علت صدا دادن گوش و ۴ روش برای درمان آن

وظیفه گوش، دریافت صدا از محیط بیرون است و نباید هیچ صدایی تولید کند. یکی از مشکلات شایعی که برخی افراد آن را به شکل سوت، همهمه و زنگ زدن در گوش و سر تجربه می‌کنند، صدا دادن گوش یا وزوز گوش است. این عارضه می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. اغلب متخصصان علت صدا دادن گوش را ناشی از کهولت سن، آسیب گوش، اختلال سیستم گردش یا از دست دادن شنوایی می‌دانند. 

هر چند وزوز گوش یک بیماری محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به مشکلاتی مانند اختلال در خواب، کاهش تمرکز و استرس شود. در این مقاله از مجله سلامت التیاما همراه ما باشید تا بررسی کنیم علت صدا دادن گوش چیست و برای درمان آن چه کارهایی می‌توان انجام داد.

وزوز گوش چیست؟

به احساس صدای زنگ زدن گوش، وزوز گوش می‌گویند. به عبارتی ساده‌تر، صدا دادن گوش یا وزوز گوش که به انگلیسی تینیتوس (Tinnitus) گفته می‌شود، شامل صداهایی مانند زنگ زدن، سوت کشیدن یا همهمه در گوش است. این صداها بدون وجود منبع خارجی در گوش شنیده می‌شوند. صدا دادن گوش ممکن است در یک یا هر ۲ گوش رخ دهد و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

علائم همراه با صدا دادن گوش

قبل از بررسی علت صدا دادن گوش، خوب است با انواع صدا در گوش که تحت عنوان علائم همراه با این عارضه شناخته می‌شوند، آشنا شوید. چرا که برخی نشانه این عارضه را با علائم پارگی پرده گوش اشتباه می‌گیرند. اغلب افراد وزوز گوش را به شکل پیچیدن صدا در گوش و سر خود احساس می‌کنند. علائم این صداها عبارت‌اند از:

• زنگ زدن گوش
• سوت کشیدن
• همهمه
• صدای خرخر یا غرش
• صدای کلیک کردن
• صدای باد در گوش و هیس هیس

این علائم گاهی آن‌قدر بلند هستند که تمرکز شما را برهم می‌زنند و اجازه نمی‌دهند صداهای واقعی را بشنوید. همچنین، ممکن است علائم همراه با صدا دادن گوش بسته به علت و شدت مشکل همیشگی باشند یا به طور موقت ایجاد شوند.

این عارضه معمولا در نوزادان و کودکان به ندرت رخ می‌دهد. با این حال، اگر فرزند شما به عفونت گوش مبتلا شود یا در معرض صدای بسیار بلند قرار بگیرد، ممکن است علائم وزوز گوش را همراه با درد تجربه کند. در چنین شرایطی، برای درمان سریع گوش درد کودکان و نوزادان به متخصص اطفال مراجعه کنید. اگر نمی‌دانید علت اصلی بی‌قراری نوزادتان ناشی از کدام مشکل مرتبط با گوش است، می‌توانید مقاله «علائم گوش درد نوزاد» را در وب‌سایت التیاما بخوانید.

انواع وزوز گوش

برای درک بهتر علت صدا دادن گوش، باید ابتدا با انواع این عارضه آشنا شوید. وزوز گوش بر اساس علت و نحوه تجربه فرد به ۲ نوع تقسیم می‌شود:

• وزوز ذهنی: این نوع، شایع‌ترین شکل وزوز گوش است که فقط خود فرد مبتلا می‌تواند آن را بشنود. علت وزوز گوش ذهنی معمولا به مشکلات گوش داخلی، شنوایی و مغز مرتبط می‌شود.
• وزوز عینی: در این حالت، وقتی بهترین پزشک گوش و حلق و بینی شما را معاینه می‌کند، می‌تواند صدای وزوز را بشنود. وزوز گوش عینی بسیار نادر است و معمولا به دلیل اختلال در عروق، بروز مشکل در استخوان گوش میانی یا انقباضات عضلانی رخ می‌دهد.

علت صدا دادن گوش چیست؟

علت این عارضه در برخی موارد مانند پیچیدن صدای باد در گوش، هنوز به طور دقیق مشخص نیست. متخصصان معتقدند، یکی از علت‌های شایع احساس وزوز گوش به آسیب سلول موی گوش میانی مربوط می‌شود. 

