سرفه کودکان؛ علت‌ها و راه‌های درمان معجزه‌آسا!

سرفه کودکان معمولاً نشانه این است که بدن کودک شما در تلاش است تا خود را از شر ماده‌ای تحریک‌کننده، از مخاط گرفته تا یک جسم خارجی، خلاص کند. وقتی کودک دچار سرفه می‌شود، بدن کوچکش می‌تواند صدای بلندی ایجاد کند. جهت کمک به کودک خود برای مواجهه با سرفه لازم است، دلایل و درمان‌های رایجی که می‌توانید در خانه امتحان کنید را بدانید، اما توصیه می‌کنیم قبل از خوراندن داروهای مختلف حتما به لیست بهترین دکتر فوق تخصص کودکان در تهران و سایر شهر‌ها مراجعه کنید.

علت‌های سرفه کودکان

از جمله علل شایع سرفه در کودکان شامل موارد زیر است:

عفونت

سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کروپ همه می‌توانند منجر به سرفه طولانی مدت در کودکان شوند. سرماخوردگی باعث ایجاد سرفه خشک خفیف تا متوسط می شود؛ آنفلوآنزا باعث سرفه شدید و خشک می‌شود؛ خروسک، سرفه‌ای شبیه «پارس کردن» دارد که عمدتاً در شب اتفاق افتاده و نفس کشیدن در آن صدادار است. این عفونت‌های ویروسی با آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند اما می‌توانند با داروهای دیگر کنترل شوند.

رفلکس اسید

رفلاکس در کودکان ممکن است شامل سرفه، استفراغ مکرر، بالا آوردن، مزه بد دهان و احساس سوزش در سینه باشد که به سوزش سردل معروف است. درمان ریفلاکس به سن، سلامتی کودک و سایر موارد بستگی دارد. این سه نکته را امتحان کنید: غذاهای حساسیت زا برای سرفه را از رژیم غذایی خود حذف کنید (اغلب شکلات، نعناع، غذاهای سرخ شده، تند و چرب و کافئین و نوشیدنی های گازدار). حداقل ۲ ساعت قبل از خواب غذا نخورید و وعده‌های غذایی کوچک بخورید. اگر نگران رفلکس اسید معده خود هستید، به متخصص گوارش اطفال مراجعه کنید یا با استفاده از امکان مشاوره دکتر آنلاین کودکان از دکتر راهنمایی کسب کنید.

آسم

این بیماری می‌تواند تشخیص سختی داشته باشد چون علائم آن از کودکی به کودک دیگر فرق دارد. اما سرفه خس خس مانند، که ممکن است در شب بدتر شود، یکی از چندین علائم آسم است. علامت دیگر، سرفه‌ای است که با افزایش فعالیت بدنی در طی بازی تشدید می‌شود. درمان آسم به عامل ایجادکننده آن بستگی دارد و ممکن است شامل جلوگیری از محرک‌هایی مانند آلودگی، دود یا عطرها باشد. اگر فکر می‌کنید فرزند شما علائم آسم دارد به پزشک مراجعه کنید.

آلرژی / سینوزیت

آلرژی می‌تواند باعث سرفه طولانی مدت و همچنین خارش گلو، آبریزش بینی، اشک آمدن از چشم، گلودرد یا بثورات پوستی شود. درمورد فرق سرفه حساسیت با سرماخوردگی و آزمایش آلرژی با پزشک فرزند خود صحبت کنید تا بفهمید چه آلرژن‌هایی این مشکل را ایجاد می‌کنند و در مورد چگونگی جلوگیری از این آلرژن مشاوره بخواهید. آلرژن‌ها می‌توانند شامل مواد غذایی، گرده، پوسته بدن حیوان خانگی و گرد و غبار باشند. دکتر همچنین ممکن است برای درمان سرفه حساسیتی، دارو یا تزریق آمپول‌های ضد آلرژی را تجویز کند.

سرفه‌های بلند

این سرفه‌ها که به آنها سیاه سرفه نیز می‌گویند با سرفه‌های پشت سر هم مشخص می‌شوند که به دنبال آن دَم با صدایی بلند می‌آید. علائم دیگر ممکن است شامل آبریزش بینی، عطسه و تب پایین باشد. سیاه سرفه مسری است اما با واکسن به آسانی قابل پیشگیری است. سیاه سرفه با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.

