سیروز کبدی چیست؟ با تازه‌ترین درمان سیروز کبدی آشنا شوید!

کبد بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن است و وظیفه انجام صدها عملکرد ضروری را بر عهده دارد. این اندام مهم یک غده به شمار می‌‌رود، چون پروتئین‌ها و هورمون‌هایی می‌سازد که سایر قسمت‌های بدن‌ به آن‌ها نیاز دارند. سیروز (Cirrhosis) یکی از مهم‌ترین بیماری‌های کبدی است که به تدریج و طی چند سال پیشرفت می‌کند و در صورت اقدام دیرهنگام می‌تواند به عوارض جبران‌ناپذیر منجر شود. به همین دلیل، این مقاله از مجله التیاما را به این بیماری و درمان آن اختصاص داده‌ایم. اگر می‌خواهید با تازه ترین درمان سیروز کبدی آشنا شوید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

سیروز کبدی چیست؟

در حالت عادی کبد از سلول‌های سالم تشکیل شده است، اما گاهی‌اوقات به دلایل مختلف زخم و اسکار جای بافت سالم را می‌گیرد که به این وضعیت بیماری سیروز کبدی می‌گویند. هر بار که کبد در اثر عوامل مختلف مثل نوشیدن الکل یا عفونت آسیب می‌بیند، سعی می‌کند خود را ترمیم کند. در این فرآیند، بافت اسکار تشکیل می‌شود که به تدریج قسمت‌های زیادی از کبد را درگیر و عملکرد آن را مختل می‌کند.

سیروز یک بیماری پیش‌رونده است که طی سالیان متمادی ایجاد می‌شود. به طور کلی، آسیب کبدی ناشی از این بیماری قابل جبران نیست. اما اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

بیشتر بدانید:صبحانه برای کبد چرب گرید ۲ چی‌ خوبه؟ لیست بهترین صبحانه‌ها

علائم سیروز کبدی

تا زمانی که آسیب کبدی شدید نشود، سیروز علامت خاصی ایجاد نمی‌کند. در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• بی‌اشتهایی شدید
• حالت تهوع
• خستگی شدید
• تورم پاها
• کاهش وزن ناخواسته و کاهش توده عضلانی
• تجمع مایعات در شکم (آسیت)
• افزایش عروق خونی روی پوست
• خارش پوست
• رنگ‌پریدگی ناخن‌ها، به خصوص انگشت شست و اشاره
• گیجی و خواب‌آلودگی
• قرمزی کف دست
• زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها (یرقان)
• ادرار تیره رنگ
• اختلالات قاعدگی در زنان
• از دست دادن میل جنسی، کوچک شدن بیضه‌ها یا بزرگ شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی) در مردان

بیشتر بدانید: درمان کبد چرب چیست؟

عوارض سیروز کبدی

سیروز طیف وسیعی از اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به بروز مشکلات زیر منجر می‌شود:

• فشار خون بالا: بیماری سیروز جریان خون کبد را تغییر می‌دهد و به فشار خون بالا منجر می‌شود. یعنی با کاهش جریان خون در کبد، فشار در ورید پورتال (وریدی که خون را به کبد می‌آورد) بالا می‌رود.
• تورم شکم و پاها: افزایش فشار ورید پورتال باعث تورم پاها و شکم می‌شود. البته ناتوانی کبد در ساخت پروتئین‌های خون هم در بروز این مشکل نقش دارد.
• خونریزی: افزایش فشار در ورید پورتال باعث هدایت خون به وریدهای کوچک‌تر می‌شود. در نتیجه، این وریدها تحت فشار قرار می‌گیرند و دچار خونریزی می‌شوند. از سوی دیگر، وریدهای مری و معده هم بزرگ می‌شوند که این هم می‌تواند به خونریزی شدید منجر شود.
• سوء تغذیه: کاهش وزن و سوء تغذیه شدید یکی از عوارض مهم سیروز کبدی هستند. چون این بیماری هضم غذا را دچار مشکل می‌کند که این باعث می‌شود مواد مغذی کافی در اختیار بدن قرار نگیرد.