موهای کوچک و ظریف گوش میانی متناسب با فشار موج صدا حرکت می‌کنند. این حرکت باعث تحریک سلول‌ها برای فرستادن سیگنال الکتریکی از عصب شنوایی به مغز می‌شود. مغز این سیگنال را به عنوان صدا می‌شناسد. اگر موهای گوش میانی خم شوند یا بشکنند، سیگنال الکتریکی را به صورت تصادفی به مغز می‌فرستند و باعث وزوز گوش می‌شوند. از طرفی، علت انعکاس صدا در گوش به فرسایش و آسیب سلول‌های حساس مویی گوش داخلی مرتبط است. 

در ادامه با دیگر دلایل بروز این عارضه آشنا می‌شوید:

علت شایع صدا دادن گوش

وزوز گوش در بسیاری از افراد به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• از دست دادن شنوایی به خاطر بالا رفتن سن: شنوایی بسیاری از افراد با افزایش سن، معمولا از ۶۰ سالگی به بعد، ضعیف می‌شود. برخی افراد در چنین شرایطی دچار وزوز گوش می‌شوند. 
• قرار گرفتن در معرض صدای بلند: شنیدن مداوم صداهای بلند مانند تجهیزات سنگین، اره برقی و سلاح‌های گرم را می‌توان علت صدا دادن گوش دانست. همچنین، گوش دادن مداوم موسیقی با هندزفری دیگر علت زنگ زدن گوش و احساس وزوز است. 
• جرم گوش: جرم گوش با گیر انداختن گردوخاک و کند کردن رشد باکتری از مجرای گوش محافظت می‌کند. اگر جرم گوش به مقدار زیادی جمع شود، تمیز شدن آن به صورت طبیعی مشکل است و می‌تواند شنوایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. متخصصان زیادی علت صدا دادن گوش راست و چپ را ناشی از تجمع جرم گوش میدانند.
• تغییرات استخوان گوش: خشک شدن استخوان‌های گوش میانی (اتواسکلروز) روی شنوایی تاثیر می‌گذارد و منجر به وزوز گوش می‌شود. معمولا این وضعیت، که در اثر رشد غیر عادی استخوان رخ می‌دهد، ارثی است.
• آسیب سر و گردن: اگر سر و گردن بر اثر ضربه شدید دچار آسیب شوند، ممکن است بر گوش داخلی، اعصاب شنوایی و عملکرد مغز مرتبط با شنوایی تاثیر بگذارند. این صدمات معمولا باعث وزوز در یک گوش می‌شوند و اغلب متخصصان علت صدا دادن گوش چپ را ناشی از همین آسیب می‌دانند.

علت کمتر شایع صدا دادن گوش

برخی از بیماری‌های مزمن و مشکلات گوش می‌توانند علت وزوز گوش باشند؛ از جمله:

• بیماری منییر: ممکن است وزوز گوش از علائم اولیه بیماری منییر باشد. این بیماری نوعی اختلال گوش میانی است که در اثر فشار غیر عادی مایع گوش میانی رخ می‌دهد.
• اختلال TMJ: اختلال در مفصل گیجگاهی (مفصلی که در ۲ طرف سر و روبه‌روی گوش، جایی که فک به جمجمه می‌رسد، قرار دارد) می تواند علت صدا دادن گوش هنگام غذا خوردن باشد.
• اختلال عملکرد لوله استاش: لوله استاش، گوش میانی را به بالای گلو متصل می‌کند. سرماخوردگی می‌تواند عملکرد این لوله را مختل کند. متخصصان علت صدا دادن گوش هنگام سرماخوردگی را ناشی از انبساط لوله استاش می‌دانند.
• اسپاسم عضلات گوش داخلی: برخی بیماری‌­های عصبی مانند مالتیپل اسکلروزیس می‌توانند منجر به اسپاسم گوش داخلی شوند که نتیجه آن، کاهش شنوایی و احساس وزوز در گوش است.
• نوروم آکوستیک: نوعی تومور خوش‌خیم روی عصب جمجمه است که از مغز به گوش داخلی می‌رسد. این تومور می‌تواند حفظ تعادل و شنوایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
• اختلال عروق خونی: شرایطی مانند تصلب شرایین، فشار خون بالا و تومور سر یا گردن باعث حرکت خون با فشار بسیار زیاد در رگ‌ها می‌شوند. علت صدا دادن گوش در اغلب افراد مبتلا به اختلالات عروق خونی ناشی از این مشکل است.

