سرطان تخمدان چیست؟ علت، علائم و راه‌کار درمان آن

سرطان تخمدان (ovarian cancer) اندام‌های کوچکی در دستگاه تناسلی زنان را به نام تخمدان درگیر می‌کند که مسئول تشکیل تخمک است. این بیماری در مراحل اولیه با علائمی همراه نیست از همین‌رو در حال حاضر یکی از ۵ بیماری زنانه با مرگ و میر بالا محسوب می‌شود.

بیماری‌های زنانه انواع مختلفی دارند که تنها پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند در تشخیص و انتخاب بهترین روش درمانی به شما کمک کند. سرطان تخمدان در بین بیماری دستگاه تناسلی زنان همچون بافت رحم، تخمدان و دهانه رحم آمار مرگ و میر بالاتری دارد. این بیماری نشان‌دهنده توده در تخمدان است که عملکرد طبیعی آن را مختل می‌کند.

اگر شما هم کنجکاو شده‌اید بدانید تومور تخمدان چیست و چه علائمی دارد تا انتهای این مقاله از مجله التیاما همراه ما باشید تا نشانه‌ها، عوامل اثرگذار و راه‌کار درمانی آن را بررسی کنیم.

سرطان تخمدان (ovarian cancer) چیست؟

برای اینکه بدانید تومور تخمدان چیست ابتدا باید با این دو عضو دستگاه تناسلی زنان بیشتر آشنا شوید. تخمدان ها دو اندام گرد به اندازه گردو هستند که در دو طرف رحم قرار میگیرند و در دوران آمادگی بدن برای تولید مثل مسئولیت تولید تخمک را برعهده دارند.

این اندام ها منبع اصلی هورمون زنانه استروژن و پروژسترون محسوب میشوند و نقش مهمی در باروری زنان ایفا میکنند. سرطان تخمدان زمانی اتفاق میافتد که سولولهای غیرطبیعی از لوله های رحم (فالوپ) شروه به رشد و وارد تخمدان ها میشوند. تکثیر غیرقابل کنترل این سلولها به تومور تخمدان منجر خواهد شد.

انواع ovarian cancer

پس از این‌که متوجه شدیم تومور تخمدان چیست باید با انواع آن آشنا شویم. تخمدان‌ها از ۳ نوع سلول تشکیل می‌شوند که هر یک از آن‌ها می‌تواند به شکل متفاوتی از تومور تبدیل شود:

• تومور اپیتلیال: این نوع تومورهای تهاجمی از سلول‌های پوشاننده سطح خارجی تخمدان شروع می‌شوند و بیشترین میزان سرطان تخمدان (حدود ۹۰ درصد) را به خود اختصاص می‌دهند.
• تومور سلول زایا: از سلول‌های تولیدکننده تخمک شروع خواهند شد و اغلب خوش‌خیم هستند.
• تومورهای استرومایی: از سلول‌های تشکیل‌دهنده هورمون زنانه (استروژن و پروژسترون) تشکیل می‌شوند و محل اصلی شروع گسترش آن‌ها در سلول‌های بافت ساختاری تخمدان خواهد بود.

بیشتر بدانید: سرطان رحم در دختران چه علائمی دارد؟

بیشتر بدانید: درمان خارش مقعدی خانگی

خوب است بدانید که سرطان تخمدان پس از این‌که در بخش شکم و لگن گسترش پیدا کرد با علائمی همچون درد و نفخ ظاهر می‌شود. شما می‌توانید به‌راحتی با مشاوره تلفنی با دکتر زنان آنلاین التیاما علائم و نشانه‌های غیرطبیعی خود را با آن‌ها درمیان بگذارید.