بیشتر بدانید:تشخیص کبد چرب در منزل در سال ۱۴۰۳چگونه است؟ ۱۲ روش تشخیص

• یرقان: کبد سالم بیلی‌روبین را از خون حذف می‌کند. در افراد مبتلا به سیروز کبدی این اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها زرد و رنگ ادرار تیره می‌شود.
• بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی): در اثر افزایش فشار ورید پورتال، پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون در طحال به دام می‌افتند. کاهش گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در خون می‌تواند از علائم اولیه سیروز کبدی باشد.
• آنسفالوپاتی کبدی: حتما می‌دانید که پاکسازی سموم از خون جزئی از وظایف کبد است. اما در بدن فرد مبتلا به سیروز، این سموم از بین نمی‌روند و در مغز انباشته می‌شوند. در نتیجه، به مرور زمان فرد دچار گیجی یا عدم تمرکز می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر، آنسفالوپاتی کبدی رخ می‌‌دهد که عوارض خطرناکی مثل کما را در پی دارد.
• بیماری استخوانی: بعضی از بیماران بعد از مدتی دچار ضعف استخوانی شدید می‌شوند و احتمال شکستگی استخوان در آن‌ها بالا می‌رود.
• عفونت: در صورت ابتلا به سیروز کبدی، ممکن است بدن برای مبارزه با عفونت‌ها دچار مشکل شود. همچنین آسیت می‌تواند به پریتونیت باکتریایی (التهاب و عفونت صفاق) منجر شود که یک عفونت جدی است.
• سرطان کبد: بیماران مبتلا به سیروز کبدی در مقایسه با سایر افراد جامعه، بیشتر به سرطان کبد مبتلا می‌شوند.

بیشتر بخوانید: فیبروز کبد چیست؟

علل ابتلا به سیروز کبدی

طیف گسترده‌ای از شرایط و بیماری‌ها می‌توانند به کبد آسیب برسانند و به سیروز منجر شوند، از جمله:

• مصرف بیش از حد الکل

• هپاتیت ویروسی
• هپاتیت خود ایمنی (به دلیل حمله سیستم ایمنی به کبد ایجاد می‌شود)
• بیماری ویلسون (تجمع مس در کبد)
• اضافه وزن شدید
• بیماری کبد چرب غیر الکلی (انباشته شدن چربی در کبد)
• هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن)
• فیبروز سیستیک
• عفونت‌ها، مثل سیفلیس و بروسلوز
• تخریب مجرای صفراوی به دلیل کلانژیت صفراوی اولیه
• کمبود آنتی‌تریپسین آلفا-۱
• اختلالات ارثی مرتبط با متابولیسم قند، مانند گالاکتوزمی یا بیماری ذخیره گلیکوژن
• سندرم آلاژیل (یک اختلال گوارشی ژنتیکی)
• شیستوزومیازیس (یک نوع بیماری انگلی)
• سرطان مجرای صفراوی یا پانکراس (لوزالمعده) که می‌تواند باعث انسداد مجراهای صفراوی شود
• داروها، از جمله متوترکسات و ایزونیازید

بیشتر بدانید: پیوند کبد چگونه انجام می‌شود؟

تشخیص بیماری سیروز کبدی

علائم سیروز به ندرت در مراحل اولیه ظاهر می‌شوند. بنابراین، هنگامی که برای تشخیص سایر بیماری‌ها آزمایش می‌دهید، ممکن است به طور تصادفی متوجه شوید که به سیروز کبدی مبتلا هستید.