بیشتر بدانید: خارج کردن آب از گوش

صدا دادن گوش بعد از استخر نشانه چیست؟

بعضی افراد پس از استخر در گوش خود صداهای مختلفی مانند وزوز یا خش خش احساس می‌کنند. علت اصلی بروز این صداها معمولا ناشی از ورود آب به گوش، التهاب یا عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی)، حرکت جرم گوش به سمت پرده گوش، تغییرات فشاری در گوش میانی، آسیب به پرده گوش و تحریک یا حساسیت مجرای گوش است.

کدام داروها علت صدا دادن گوش هستند؟

از جمله داروهایی که باعث بروز یا تشدید وزوز گوش می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:

• آنتی بیوتیک‌هایی مانند پلی میکسین بی، اریترومایسین، وانکومایسین و نئومایسین
• داروهای ضد سرطان همچون مکلورتامین و وین کریستین
• داروهای ادرار آور (دیورتیک‌ها) مانند بومتانید، اتاکرینیک اسید یا فوروزماید
• داروی کوئینین برای درمان مالاریا یا سایر بیماری‌ها 
• بعضی از داروهای ضد افسردگی 
• آسپرین در دوزهای غیر رایج و بالا (معمولا ۱۲ عدد و یا بیشتر در روز)

کدام عوامل ریسک ابتلا به وزوز گوش را افزایش می‌دهند؟

صدا دادن گوش ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما عوامل زیر خطر بروز آن را افزایش می‌دهد:

• قرار گرفتن در معرض صدای بلند: اگر به مدت طولانی در معرض صدای بلند قرار بگیرید، سلول‌های حسی مو در گوش که صدا را به مغز می‌رسانند، آسیب می‌بینند. کسانی که در محیط‌های پرسروصدا کار می‌کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
• سن: با افزایش سن، تعداد فیبرهای عصبی گوش کم می‌شود و احتمال بروز مشکلات شنوایی از جمله وزوز گوش بالا می‌رود.
• جنسیت: احتمال بروز وزوز گوش در مردان بیشتر است.
• مصرف سیگار: یکی از اثرات سیگار بر روی بدن افزایش خطر ابتلا به وزوز گوش است. 
• بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، سابقه آرتروز، آسیب به سر، بیماری قلب و عروق یا اضافه وزن خطر ابتلا به وزوز گوش را افزایش می‌دهند.

صدا دادن گوش در بارداری خطرناک است؟

این عارضه به طور معمول در دوران بارداری خطرناک نیست. اغلب خانم‌هایی که از قبل وزوز گوش داشتند، در این دوره با افزایش زنگ زدن در گوش مواجه می‌شوند. علت صدا دادن گوش در بارداری می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی یا احتقان بینی و سینوس‌ها باشد. با این حال، زنان باردار مبتلا به پره‌اکلامپسی که صداهایی در گوش خود می‌شنوند یا همراه با وزوز گوش دچار سردرد، تاری دید و تورم اندام‌ها شده‌اند، باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.

روش تشخیص علت صدا دادن گوش

پزشک برای تشخیص این عارضه ابتدا علائم بیمار را بررسی می‌کند، سپس با گرفتن شرح حال، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. وقتی به پزشک مراجعه کردید، حتما در مورد صداهایی که در گوش خود می‌شنوید با دقت توضیح دهید. چرا که این صداها می‌توانند به پزشک در تشخیص علت زمینه‌ای کمک کنند:

• صدای زنگ آرام: معمولا به دلیل انسداد کانال گوش، بیماری منیر یا سفت شدن استخوان گوش داخلی (اتواسکلروز) ایجاد می‌شود.
• صدای کلیک کردن: در اغلب موارد نشانه انقباض ماهیچه داخل یا اطراف گوش است.
• صدای زمزمه یا نبض: بر اثر فشار خون بالا و اختلالات عروق خونی رخ می‌دهد و معمولا هنگام ورزش یا تغییر موقعیت متوجه آن می‌شوید.
• صدای زنگ بلند: بسیار شایع است و به دلیل کاهش شنوایی، قرار گرفتن در معرض صدای بلند، مصرف برخی داروها و نوروم آکوستیک بروز پیدا می‌کند.

