علت بی اشتهایی چیست؟

اشتها به معنی میل به خوردن غذا و احساس گرسنگی است. هر کسی می‌تواند بی ‌اشتهایی را به دلایل مختلفی تجربه کند. افراد ممکن است تمایل کمی به غذا خوردن داشته باشند، علاقه‌ای به غذا نداشته باشند، یا اینکه موقع غذا خوردن احساس حالت تهوع داشته باشند.

افراد در کنار بی‌ اشتهایی ممکن است بدلیل عدم خوردن غذای کافی جهت حفظ بدن خود، احساس خستگی داشته و وزن کم کنند.

در این مقاله به علل از دست دادن اشتها، معنای آن، عوارض و نحوه درمان آن نگاهی می‌کنیم.

بی ‌اشتهایی می‌تواند فیزیکی یا روانی باشد. اغلب بی‌ اشتهایی بدلیل عواملی چون عفونت‌ها یا مشکلات هاضمه موقتی هستند و در چنین صورتی بعد از بهبودی اشتها فرد برمی گردد.

بیشتر بدانید: درمان بی اشتهایی چیست؟

برخی افراد ممکن است اشتهای خود را به عنوان نشانه‌ای از یک شرایط پزشکی بلندمدت نظیر مراحل پایانی یک بیماری جدی، سرطان، از دست بدهند. این بخشی از شرایط پزشکی است که فوق تخصص گوارش آن را سو هاضمه می‌نامند. واژه پزشکی برای از دست دادن اشتهای کامل در طی دوره ای طولانی‌ مدت، بی ‌اشتهایی است. این واژه با اختلال تغذیه، یعنی بی اشتهایی عصبی متفاوت است، که نوعی مشکل عصبی محسوب می‌شود.

در زیر به علل محتمل بی ‌اشتهایی اشاره می‌کنیم.

علل متداول بی اشتهایی

مشکلات هاضمه ممکن است سبب از بین رفتن اشتهای فرد گردد. عفونت ویروسی یا باکتریایی نظیر آنفولانزا یا گاستروانتریت اغلب مسبب بی ‌اشتهایی هستند. اشتهای فرد معمولا بعد از بهبودی وی برمی‌گردد.

علل کوتاه مدت متداول احساس بی ‌اشتهایی شامل موارد زیر است:

• سرما
• آنفولانزا
• عفونت‌های تنفسی
• عفونت ویروسی یا باکتریایی
• یبوست
• ناراحتی معده
• مشکلات هاضمه
• رفلاکس اسیدی
• مسمومیت غذایی
• آلرژی‌ها
• سو هاضمه
• اشکال معده یا گاستروانتریت
• بارداری
• عدم تعادل هورمونی
• استرس
• اثرات جانبی دارو
• الکل یا استفاده از دارو

بیشتر بدانید: درمان بی اشتهایی چیست؟

افرادی که در دهان خود احساس درد دارند، مثل آفت دهان، ممکن است بی ‌اشتهایی را تجربه کنند چرا که این درد مانع غذا خوردن آن‌ها می‌شود.

بی اشتهایی و مشکلات پزشکی

مشکلات پزشکی طولانی مدت می‌تواند به دلایلی سبب بی ‌اشتهایی شود، که بر اساس علت، متفاوت هستند. بی ‌اشتهایی می‌تواند به کارکرد سیستم ایمنی ضعیف  احساس ناراحتی، و داشتن ناراحتی معده مرتبط باشد.

مشکلات پزشکی که سبب بی ‌اشتهایی می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• مشکلات هاضمه، نظیر سندرم روده تحریک‌پذیر و بیماری کرون
• آسم
• دیابت
• بیماری مزمن کبد یا کلیه
• سطوح بالای کلسیم در خون
• HIV و AIDS
• کم کاری تیروئید
• پرکاری تیروئید
• بیماری مزمن انسدادی ریه
• سکته قلبی
• سرطان معده یا روده

اثرات جانبی داروها بر روی بی اشتهایی

بی ‌اشتهایی در کنار سایر مسائل هاضمه، نظیر یبوست یا اسهال، اثر جانبی متداول بسیاری از داروها است. بی ‌اشتهایی در زمانی که دارو از مسیر دستگاه گوارش و معده فرد عبور می‌کند، متداول است.

