التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
رفلاکس معده (Gastroesophageal reflux disease) یا GERD هنگامی اتفاق می‌افتد که محتویات معده به داخل مری منتقل می‌شود. پزشکان گوارش به این عارضه بازگشت اسید هم می‌گویند. اگر بیش از ۲ بار در هفته علائم رفلاکس اسید معده را تجربه کنید، ممکن است به بیماری رفلاکس معده به مری مبتلا شده باشید. بنابراین، بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید.
این بیماری گوارشی حدود ۲۰ درصد از مردم را درگیر می‌کند. در صورت عدم درمان، این مشکل می‌تواند عوارض جدی در پی داشته باشد. مطالعه این مقاله از مجله التیاما شما را با این بیماری گوارشی بیشتر آشنا می‌کند.
فهرست محتوا
- علائم رفلاکس اسید معده چیست؟
- علائم رفلاکس اسید معده در شیرخواران چیست؟
- علل بروز رفلاکس معده چیست؟
- چه عواملی خطر ابتلا به رفلاکس اسید را افزایش می‌دهند؟
- نقش اضطراب در رفلاکس اسید معده چیست؟
- آیا بین آسم و رفلاکس معده ارتباطی وجود دارد؟
- ارتباط بین IBS و رفلاکس معده چیست؟
- رابطه بارداری و اسید معده چیست؟
- درمان اسید بالای معده چیست؟
- جراحی ریفلاکس معده چگونه است؟
- درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟
- چند سوال درباره رفلاکس معده
علائم رفلاکس اسید معده چیست؟
وجود این مشکل می‌تواند احساس سوزش ناراحت‌کننده‌ای در قفسه سینه ایجاد کند که ممکن است تا گردن هم منتشر شود. این احساس اغلب به عنوان سوزش سر دل نیز شناخته می‌شود. از رایج‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس طعم ترش یا تلخی در قسمت پشت دهان
- برگشت مواد غذایی یا مایع از معده به دهان
- مشکلات در بلع یا تنفس (مانند سرفه مزمن یا آسم)
علائم رفلاکس اسید معده در شیرخواران چیست؟
حدود ۶۶ درصد شیرخواران چهار ماهه علائم این مشکل را دارند. همچنین ۱۰ درصد از کودکان یک ساله هم تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند. طبیعی است که کودکان گاهی غذا را تف یا استفراغ کنند. اما اگر کودک شما مرتب این کار را انجام می‌دهد، ممکن است به این بیماری گوارشی مبتلا باشد. سایر علائم و نشانه‌های احتمالی در شیرخواران شامل موارد زیر است:
- امتناع از غذا خوردن
- مشکل در بلع غذا
- خفگی
- آروغ زدن یا سکسکه
- تحریک‌پذیری در حین یا بعد از تغذیه
- خم کردن پشت در حین یا بعد از غذا خوردن
- کاهش وزن یا رشد ضعیف
- سرفه یا ذات‌الریه مکرر
- مشکل در خوابیدن
برای کاهش احتمال بروز عوارض، توصیه می‌شود به موقع اقدامات لازم را برای پیشگیری و درمان علائم انجام دهید. پزشک متخصص کودکان می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
بیشتر بدانید:چه غذاهایی برای رفلاکس معده خوب است؟
علل بروز رفلاکس معده چیست؟
اسفنکتر تحتانی مری (LES) عضله‌ای حلقوی در انتهای مری است. این عضله در حالت طبیعی، هنگام بلع شل و باز می‌شود سپس دوباره سفت و بسته می‌شود. در واقع این مشکل هنگامی اتفاق می‌افتد که LES به درستی بسته نشود. این امر به مایعات گوارشی و سایر محتویات معده اجازه می‌دهد تا به داخل مری برگردند.