علائم سرطان تخمدان

این بیماری معمولا با گسترش در شکم و نواحی لگن شدت بیشتری پیدا می‌کند که بسیاری موارد به‌راحتی قابل تشخیص نیست. اصلی‌ترین نشانه‌های ovarian cancer عبارتند از:

• تکرر ادرار
• افزایش اندازه شکم
• درد لگن، شکم یا نفخ
• قاعدگی حتی پس از دوران یائسگی
• ترشحات واژن یا خونریزی غیرطبیعی
• تغییر در عملکرد روده مثل اسهال یا یبوست
• تغییر عادات غذایی همچون زود سیر شدن یا از دست دادن اشتها

در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

علت ابتلا به سرطان تخمدان

اگر شما هم می‌خواهید بدانید توده در تخمدان نشانه چیست و به چه دلیلی ایجاد می‌شود باید بگوییم که هنوز علت اصلی ایجاد این بیماری مشخص نیست. اما پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که تومور در تخمدان به‌دلیل جهش ژنتیکی در DNA سلول این ناحیه ایجاد می‌شود.

این جهش باعث رشد سریع سلول‌ها و تکثیر غیرطبیعی تومور خواهد شد. متاسفانه سلول‌های سرطانی با قدرت زیاد باقی مانده و سلول‌های سالم از بین می‌روند. در این بین برخی فاکتورهای خطر وجود دارند که می‌توانند احتمال بروز ovarian cancer را افزایش دهند.

بیشتر بخوانید:عوارض پاره شدن کیست تخمدان در شکم

عوامل موثر در سرطان تخمدان

آن‌ها عبارتند از:

• چاقی
• سابقه خانوادگی
• اندومتریوز (Endometriosis)
• افزایش سن (بین ۵۰ تا ۶۰ سالگی)
• شروع زودهنگام پریود و یائسگی قبل از ۴۰ سالگی
• سرطان پستان (پزشک برای زنان مبتلا به سرطان پستان در صورت داشتن ژن BRCA1 یا BRCA2 اقدام به برداشتن تخمدان می‌کنند.)

برای دریافت راهنمایی جهت تشخیص و بررسی فاکتورهای خطر با پزشک متخصص انکولوژی التیاما درارتباط باشید.

بیشتر بدانید: علایم سرطان سینه

مراحل سرطان تخمدان (ovarian cancer)

تومور تخمدان دارای ۴ مرحله است که عبارتند از:

• مرحله I: اولین مرحله این بیماری دارای ۳ بخش فرعی است. مرحله IA نشان‌دهنده بروز سرطان در یک تخمدان یا یک لوله فالوپ خواهد بود. در مرحله IB تومور هر دو تخمدان را درگیر کرده و مرحله IC خبر از گسترش بیماری در قسمت بیرونی تخمدان یا اطراف آن می‌دهد.
• مرحله II: این مرحله دارای دو بخش IIA و IIB است. IIA به معنی پخش بیماری در رحم بوده و IIB نشان‌دهنده گسترش تومور در بخش مجاور لگن است.
• مرحله III: در مرحله IIIA این فرآیند، بیماری از قسمت لگن به شکم یا درون غدد لنفاوی گسترش یافته است. اما مرحله IIIB به معنی بزرگ شدن تومور تا ۲ سانتی‌متر و خروج از قسمت لگن یا غدد لنفاوی خواهد بود. مرحله IIIC با اثرگذاری تومور بر اندام‌های دیگر همچون کبد یا طحال همراه است.
• مرحله IV: شدیدترین مرحله سرطان تخمدان است که تومورهای کاملا به سمت کبد و طحال تا نزدیکی ریه‌ها کشیده شده‌اند. در حادترین مرحله سلول‌های سرطانی به سمت غدد لنفاوی کشاله ران یا قفسه سینه متاستاز (گسترش) پیدا می‌کنند.

روش تشخیص سرطان تخمدان

در حال حاضر برای غربالگری سرطان تخمدان آزمایش موفقی وجود ندارد. به‌همین دلیل تشخیص این بیماری در مراحل اولیه دشوار خواهد بود. اگر پزشک متخصص زنان و زایمان به وجود توده در تخمدان مشکوک شود، ابتدا در مورد علائم غیرطبیعی شما سوال می‌پرسد سپس با معاینه لگنی رشد غیرطبیعی یا بزرگ شدن اندام‌ها را مورد بررسی قرار میدهد.