داروها و درمانی که اغلب سبب بی ‌اشتهایی می‌شوند، عبارتند از:

• مسکن‌ها
• برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
• ایمونوتراپی
• شیمی‌درمانی
• رادیو درمانی ناحیه معده

بیشتر بدانید: درد آپاندیس در مردان به چه صورت است؟

اگر افراد اخیرا جراحی بزرگی را گذرانده باشند، ممکن است بی ‌اشتهایی را بعد از عمل تجربه کنند. این احساس می‌تواند مربوط به داروهای بیهوشی باشد.

استفاده تفریحی از داروهایی نظیر کوکائین، حشیش، و آمفتامین‌ها می‌تواند سبب بی ‌اشتهایی گردد.

علل فیزیولوزیکی بی اشتهایی

فاکتورهای فیزیولوژیکی و حالات سالامت روانی می‌تواند تاثیر مهمی بر اشتهای فرد داشته باشد. این‌ها فاکتورها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی
• اضطراب
• حملات ترس
• استرس
• ناراحتی
• اختلالات غذا خوردن، نظیر بولیمیا یا بی اشتهایی عصبی

تاثیر سن بر بی اشتهایی

بی ‌اشتهایی می‌تواند در افراد مسن متداول‌تر باشد. این مسئله می‌تواند بدلیل استفاده از داروها و تغییرات در بدن، همزمان با سپری شدن عمر باشد. این تغییرات می‌تواند موارد زیر را تغییر دهد:

• سیستم هاضمه
• هورمون‌ها
• حس مزه یا بو

بی اشتهایی و سرطان‌

بی‌ اشتهایی یا وزن کم کردن می‌تواند نشانه‌ای از برخی سرطان‌ها باشد، نظیر سرطان لوزالمعده، تخمدان، یا معده.

افراد ممکن است در کنار از دست دادن اشتها، موار زیر را نیز تجربه کنند:

• درد معده
• سوزش قلب
• احساس سریع سیری
• زردی پوست یا چشم‌ها
• خون در مدفوع

اگر افراد هر یک از این علائم را تجربه کنند، باید به پزشک گوارش مراجعه کنند، کسی که قادر به یافتن علل مربوطه باشد.

بیشتر بدانید: علائم کرونا جدید چگونه است؟

از دست دادن اشتها و بیماری‌های جدی

یک فرد در صورتیکه بیش از یک روز استفراغ کند و بی ‌اشتهایی کامل داشته باشد، باید به دکتر گوارش و کبد مراجعه کند.

افرادی که دچار بیماری‌های جدی هستند، ممکن است بی‌ اشتهایی را تجربه کنند که می‌تواند بدلیل خود بیماری و یا اثرات جانبی درمان‌ها باشد، نظیر شیمی درمانی برای سرطان.

برخی افراد در مراحل پایانی بیماری‌های جدی ممکن است سو هاضمه را تجربه کنند.

سو ‌هاضمه واژه‌ای است برای کاهش وزن، تحلیل عضله و حالات بیمارگونه که با بیماری‌های مزمن و خطرناک ایجاد می‌شوند.

افرادی که مبتلا به سو هاضمه هستند می‌توانند رژیم غذایی را از پزشک خود دریافت کنند، پزشک به برنامه‌ریزی غذایی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کند که بیمار کالری‌ها و مواد غذایی لازم را دریافت می‌کند.

یک فرد مبتلا به یک بیماری مزمن و جدی باید در صورتی که دچار بی ‌اشتهایی کامل شد، به مدت یک روز یا بیشتر و یا داشتن یکی از شرایط زیر، به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کند:

• استفراغ به مدت یک روز و یا بیشتر
• ناتوانی در نگهداشتن مایعات در شکم.
• درد در زمان غذا خوردن
• دفع ادرار نامنظم

درمان بی اشتهایی

ممکن است پزشک داروهایی را برای افزایش اشتها و یا کاهش سایر علائم، نظیر حالت تهوع تجویز کند.

اگر افسردگی و یا اضطراب سبب بی ‌اشتهایی فرد شود، صحبت درمانی و گاهی داروهای ضدافسردگی می‌تواند کمک کننده باشد.