چه عواملی خطر ابتلا به رفلاکس اسید را افزایش می‌دهند؟
بعضی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این مشکل را افزایش دهند، از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی
- بارداری
- فتق هیاتال (Hiatal hernia)
- اختلالات بافت همبند
بیشتر بدانید:رفلاکس معده کودکان چه علائمی دارد؟
سبک زندگی اشتباه هم می‌تواند علت رفلاکس معده باشد، برای مثال:
- سیگار کشیدن
- خوردن وعده‌های غذایی سنگین
- دراز کشیدن یا خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
- خوردن انواع خاصی از غذاها مانند غذاهای سرخ‌شده یا تند
- نوشیدن انواع خاصی از نوشیدنی‌ها به مقدار زیاد مانند نوشابه، قهوه یا الکل
- استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS) مانند آسپرین یا ایبوپروفن
اگر هر یک از این عوامل خطر را دارید، بهتر است برای اصلاح آن‌ها اقدام کنید.
نقش اضطراب در رفلاکس اسید معده چیست؟
اضطراب ممکن است بعضی از علائم رفلاکس معده را بدتر کند. اگر شک دارید که اضطراب علائم شما را بدتر می‌کند، در مورد راهکارهای تسکین آن با پزشک فوق تخصص گوارش صحبت کنید. بعضی از کارهایی که می‌توانید برای کاهش اضطراب انجام دهید عبارت‌اند:
- ارتباطات خود را با افراد و مکان‌هایی که باعث اضطراب شما می‌شوند، محدود کنید.
- روش‌های تمدد اعصاب مانند مراقبه یا تمرینات تنفسی عمیق را بیاموزید.
- عادت‌های خواب، ورزش روزمره یا سایر رفتارهای زندگی خود را اصلاح کنید.
اگر پزشک به وجود اختلال اضطراب در بیمار مشکوک باشد، ممکن است او را برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان ارجاع دهد. درمان اختلال اضطرابی می‌تواند شامل دارو درمانی، گفتار درمانی یا ترکیبی از هر ۲ باشد.
بیشتر بخوانیم: داروی رفلاکس معده چیست؟
آیا بین آسم و رفلاکس معده ارتباطی وجود دارد؟
پزشکان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا به آسم، این بیماری گوارشی را نیز هم تجربه می‌کنند. برای درک دقیق رابطه بین آسم و رفلاکس معده، تحقیقات بیشتری لازم است. ممکن است این بیماری علائم آسم را بدتر کند یا آسم و بعضی از داروهای آن خطر ابتلا به رفلاکس اسید معده را افزایش دهند. بنابراین اگر آسم و رفلاکس دارید، مهم است که هر ۲ بیماری را کنترل کنید.
ارتباط بین IBS و رفلاکس معده چیست؟
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) بیماری‌ای است که می‌تواند روده بزرگ را تحت تاثیر قرار دهد. علائم شایع IBS عبارت‌اند:
- شکم درد
- نفخ شکم
- یبوست
- اسهال
طبق بررسی‌های اخیر، علائم این بیماری در افراد مبتلا به IBS بیشتر از جمعیت عمومی است. اگر علائم IBS و رفلاکس معده را دارید، با پزشک متخصص گوارش خود تماس بگیرید. پزشک ممکن است تغییراتی را در رژیم غذایی، داروها یا سایر روش‌های درمانی پیشنهاد دهد.
رابطه بارداری و اسید معده چیست؟
بارداری می‌تواند شانس ابتلا به رفلاکس اسید را افزایش دهد. اگر قبل از بارداری به رفلاکس معده مبتلا شده باشید، علائم شما حین حاملگی بدتر می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث شل شدن بیشتر عضلات مری شود. جنین در حال رشد هم به معده فشار وارد می‌کند که این امر با افزایش خطر ورود اسید معده به مری همراه است.
مصرف بسیاری از داروهایی که برای درمان رفلاکس اسید تجویز می‌شوند در دوران بارداری بی‌خطر است. اما ممکن است به شما توصیه شود از مصرف بعضی داروهای ضد اسید یا استفاده از سایر روش‌های درمانی خودداری کنید.