دلایل دیگر آن چیست؟

همچنین کودک ممکن است از روی عادت پس از مریض شدن با سرفه، بعد از استنشاق ماده خارجی مانند غذا یا یک اسباب بازی کوچک، یا بعد از قرار گرفتن در معرض مواد محرک مانند آلودگی ناشی از سیگار یا دود شومینه، سرفه کند.

رنگ خلط سرفه کودکان و مفهوم آن

رنگ خلط سرفه کودکان	علت
شفاف، سفید و خاکستری	ریه‌ها سالم هستند. اما خلط بیش از حد می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های ریوی، عفونت ویروسی یا آلرژی باشد.
قهوه‌ای	قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های شیمیایی مانند دود سیگار
زرد پررنگ یا سبز	نشان‌دهندهٔ عفونت باکتریایی یا ویروسی، مانند ذات‌الریه یا فیبروز کیستیک
قرمز	آسیب داخلی دستگاه تنفسی یا آمبولی ریه. بیمار به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارد.
صورتی	ادم ریوی

داروهای مربوط به آن کدامند؟

داروها نمی‌توانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا را درمان کنند، اما عسل، آب نبات سفت یا قطره سرفه می‌تواند به تسکین گلو درد ناشی از سرفه کمک کند. البته به دلیل خطر خفگی،  پزشک قویترین شربت گیاهی ضد سرفه را فقط برای کودکان بالای ۴ سال مجاز است. شربت‌های سینه حاوی عسل را به کودکان یک ساله و کوچکتر ندهید. برخی از انواع شربت‌های سرفه بر پایه آگاو (نوعی شیرین‌کننده طبیعی) وجود دارند که برای بچه های کوچکتر از یک سال تأیید شده‌اند.

هوای مرطوب می‌تواند به کودکان در مقابله با خروسک کمک کند؛ یک حمام با بخار گرم یا هوای ملایم صبحگاهی را امتحان کنید. برای سرفه‌های طولانی مدت در بیماری آسم، ممکن است فرزند شما به مصرف استروئیدها یا سایر داروها مانند قرص ضد سرفه قوی نیاز داشته باشد که باید توسط پزشک تجویز شود. 

به کودکان زیر سن ۴ سال داروهای ضد سرفه‌ ندهید. یادتان باشد، اگر در خانه شربت سرفه خشک بزرگسالان دارید، نباید آن را به کودک خود بدهید؛ زیرا نه تنها این داروها برای کودکان بسیار کم سن تأیید نشده‌اند، بلکه اثربخشی آنها نیز به اثبات نرسیده است.

نکته مهم: هرگز برای درمان سرفه خشک یا انواع دیگر سرفه‌های کودکان کمتر از ۱۸ ماه از آسپرین استفاده نکنید. آسپرین در کودکان ممکن است باعث سندرم Reye’s، نوعی بیماری نادر اما جدی مغز، شود.

چه موقع برای سرفه فرزندتان باید سریعا با پزشک تماس بگیرید؟

اگر علائم زیر را در کودک مشاهده کردید حتما سریع با پزشک تماس بگیرید:

• برای نفس کشیدن تلاش می کند، نمی‌تواند صحبت کند، یا با هر نفس ناله می‌کند.
• در حال خفگی بوده و قادر به قطع سرفه نیست.
• بیهوش شده یا نفسش قطع شده است.
• لب یا ناخن‌هایش رنگی متمایل به آبی پیدا کرده است

همچنین اگر کودکتان این علائم را دارد بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

• استفراغ مداوم دارد
• هنگام سرفه قرمز یا بنفش می‌شود.
• آب دهانش آویزان است یا مشکل بلع دارد.
• بسیار بیمار یا خسته به نظر می‌رسد.
• احتمالاً شی‌ایی در گلویش گیر کرده باشد.
• هنگام تنفس عمیق، درد قفسه سینه داشته باشد.
• سرفه خونی یا خس خس داشته باشد.
• دارای سیستم ایمنی ضعیفی بوده یا کاملاً واکسینه نشده باشد.
• سنی کمتر از ۴ ماه داشته و دمای مقعدش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد بیشتر باشد (داروهای تب بر به نوزادان ندهید)
• تب بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد داشته باشد و ۲ ساعت بعد از مصرف داروهای تب بر بهبود نیابد.