سایر آزمایشات مورد نیاز برای تایید تومور تخمدان در جدول زیر معرفی شده‌اند:

روش تشخیص	توضیحات
سونوگرافی لگن	ارزیابی گسترش بیماری در اندام‌های دیگر همچون لگن
MRI و CT اسکن	بررسی میزان متاستاز بیماری
PET اسکن	ارزیابی دقیق تومور در تخمدان
آزمایش خون	بررسی سطح CA-125 در خون
ارزیابی جراحی	از بین بردن رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی هنگام جراحی
لاپاراسکوپی	ارزیابی مرحله سرطان با ارسال دوربین کوچک از طریق برش ایجاد شده بر روی شکم
بیوپسی	بررسی میکروسکوپی نمونه بافت

 

روش پیشگیری از سرطان تخمدان

هنوز پزشکان نتوانسته‌اند راه‌کار شناخته شده‌ای برای جلوگیری از این بیماری ارائه دهند. اما رعایت برخی عوامل می‌تواند خطر ابتلا به تومور تخمدان را تا حد زیادی کاهش دهد. آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• شیردهی
• ترک سیگار
• حفظ تناسب اندام
• بارداری و زایمان
• رعایت رژیم غذایی سالم
• مصرف قرص‌های ضدبارداری
• انجام معاینات منظم و صحبت در مورد علائم خود با دکتر زنان
• برخی جراحی‌ها مثل اوفورکتومی، هیسترکتومی و بستن لوله‌های فالوپ

بیشتر بدانید: اصول تغذیه پریودی چگونه است؟

درمان سرطان تخمدان

پزشک برای درمان این بیماری به نوع، مرحله و درجه سرطان دقت میکند. همچنین سلامت کلی فرد و سن او در انتخاب روش درمانی تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. رایج ترین راهکارهای درمان سرطان تخمدان به شرح زیر است:

۱. جراحی

این روش بسته به میزان گسترش بیماری انتخاب می‌شود که معمولا شامل یکی از موارد هیسترکتومی، برداشتن یک یا هر دو تخمدان و جراحی غدد لنفاوی آسیب‌دیده است. جراح به یکی از دو روش زیر عمل را انجام می‌دهد:

• لاپاراسکوپی (جرحی کم تهاجمی)
• لاپاراتومی (جراحی باز همراه با برش شکم)

۲. شیمی درمانی

از این روش قبل یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. معمولا شیمی درمانی براساس تجویز پزشک به صورت داخل وریدی یا خوراکی انجام می‌شود.

۳. درمان هدفمند سرطان تخمدان

این نوع درمان برای تغییر نحوه رشد و تقسیم سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش درمان هدفمند داروهای مخصوصی را برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی انتخاب می‌کنند.

بیشتر بدانید: بهترین آزمایش سرطان سینه کدام است؟

۴. هورمون درمانی

در برخی موارد تومور تخمدان از هورمون برای رشد استفاده می‌کند. درمان هورمونی شامل دارویی برای مسدودسازی هورمون و و جلوگیری از رشد سرطان یا کُندتر شدن سرعت آن است.

۵. پرتودرمانی تومور تخمدان

در این روش به کمک اشعه ایکس سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. معمولا برای درمان سرطان تخمدان پیشرفته مایع رادیواکتیو را به صفاق وارد می‌کنند.

۶. ایمونوتراپی (بیوتراپی)

برای تقویت سیستم ایمنی به جهت دفاع از بدن در برابر سرطان از روش ایمونوتراپی استفاده می‌کنند. این راه‌کار نوعی واکسن درمانی است که با تزریق دارو تومور را پیدا کرده و آن را از بین می‌برند.

نتیجه سرطان تخمدان

انواع مختلف سرطان تخمدان در صورت تشخیص در مراحل اولیه قابل درمان است. برای این‌که پزشک بتواند بیماری شما را به‌موقع تشخیص دهد بهتر است چکاپ منظم توسط پزشک متخصص زنان و زایمان را در برنامه پزشکی خود قرار دهید. ما در این مقاله از مجله التیاما بررسی کردیم توده در تخمدان نشانه چیست و بهترین راه‌کار درمانی برای تومورهای دستگاه تناسلی زنانه کدامند. شما هم می‌توانید نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید. در صورت لزوم می توانید به دکتر زنان مراجعه کنید.

سوالات متداول

منبع: medicalnewstoday | cancer | my.levelandclinic