اگر پزشک به سیروز مشکوک باشد، موارد زیر را انجام می‌دهد:

• معاینه بدنی، از جمله بررسی تورم در قسمت فوقانی شکم
• بررسی سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما
• ارزیابی سبک زندگی، شامل عادت‌های غذایی و مصرف الکل

همچنین ممکن است تست‌های تشخیصی زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون برای بررسی عملکرد کبد
• تست‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی (MRI) برای بررسی وضعیت کبد
• بیوپسی (نمونه‌گیری از بافت کبد)

بیشتر بخوانید : علائم کبد چرب چیست؟ علت بروز و روش بهبود

درمان سیروز کبدی

درمان بیماری سیروز به علت بروز آن و میزان آسیب‌دیدگی کبد بستگی دارد. هدف از درمان کند کردن پیشرفت بیماری و پیشگیری یا درمان علائم و عوارض آن است. در صورت آسیب شدید کبدی ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشید.

۱. درمان اعتیاد به الکل

مصرف الکل یکی از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری است. پس حتما باید این موضوع را با پزشک خود مطرح کنید تا راه‌کارهای مناسب را پیش‌روی شما قرار دهد. پزشکان برنامه‌های مناسبی برای ترک الکل دارند که با پایبندی به آن‌ها می‌توانید استفاده از این نوشیدنی را کنار بگذارید.

بیشتر بدانید: آبسه کبدی چیست؟

۲. کاهش وزن

تناسب اندام یکی از راه‌های حفظ سلامت کبد و درمان سیروز کبدی است. معمولا افراد چاقی که الکل مصرف نمی‌کنند در معرض خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند. این بیماری در ابتلا به سیروز کبدی نقش دارد. شما با پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌توانید وزن خود را کاهش دهید و از ابتلا به کبد چرب جلوگیری کنید.

۳. درمان بیماری‌های زمینه‌ای

بسیاری از بیماری‌ها به سیروز کبدی منجر می‌شوند. از این‌رو، درمان این بیماری‌ها به درمان سیروز کمک می‌کند. برای مثال، هپاتیت B و C از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سیروز هستند. بنابراین، متخصصان جهت پیشگیری و درمان سیروز کبدی، استفاده از داروهای ضد ویروس و اینترفرون را پیشنهاد می‌دهند. این داروها به ویروس‌ هپاتیت حمله می‌کنند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

بیشتر بدانید:کبد چرب گرید ۱ چیست؟ بهترین رژیم غذایی + تصویر واقعی آن

۴. داروها و مکمل‌های غذایی

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، خارش، خستگی، گیجی و… از علائم و عوارض سیروز کبدی هستند. پزشکان معمولا برای کاهش این مشکلات دارو تجویز می‌کنند. همچنین اگر بیمار به سوء تغذیه یا مشکلات استخوانی دچار شده باشد، استفاده از مکمل را توصیه می‌کنند.

بیشتر بدانید: دارو برای کبد چرب چی خوبه؟

پیشگیری از سیروز کبدی

رعایت نکات زیر به حفظ سلامت کبد کمک می‌کند:

• الکل ننوشید. نوشیدنی‌های الکلی خطر ابتلا به سیروز کبدی را افزایش می‌دهند.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید. مصرف میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین بدون چربی را افزایش دهید و تا حد امکان از خوردن غذاهای چرب و سرخ‌شده بپرهیزید.
• وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید. وجود چربی زیاد در بدن به کبد آسیب می‌رساند.
• خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید. استفاده از سرنگ‌های مشترک و داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش دهد. در مورد ضرورت دریافت واکسن هپاتیت با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بدانید: با آناتومی کبد انسان بیشتر آشنا شوید

 کلام پایانی

هیچ راهی برای درمان قطعی سیروز کبدی وجود ندارد و این بیماری می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. بنابراین، هر چقدر زودتر تشخیص داده شود، راحت‌تر می‌توان از عوارض جبران‌ناپذیر آن جلوگیری کرد.

اگر فکر می‌کنید دچار مشکل کبدی شده‌اید، با فوق تخصص گوارش و کبد مشورت کنید. با مراجعه به سایت التیاما می‌توانید به راحتی از پزشک مورد نظر خود وقت بگیرید. به‌علاوه، التیاما امکان مشاوره آنلاین با دکتر گوارش را برای شما فراهم کرده است.

سوالات متداول

منابع: mayoclinic, medicalnewstoday