به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی کودکان، مشکلات و بیماری‌های ساده اگر به موقع درمان نشود می‌تواند ناراحتی‌ها و بیماری‌های مزمنی را به‌وجود بیاورد. توصیه می‌کنیم پیش از خوددرمانی و پشت گوش انداختن بیماری‌های ساده مانند سرفه کودکان به درمان آن‌ها بپردازید.

برای پیدا کردن متخصص اطفال به راحتی می‌توانید از خدمات التیاما استفاده کنید و حتی به صورت آنلاین از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.

۵ نکته کاربردی برای درمان خانگی سرفه در کودکان

درمان خانگی در اغلب موارد می‌تواند به بهبود انواع سرفه در کودکان کمک کند. اگر شما یا کودک‌تان درگیر یکی از انواع سرفه مانند سرفه خشک شده‌اید و این سوال ذهن‌تان را درگیر کرده که برای درمان سرفه خشک حساسیتی چه بخوریم، می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در التیاما مطالعه کنید. همچنین، در ادامه شما را با پنج نکته کاربردی برای درمان خانگی سرفه در کودکان آشنا می‌کنیم:

از عسل استفاده کنید

عسل سرشار از آنتی‌اکسیدان است و خواص ضد میکروبی و باکتریایی بسیار زیادی دارد. این ماده غذایی در تسکین گلودرد نیز موثر است. شما می‌توانید آن را مستقیم مصرف کنید یا در آب گرم حل کرده و به کودک بنوشانید. به این نکته توجه داشته باشید که عسل برای نوزادان و کودکان کمتر از یکسال مناسب نیست.

مایعات گرم به کودک بخورانید

نوشیدنی‌های گرم مانند چای مخاط را رقیق می‌کنند و برای درمان سرفه خلط دار خوب است، به همین دلیل کودک راحت‌تر سرفه خواهد کرد. همچین این نوع نوشیدنی‌ها در کاهش عوارضی مانند آبریزش بینی، عطسه و گلودرد نیز موثر هستند. برای آشنایی با سایر روش‌های درمان فوری خلط پشت حلق می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در التیاما مطالعه کنید.

یک پماد ویکس در خانه داشته باشید

این پماد را برای کودکان بالای ۲ سال مصرف کنید. شما می‌توانید مقداری از آن را روی سینه کودک بمالید. این پماد به شل شدن مخاط کمک می‌کند و در عین حال منجر به باز شدن مجاری تنفسی خواهد شد.

از قطره‌های بینی محلول نمکی (سالین، Saline Solution) استفاده کنید

برای رفع گرفتگی بینی نوزاد و کاهش سرفه‌های او می‌توانید چند قطره از این محلول را در بینی او بچکانید و سپس با پوار بینی آن را مخاط را خارج کنید.

از بخور استفاده کنید

فضای اتاق کودک را با دستگاه بخور، مرطوب نگه دارید. هوای خشک سرفه کودک را شدیدتر خواهد کرد. همچنین این ترفند تنفس کودک را راحت‌تر می‌کند.

حرف پایانی در مورد سرفه کودکان

سرفه کودکان دلایل زیادی دارد و تشخیص نوع آنها برای والدین دشوار است. اگر شاهد سرفه شدید کودک هستید یا مدت زمان آن بیش از ۵ تا ۷ روز طول کشیده است، باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. بخصوص اگر سرفه‌ها به درمان‌های رایج و شناخته‌شده پاسخ نمی‌دهند.

برای کمک به فرزند خود جهت کاهش سرفه می‌توانید با استفاده از بخور محیط را مرطوب نگه دارید. همچنین سعی کنید محرک‌ها را پیدا کنید. محرک‌ها می‌توانند شامل دود سیگار، مواد شیمیایی، عطر و… باشند. همچنین، اگر کودک شما هنگام خواب سرفه‌های شدیدی دارد می‌توانید با خواندن مقاله «درمان فوری سرفه شبانه» در وب‌سایت التیاما با راه‌کارهای بهبودبخش آشنا شوید.

برای رزرو نوبت آنلاین مطب پزشکی کلیک کنید.

سوالات رایج

منبع: kidshealth.org | webmd.com |‌ mayoclinic.org