بیشتر بدانید:کدام دمنوش برای رفلاکس معده خوب است؟
درمان اسید بالای معده چیست؟
برای درمان اسید معده ممکن است پزشک ایجاد تغییراتی را در عادات غذایی یا سایر رفتارهای شما توصیه کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد از داروهای بدون نسخه زیر استفاده کنید:
- آنتی‌اسیدها
- مسدودکننده‌های گیرنده H2
- مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)
در بعضی موارد، ممکن است پزشک برای درمان رفلاکس معده، مسدودکننده‌های گیرنده H2 یا PPI قوی‌تری را تجویز کند. لازم به ذکر است که بعضی از داروهای بدون نسخه و تجویزی می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
بیشتر بخوانیم: اسید معده چیست؟
جراحی ریفلاکس معده چگونه است؟
جراحی رفلاکس معده اغلب به روش Fundoplication (فوندوپلیکاسیون) انجام می‌شود. پزشک برای این منظور از تکنیک لاپاراسکوپی (laparoscopy) استفاده می‌کند. در طی این جراحی قسمت بالایی معده (فوندوس، Fundus) به دور قسمت پایینی مری پیچیده می‌شود.
درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟
ایجاد چند تغییر در سبک زندگی و استفاده از تکنیک‌های درمان خانگی رفلاکس می‌تواند به درمان سریع این مشکل و تسکین علائم آن کمک کند. این روش‌ها عبارت‌اند:
- ترک سیگار
- کاهش وزن
- کاهش حجم وعده‌های غذایی
- جویدن آدامس پس از صرف غذا
- خودداری از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
- خودداری از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک علائم
- خودداری از پوشیدن لباس تنگ
- تمرین روش‌های آرام‌سازی
بیشتر بدانید:علت رفلاکس معده در پریودی
بیشتر بخوانیم: معده درد و شایع‌ترین علت ایجاد آن؛ با انواع درد معده آشنا شوید
مصرف بعضی از گیاهان دارویی هم ممکن است باعث تسکین علائم سوزش سر دل شود، از جمله:
- بابونه
- ریشه شیرین بیان
- ریشه گل ختمی
- نارون آمریکایی
اگرچه هنوز تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما بعضی از افراد از دمنوش برای درمان این بیماری استفاده می‌کنند و معتقدند که مصرف مکمل‌ها و دمنوش‌های گیاهی در درمان رفلاکس اسید موثر است. لازم به ذکر است که در بعضی موارد، داروهای گیاهی عوارض جانبی به همراه دارند یا عملکرد داروهای تجویز‌شده توسط پزشک را مختل می‌کنند.
رفلاکس معده در چند خط
رفلاکس معده از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است که اغلب با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو به خوبی کنترل می‌شود. بی‌توجهی به درمان این بیماری زمینه را برای بروز بیماری‌های جدی مانند سرطان مری فراهم می‌کند.
برای کسب اطلاعات در مورد این بیماری و درمان صددرصد رفلاکس معده می‌توانید از راهنمایی‌های پزشکان فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی التیاما استفاده کنید. تیم التیاما امکان نوبت‌دهی و مشاوره از بهترین دکتر آنلاین گوارش را در سایت خود فراهم کرده است.
بیشتر بخوانیم: آناتومی شکم چیست؟ انواع بیماری های شایع شکمی
چند سوال درباره رفلاکس معده
سوزش سر دل یکی از علائم رایج رفلاکس اسید معده است که اکثر مردم هر از چندگاهی آن را تجربه می‌کنند. به طور کلی وقوع گاه به گاه آن باعث نگرانی نمی‌شود. اما اگر بیش از ۲ بار در هفته سوزش سر دل دارید، ممکن است به رفلاکس معده مبتلا باشید.
اگر از سوزش سر دل رنج می‌برید، غذاهای مصرفی و علائمی که بعد از خوردن آن‌ها را تجربه می‌کنید، یادداشت کنید. این کار به کشف غذاهای محرک کمک می‌کند. در بیشتر موارد، مصرف غذاهای پرچرب، سرخ‌شده و ادویه‌دار، سس گوجه‌فرنگی، قهوه، نوشیدنی‌های الکلی، نوشابه، مرکبات و شکلات باعث بدتر شدن علائم می‌شود.
حفظ وزن در محدوده سالم، اجتناب از سیگار، پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا و کاهش مصرف غذاهای پرچرب می‌تواند احتمال بروز این بیماری گوارشی را کاهش دهد.
منبع: healthline | hopkinsmedicine | nyulangone
دکتر علی اصغر اعتمادی فرد |
دکتر علیرضا رضایی
