التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
امروزه واکسیناسیون علیه ویروس کرونا کووید ۱۹ انجام شده است و تقریبا تمامی کشو‌رهای جهان که درگیر این بیماری بوده اند واکسینه شده اند. واکسن‌ها یکی از بهترین مداخلات توسعه یافته و بهترین راهکارها برای ریشه کن کردن COVID-19 محسوب می‌شوند که کمک بزرگی در درمان و از بین بردن علائم کرونا نموده‌اند. یکی از واکسن‌هایی که در ایران تزریق و مورد استقبال قرار گرفته است سینوفارم است که در قبال مزایای بسیار ایده آلی که به همراه داشت دارای عوارضی برای تزریق کنندگان نیز بوده است. در این مطلب از مجله التیاما قصد داریم شما را با عوارض واکسن سینوفارم آشنا کنیم پس در ادامه با ما همراه باشید.. .
بعد از همه‌گیری کرونا، شرکت‌های داروسازی مختلفی در سراسر جهان اقدام به تهیه واکسن کووید ۱۹ کردند، یکی از این شرکت‌ها شرکت داروسازی سینوفارم بود که در کشور چین واقع شده است. واکسن تولید شده توسط این شرکت داروسازی در ۷ می ۲۰۲۱ جهت ایمن سازی مقابل بیماری کووید ۱۹ مجوز استفاده اضطراری از WHO دریافت کرد. این مجوز پس از آزمایشات بالینی و تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از ایمنی و اثربخشی واکسن در مقابل بیماری کووید ۱۹ ارائه شد. واکسن سینوفارم کووید۱۹ از ویروس غیر فعال کووید ۱۹ تشکیل شده است.
واکسن سینوفارم
بد نیست بدانید که سینوفارم ششمین واکسن تولید شده برای کرونا است که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) در موقعیت های اضطراری تایید و توصیه شده است. این مرکز با دقت کیفیت و کاربرد واکسن سینوفارم در مقابله با کرونا را بررسی و بعد از ارزیابی های وسیع در این زمینه مصرف آن را برای افراد بالای ۱۸ سال توصیه نموده است. واکسن کووید-۱۹ سینوفارم یا همان BBIBP-CorV توسط موسسه تولیدکننده محصولات بیولوژیکی پکن (BBIBP) ساخته شده است که تاثیرات مستقیمی روی علائم کرونا دارد، این واکسن توانست در ۷ می ۲۰۲۱ تاییدیه جهانی دریافت نماید.
بیشتر بدانیم: اهمیت واکسن قبل از سفر های خارجی
مکانیزم عملکردی واکسن سینوفارم
ساختار واکسن سینوفارم برگرفته از ویروس SARS-CoV-2 می‌باشد که در اثر مجاورت با یک ماده شیمیایی به نام بتاپروپیولاکتون ضعیف شده و با تزریق در بدن قدرتی برای بیماری زایی ندارد. ممکن است در اولین روزهای تزریق آثاری از بیماری به مقدار ضعیف مشاهده شود اما آسیب و یا اختلالی در بدن ایجاد نمی کند.این ماده شیمیایی به ماده ژنتیکی ویروس متصل می‌شود و از تکثیر آن و ایجاد بیماری کووید-۱۹ (COVID-19) جلوگیری می‌کند.
تولید سینوفارم به گونه ای طراحی شده است که پروتئین سطحی ذره ویروس کرونا تغییری نکند،تا با ورود به بدن سیستم ایمنی تحریک شود. ترکیبات موجود در سینوفارم حاوی هیدروکسید آلومینیوم است که باعث می شود سیستم ایمنی در مقابل واکسن ها پاسخ مناسبی را دریافت کنند. مکانیزم کلی واکسن سینوفارم بدین شکل است که با دریافت دوز مناسبی از واکسن بدن در اولین تزریق آنتی بادی های لازم علیه کرونا را می سازد و در ادامه اگر فرد بعد از واکسینه شدن به کرونا مبتلا شود سیستم ایمنی بدن نسبت به این عامل بیماری زا تقویت شده و بر علیه آن عمل می کند.سینوفارم کمک می کند که بدن آمادگی لازم برای مقابله با بیماری کرونا را داشته باشد.
بیشتر بدانیم: آیا حیوانات هم دچار کرونا می‌شوند؟
عوارض واکسن سینوفارم
تقریباً تمامی افراد نگران عوارض جانبی بعد از تزریق واکسن سینوفارم هستند. پیرو پیگیری و نگرانی‌های افراد این مساله باید روشن شود که عوارض جانبی در تمامی واکسن‌های کرونا وجود دارد. عارضه های تزریق در تمامی واکسن ها وجود دارد از فایزر تا سینوفارم ممکن است بدن واکنش‌های مختلفی را بعد از تزریق واکسن نشان دهد.
