علائم تومور مغزی در زنان، مردان و کودکان چیست؟

تومور مغزی به رشد غیر طبیعی سلول‌ها در مغز اشاره دارد. این تومورها بسته به محل و اندازه‌شان می‌توانند عملکرد طبیعی مغز را تحت تاثیر قرار دهند و علائم مختلفی ایجاد کنند. علائم تومور مغزی ممکن است در ابتدا خفیف و قابل چشم‌پوشی باشد، اما با گذشت زمان شدت پیدا کند. آگاهی از این علائم به تشخیص زودهنگام بیماری و شروع سریع‌تر درمان کمک می‌کند.

در این مقاله از مجله سلامت التیاما با مهم‌ترین نشانه های تومور مغزی آشنا می‌شوید. اگر با علائم نگران‌کننده‌ای مواجه هستید که فکر می‌کنید از تومور مغزی ناشی می‌شود، با مطالعه این مطلب می‌توانید اطلاعات مفیدی کسب کنید.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی به معنی رشد غیر طبیعی سلول‌ها در مغز یا نزدیکی آن است. این تومورها می‌توانند در بافت مغز یا در قسمت‌های مجاور مانند اعصاب و غده هیپوفیز ایجاد شوند.

بعضی از تومورهای مغزی مستقیما از خود مغز منشاء می‌گیرند که به آن‌ها «تومورهای اولیه» گفته می‌شود. در مقابل، سایر تومورها از بخش‌های دیگر بدن به مغز سرایت می‌کنند که به آن‌ها «تومورهای ثانویه یا متاستاتیک» می‌گویند.

تومورهای اولیه مغزی انواع مختلفی دارند. بعضی از آن‌ها خوش‌خیم هستند، به تدریج رشد می‌کنند و ممکن است به بافت مغز فشار وارد کنند. سایر تومورها بدخیم هستند، رشد سریعی دارند و باعث تخریب بافت مغز می‌شوند.

علائم تومور مغزی در مردان

بسیاری از علائم تومور مغزی با علائم سایر بیماری‌ها هم‌پوشانی دارد. به همین دلیل، تشخیص نهایی بر عهده پزشک است. از شایع‌ترین‌ علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. تشنج

تشنج از علائم اولیه تومور مغزی است. یک مطالعه روی ۶۷۸ فرد مبتلا به تومور مغزی نشان داد که تقریبا نیمی از بیماران (۴۵/۹ درصد) این علامت را تجربه کرده‌اند.

۲. سردرد

تقریبا نیمی از افراد مبتلا به تومور مغزی با مشکل سردرد روبه‌رو می‌شوند. این سردردها معمولا مبهم و خفیف هستند و سردردهای ضربان‌دار کمتر دیده می‌شوند. سردردهای مرتبط با تومور مغزی اغلب در صبح‌ شدیدتر هستند، اما در طول روز بهبود پیدا می‌کنند. چون هنگام خواب فشار روی مغز افزایش می‌یابد.

سردرد ممکن است با استفراغ همراه باشد یا با موارد زیر بدتر شود:

• فعالیت بدنی (برای مثال، خم شدن به جلو)
• عطسه یا سرفه کردن
• زور زدن هنگام اجابت مزاج

سردرد ناشی از تومور مغزی ممکن است کل سر را تحت تاثیر قرار دهد یا در یک سمت شدیدتر باشد. مدت زمان سردرد هم از چند ساعت تا چند روز متغیر است.

۳. استفراغ

استفراغ به‌خصوص در صبح (بایا بدون حالت تهوع) می‌تواند از علائم تومور مغزی باشد. استفراغ ناشی از این بیماری اغلب با تغییر ناگهانی موقعیت، مانند غلت زدن در رختخواب، ایجاد می‌شود.

بیشتر بدانید: ضایعه مغزی چیست؟

۴. تغییرات شناختی

تومورهای مغزی می‌توانند بر بسیاری از مهارت‌های تفکر و حل مسئله تاثیر بگذارند. گاهی‌اوقات این تغییرات نامحسوس هستند؛ به طوری که بیمار می‌تواند به کار خود ادامه دهد یا در روابط اجتماعی عملکرد طبیعی داشته باشد. تغییرات شناختی ناشی از تومور مغزی موارد زیر را دربر می‌گیرند:

• حافظه: فراموشی یا کاهش سرعت پردازش اطلاعات ممکن است در ابتدا نگران‌کننده نباشد، اما می‌تواند در طول زمان با رشد تومور بدتر شود.
• حل مسئله: انجام کارهایی مانند محاسبات ساده ریاضی، نوشتن جملات، چیدن صفحه شطرنج یا دنبال کردن دستور پخت غذا ممکن است دشوار شود.
• تمرکز: فرد ممکن است به‌ راحتی حواسش پرت شود یا برای انجام وظایف ساده به زمان زیادی نیاز داشته باشد.
• گیجی: علائم تومور در سر می‌تواند از گیجی خفیف مانند درک نکردن جزئیات یک مکالمه تا علائم شدیدتر مانند ناتوانی در تشخیص علت وقوع رویدادهای روزمره متغیر باشد.
• ادراک فضایی: مشکلات مربوط به ادراک فضایی می‌توانند روی مهارت‌های فرد تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، یک راننده ماهر ممکن است به دلیل ناتوانی در درک عمق و فاصله دچار تصادف شود.

۵. از دست دادن هوشیاری

از دست دادن هوشیاری را هم می‌توان در فهرست علائم تومور مغزی قرار داد. افزایش فشار داخل جمجمه به چند دلیل مختلف از جمله ایجاد فشار روی ساقه مغز می‌تواند به این مشکل منجر شود. در بسیاری از موارد، از دست دادن هوشیاری با علائم دیگری مانند تشنج یا استفراغ همراه است.

۶. تغییرات شخصیتی یا خلقی

بزرگسالانی که دچار تومور مغزی هستند، گاهی‌اوقات تغییرات شخصیتی را تجربه می‌کنند. آن‌ها ممکن است در موقعیت‌های نامناسب بخندند، به طور ناگهانی علاقه زیادی به روابط جنسی نشان دهند، دچار طغیان‌های عصبی شوند یا رفتارهای پرخطر انجام دهند.

در بعضی موارد، علائم تومور مغزی شبیه افسردگی به نظر می‌رسد. علاوه بر این، سایر مشکلات سلامت روان، آسیب‌های مغزی ناشی از ضربه یا سکته مغزی هم می‌توانند باعث بروز چنین تغییراتی شوند.

۷.مشکلات بینایی و شنوایی

بعضی از تومورهای مغزی با اختلالات بینایی یا شنوایی همراه هستند. مشکلات بینایی معمولا روی یک چشم یا بخشی از بینایی (میدان بینایی) تاثیر می‌گذارند و شامل دیدن چراغ‌های چشمک‌زن، دوبینی، تاری دید یا از دست دادن بینایی هستند. تغییرات شنوایی عبارت‌اند از: کم‌شنوایی یک‌طرفه یا شنیدن صدای زنگ در گوش.

در افراد مبتلا به تومور مغزی گاهی‌اوقات اندازه یک چشم در حد طبیعی باقی می‌ماند؛ در حالی که مردمک چشم دیگر گشاد می‌شود. این علامت یک وضعیت اورژانسی به شمار می‌رود.

۸. از دست دادن تعادل

تومورهای مغزی ممکن است باعث ضعف در یک طرف بدن یا صورت، عدم تعادل یا زمین خوردن ناگهانی شوند. بعضی از این علائم مشابه علائم سکته مغزی هستند.

در صورت ابتلا به تومور مغزی ممکن است فرد با یک الگوی غیر طبیعی راه برود یا در حفظ هماهنگی حرکات دچار مشکل شود. علاوه بر این، مشکل در بلع می‌تواند یکی از علائم تومور مغزی باشد. البته این علامت در بیماری‌هایی مانند پارکینسون یا ام‌اس (MS) هم دیده می‌شود.

بیشتر بدانید: تومور جمجمه

۹. سرگیجه

سرگیجه در افراد مبتلا به تومور مغزی غیر معمول نیست و هم در تومورهای اولیه مغز و هم در تومورهایی که به مغز گسترش یافته‌اند گزارش شده است. گاهی‌اوقات کیست‌های خوش‌خیم هم می‌توانند باعث سرگیجه شوند. همچنین بعضی از افراد ممکن است در اثر درمان‌ تومور مغزی، مشکل سرگیجه یا سایر عوارض جانبی را تجربه کنند.

سرگیجه مانند سردرد و مشکلات هماهنگی می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه تومور مغزی باشد. اما در بیشتر موارد یک علامت غیر اختصاصی محسوب می‌شود. چون سایر بیماری‌ها مثل عفونت گوش، کم‌آبی بدن، بیماری منیر و افت قند خون (در بیماران مبتلا به دیابت) هم ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند.

۱۰. تغییرات گفتاری

افراد مبتلا به تومور مغزی ممکن است در صحبت کردن یا بیان واضح جملات دچار مشکل شوند، نتوانند کلمات مناسب پیدا کنند، جملاتی بگویند که معنی مشخصی ندارند یا حتی صحبت‌های دیگران را به درستی درک نکنند.