اگر پزشک فکر کند که داروی خاصی دلیل از دست دادن اشتهای شما است، ممکن است بتواند دز یا داروی شما را تغییر دهد.

درمان‌های خانگی

ممکن است افراد خوردن چند وعده غذایی سبک و مختصر را در یک روز به سه وعده سنگین غذایی ترجیح دهند.

حواستون بر پر کالری کردن و پروتئین‌دار کردن این وعده‌های غذایی باشد تا مطمئن شوید که بدن مقدار زیادی انرژی و مواد غذایی را دریافت می‌کند. ممکن است فرد وعده‌های غذایی مایع  نظیر اسموتی و نوشیدنی پروتئینی که هضم آن‌ها نیز آسان‌تر است داشته باشد.

افزودن سبزیجات، ادویه‌جات، یا سایر طعم‌دهنده‌ها می تواند فرد را به راحت تر خوردن غذا تشویق کند. غذا خوردن در زمان استراحت یا موقعیت‌های اجتماعی ممکن است بسیار لذت‌بخش باشد.

افراد می‌توانند مقدار زیادی آب برای جلوگیری از کم‌آبی بنوشند. ورز‌ش های سبک نظیر پیاده‌روی کوتاه مدت ممکن است اشتها را نیز افزایش دهد.

مشاهده بیشتر : بهترین پزشک تغذیه

تشخیص بی اشتهایی

پزشک تمام علائم یک فرد را بررسی کرده و از آن‌ها برای تشخیص علل محتمل کاهش اشتهای وی استفاده می‌کند.

پزشک ممکن است شکم فرد رابا لمس دستی معاینه کند تا هر نوع نفخ، برآمدگی، یا سفتی غیرعادی را حس نماید. این کار می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا تشخیص دهند که آیا اختلال دستگاه گوارش سبب کاهش اشتها شده است یاخیر.

پزشک ممکن است تست‌های زیر را برای یافتن علت بی ‌اشتهایی انجام دهد:

• تست‌های خونی
• تصویربرداری شکمی با اشعه ایکس
• آندوسکوپی، که در آن یک دوربین پزشک را قادر می‌سازد تا داخل بدن را ببیند.

بیشتر بدانید: شربت راسیپ چیست؟

کی باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرد؟

یافتن دلیل بی ‌اشتهایی مهم است، زیرا عدم درمان می‌تواند سبب عوارض شود.

بی ‌اشتهایی مدام می‌تواند سبب کاهش وزن و سوءتغذیه گردد. مهم است که افراد به دلیل بی‌ اشتهایی خود پی ببرند، زیرا عدم درمان آن می‌تواند  خطری جدی باشد. در صورتی که فرد به مدت طولانی دچار بی ‌اشتهایی شود باید با پزشک خود مشورت کند. اگر متوجه هر نوع کاهش وزن سریع شدید، باید به پزشک مراجعه کنید.

افرا باید در صورتی که متوجه هر نوع نشانه‌ای در کنار بی ‌اشتهایی شوند، به پزشک مراجعه کنند. این علائم عبارتند از:

• درد شکم
• تب
• تنگی نفس
• سرفه
• ضربان قلب تند و نامنظم

خلاصه

افراد به دلایل مختلف می‌توانند بی‌ اشتهایی را تجربه کنند. برخی از این دلایل، کوتاه‌مدت هستند؛ از جمله سرماخوردگی، مسمومیت غذایی، سایر عفونت‌ها یا اینکه اثرات جانبی داروها. شاید دلایل، مربوط به مشکلات پزشکی بلندمدت باشند، نظیر دیابت، سرطان، یا بیماری‌های تهدیدکننده جان.

بی ‌اشتهایی می‌تواند همراه با احساس خستگی یا حالت تهوع باشد. اگر یک فرد درباره بی ‌اشتهایی نگرانی داشته باشد، باید این مورد را به پزشک خود اطلاع دهد و سایر علائم را نیز بازگو نماید.

درمان بی ‌اشتهایی به علت آن بستگی دارد. افراد ممکن است از وعده‌های غذایی سبک به جای سه وعده غذایی سنگین بیشتر بهره ببرند، و وعده‌های شامل مایعات نیز اغلب دلپذیر هستند. جهت مشاوره با دکتر گوارش کلیک کنید.