردن شیر مادر به نظر موثر نمی رسد به این دلیل که آنزیم های شیر مادر منجر به شکسته شدن نشاسته شیر شده و موجب رقیق شدن شیر می گردند.
به یاد داشته باشید، رفلاکس در نوزادان معمولا دلیل جدی برای نگرانی ندارد. فقط تعداد زیادی از لباس های دم دستی را برای اروغ زدن نگه دارید تا از این مسئله خلاص شوید. در صورتی که پس از ۱۸ ماهگی رفلاکس کودک شما ادامه داشته باشد، یا علائم غیرعادی مشاهده کردید توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید. فراموش نکنید می‌توانید از خدمات التیاما برای پیدا کردن متخصصین اطفال و گرفتن نوبت ویزیت استفاده کنید.
[sibwp_form id=7]
دکتر جواد غروبی