پزشک گاهی برای تشخیص نهایی به نتایج برخی آزمایشات نیاز دارد که آن‌ها را در جدول زیر معرفی می‌کنیم:

نوع آزمایش	توضیحات
شنوایی‌سنجی	بررسی سلامت گوش متناسب با سن
فیزیوتراپی	بررسی شدت وزوز گوش برای تشخیص اختلال زمینه‌ای
آزمایش خون	بررسی وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند تیروئید، کم‌خونی، کمبود ویتامین یا بیماری قلبی
تست تصویربرداری MRI یا CT اسکن	تشخیص علت وزوز گوش

برای صدا دادن گوش چه باید کرد؟

پس از تشخیص علت صدا دادن گوش می‌توان برای درمان آن اقدام کرد. در حال حاضر، راه‌کارهای مختلفی برای درمان وزوز گوش وجود دارد که پزشک بر اساس علت و شدت علائم بهترین گزینه را انتخاب می‌کند.

درمان بیماری زمینه‌ای

اگر وزوز گوش در اثر بیماری رخ داده باشد، پزشک می‌تواند اقداماتی برای کاهش صدا انجام دهد؛ از جمله:

• جرم‌گیری گوش
• درمان بیماری عروق
• تغییر یا کاهش دارو

سرکوب صدا

پزشک در برخی مواقع از دستگاه‌های الکترونیکی سرکوب‌کننده صدا استفاده می‌کند؛ از جمله:

• ماشین نویز سفید: این دستگاه صداهای طبیعی مانند باران یا موج را بازسازی می‌کند. شما می‌توانید آن را هنگام خواب در بالش خود بگذارید. همچنین، صدای پنکه، تهویه و کولر در اتاق خواب، صدای سفید تولید می‌کنند و برای کاهش صدای وزوز گوش مناسب هستند.
• دستگاه‌های پوشش‌دهنده: این دستگاه که مانند سمعک در گوش قرار داده می‌شود، صدای سفید ممتد و زیر تولید می‌کند تا علائم وزوز گوش سرکوب شوند.

دارو درمانی

پزشک برای درمان فوری گوش درد بزرگسالان دارو تجویز می‌کند، اما داروها همیشه در درمان صدا دادن گوش چپ و راست موثر نیستند و ممکن است فقط به کاهش شدت علائم یا عوارض کمک کنند. در برخی موارد، استفاده از داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین موثر واقع می‌شود.

لازم به ذکر است، این داروها فقط در موارد شدید وزوز گوش و زیر نظارت کامل پزشک باید مصرف شوند؛ زیرا می‌توانند اثرات جانبی آزاردهنده مانند خشکی دهان، تاری دید، یبوست و مشکل قلب ایجاد کنند. یکی دیگر از داروهای موثر در درمان وزوز گوش، آلپرازولام (زاناکس) است. این دارو به دلیل خواب‌آلودگی، حالت تهوع و ایجاد وابستگی روانی در موارد بسیار خاص تجویز می‌شود.

اگر درگیر سایر مشکلات و بیماری‌های مرتبط با گوش شده‌اید و به دنبالی داروی مناسب برای درمان آن هستید، می‌توانید مقاله «دارو برای گوش درد» را در التیاما مطالعه کنید.

درمان خانگی

برای درمان وزوز گوش در منزل می‌توانید از راه‌کارهای زیر استفاده کنید:

• تمرینات تنفسی، یوگا و مدیتیشن برای مدیریت استرس
• گوش دادن به صداهای آرام‌بخش مانند صدای باران؛ امواج دریا و موسیقی ملایم
• توجه به مصرف ویتامین‌ها
• محدود کردن مصرف کافئین
• اجتناب از زیاده‌روی در مصرف نمک

عوارض وزوز گوش

اگر وزوز گوش دارید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• خستگی مفرط
• استرس
• اختلال خواب
• اختلال تمرکز
• اختلال حافظه
• افسردگی
• اضطراب و کج خلقی

روش‌های پیشگیری از صدا دادن گوش

بهترین راه‌کارها برای پیشگیری از این عارضه شامل موارد زیر هستند:

• از محافظ شنوایی استفاده کنید.
• در معرض صداهای بلند قرار نگیرید.
• با رعایت رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی منظم به سلامت قلب و عروق خود اهمیت دهید.
• مصرف کافئین، الکل و نیکوتین را به حداقل برسانید.

راهنمای مراجعه به پزشک

اگر وزوز گوش شما مزمن و شدید است یا با علائمی مانند کاهش شنوایی، درد گوش، سرگیجه و خروج ترشحات همراه شده، باید به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. ما در این مقاله از مجله التیاما به طور مفصل بررسی کردیم برای صدا دادن گوش چی خوبه و علت اصلی بروز آن چیست. اگر همچنان درباره علت صدا دادن گوش سوالاتی دارید، می‌توانید از طریق سایت التیاما اقدام کنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید. همچنین، التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: clevelandclinic| mayoclinic