علائم تومور مغزی در زنان

علائم تومور مغزی در زنان و مردان شباهت‌ زیادی به یکدیگر دارد و بسیاری از نشانه‌های این بیماری در هر ۲ جنس یکسان هستند. سردرد، سرگیجه، تغییرات شخصیتی، مشکلات گفتاری و استفراغ از جمله علائمی هستند که در هر ۲ گروه مشاهده می‌شوند. با این حال، محل قرارگیری تومور ممکن است بر نحوه بروز علائم تاثیر بگذارد. برای مثال، اگر تومور داخل غده هیپوفیز یا اطراف آن باشد، می‌تواند به علائمی مانند اختلال قاعدگی یا خروج غیر طبیعی شیر از سینه‌ها منجر شود.

علائم تومور مغزی در بارداری هم شبیه سایر دوران‌های زندگی است. با این حال، بعضی از علائم این بیماری از جمله حالت تهوع یا استفراغ ممکن است با علائم شایع بارداری اشتباه گرفته شوند.

بیشتر بدانید: بیماری سی پی

علائم تومور مغزی در جوانان

سرگیجه یکی از شایع ترین علائم تومور مغزی در جوانان دختر و پسر است؛ به طوری که تقریبا ۶۰ درصد بیماران جوان با این مشکل روبه‌رو می‌شوند. سایر علائم این بیماری با آنچه که بزرگسالان مسن‌تر تجربه می‌کنند، تفاوت زیادی ندارد.

علائم تومور مغزی در کودکان

نشانه‌های تومور مغزی در کودکان اغلب مانند بزرگسالان است. با این حال، احتمال دارد کودکان علائم دیگری هم داشته باشند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تحریک‌پذیری
• بی‌اختیاری ادرار
• تغییر اشتها
• نرسیدن به نقاط عطف رشد متناسب با سن
• تغییرات رفتاری
• چرخاندن کل سر برای دیدن چیزی به جای حرکت دادن چشم‌ها

در نوزادان، ممکن است فونتانل یا ملاج (نقطه نرم روی جمجمه که هنوز به طور کامل بسته نشده است) برجسته شود و کودک هنگام لمس سرش بی‌قراری کند.

علائم تومور مغزی بدخیم

علائم تومور مغزی بد خیم به محل قرارگیری آن بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر تومور در ناحیه‌ای از مغز باشد که عملکرد چشم‌ها را کنترل می‌کند، به تغییرات بینایی منجر می‌شود. در مقابل، ایجاد تومور در مرکز کنترل تعادل ممکن است با عدم هماهنگی همراه باشد.

علائم تومور مغزی خوش خیم

علائم بالینی تومور مغزی خوش‌خیم و بدخیم بسیار شبیه به هم است. با این حال، تومورهای خوش‌خیم در مقایسه با تومورهای بدخیم با سرعت آهسته‌تری رشد می‌کنند. علاوه بر این، احتمال عود آن‌ها نسبت به تومورهای بدخیم بسیار کمتر است.

بیشتر بدانید: طول عمر بعد از سکته مغزی

علائم بازگشت تومور مغزی

بعضی از تومورهای مغزی با یک دور درمان از بین می‌روند. اما متاسفانه ممکن است دوباره عود کنند. در این شرایط، علائمی که تجربه می‌کنید با علائمی که بار اول با آن‌ها مواجه شده‌اید شباهت زیادی دارند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سردرد
• تشنج
• خواب‌آلودگی یا از دست دادن هوشیاری
• مشکلات بینایی

راه‌های درمان تومور مغزی

درمان این بیماری به نوع تومور، اندازه و محل آن بستگی دارد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، رادیوسرجری و درمان هدفمند باشند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. 

به عنوان مثال، از عوارض و علائم تومور مغزی بدخیم بعد از عمل می‌توان به خونریزی، عفونت، واکنش به داروی بیهوشی، سردرد، تورم مغز، مشکل در صحبت کردن، گیجی، سرگیجه، اختلال حافظه و مشکلات حرکتی اشاره کرد.

بیشتر بدانید: آیا مغز آسیب دیده میتواند ترمیم شود؟

کلام پایانی

اگر از علائمی مثل سردرد یا سرگیجه رنج می‌برید و نگران وضعیت سلامتی خود هستید، در اسرع وقت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشک وضعیت‌تان را بررسی می‌کند و در صورت لزوم شما را به جراح مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد.

شما می‌توانید از طریق وب‌سایت التیاما ویزیت آنلاین متخصص مغز و اعصاب بگیرید. همچنین، التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر مغز و اعصاب از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: verywellhealth, ejog, cancerresearchuk