اطلاعاتی که در آزمایشات مختلف به دست آمده نشان داده است که واکسن سینوفارم تقریباً برای تمامی گروه های سنی بی خطر است و عوارض آن قابل تحمل و موقتی می‌باشند. از شایع ترین عوارض واکسن سینوفارم که تقریباً در تمامی افراد احساس می شود تب و لرز درد در مرحله تزریق است. واکسن سینوفارم با وجودی که از سازمان جهانی بهداشت مجوز اضطراری دریافت نموده است. بعد از تزریق ممکن است که با سردرد تب و لرز خستگی و بی قراری و درد در محل تزریق همراه باشد. عوارض واکسن سینوفارم تقریباً شبیه به سایر واکسن‌های علیه کوید ۱۹ می باشد، البته در برخی از افراد مشاهده شده است که قرمزی و خارش پوست بعد از تزریق واکسن سینوفارم ایجاد شده است.
اما به طور کلی هیچ عارضه جدی در تزریق این واکسن مشاهده نشده است و علائم ایجاد شده بعد از تزریق با استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب که قبل از تزریق دوز اول تجویز شده است، اثربخشی موثری در کاهش علائم ایجاد شده به همراه داشته است. مانند تمام داروها و واکسن‌ها، واکسن سینوفارم کوید۱۹ نیز دارای عوارض جانبی می‌باشد، بعضی از این عوارض خفیف و برخی دیگر ممکن است شدید باشند.
برخی از عوارضی که پس از تزریق واکسن ممکن است به وجود بیاید شامل موارد زیر می‌شود:
- کبودی، درد و یا تورم در محل تزریق
- خارش در محل تزریق
- بثورات پوستی در منطقه‌ی تزریق
- سردرد و سرگیجه
- بدن درد
- بی‌حالی، احساس بیماری و ناراحتی
- احساس خستگی
- درد مفاصل
- تب
- لرز
- حالت تهوع
- اسهال
- سرفه
- مشکل در تنفس
- خارش پوست
بیشتر بدانیم: آیا کرونا از طریق رابطه زناشویی منتقل می‌شود؟
در موارد محدود این عوارض نیز ممکن است ایجاد شود:
- از دست دادن اشتها
- مشکل در بلع
- آبریزش بینی
- یبوست
- حساسیت
- واکنش های آلرژیک حاد
- خواب آلودگی
- مشکل در خواب
- عطسه
- گرفتگی بینی
- خشکی گلو
- زکام حاد
- علائم آنفولانزا
- تپش قلب
- آکنه و مشکلات پوستی
- درد چشم
- ناراحتی و درد در گوش
- لنفادنوپاتی
و در موارد بسیار نادر ممکن است علائم زیر ایجاد شود:
- از دست دادن حس چشایی
- مشکل در تمرکز
- خون‌ریزی بینی
- احساسات غیرطبیعی داشتن
- آسم
- تحریک گلو
- التهاب لوزه
- گردن درد
- درد در ناحیه فک
- ایجاد زخم در دهان
- دندان درد
- بیماری مری
- گاستریت
- تغییر رنگ مدفوع
- درد در چشم
- تاری دید
- سوزش چشم
- گوش درد
- عصبی شدن
- فشار خون بالا یا پایین
- بی‌اختیاری در ادرار
- تاخیر در قاعدگی
بیشتر بدانیم: آیا اسهال از علائم کروناست؟
عوارض جانبی ایجاد شده چه مدت طول می‌کشد؟
عوارض جانبی ایجاده شده معمولاً ۲ تا ۳ روز پس از تزریق واکسن ممکن است باقی بماند، در بعضی از افراد به دلیل پاسخ ایمنی بدن به آنتی‌بادی‌های واکسن گاهی تا بیشتر از ۳ روز نیز باقی می‌مانند. بعضی از افراد هیچ‌گونه واکنش یا عارضه‌ای نسبت به واکسن ندارند که این موضوع کاملاً طبیعی می‌باشد زیر پاسخ ایمنی بدن افراد نسبت به واکسن، متفاوت است.
اگر فردی پس از تزریق واکسن بعضی از عوارض جانبی ذکر شده را داشته باشد نباید نگران شود، تمامی واکسن‌هایی که از سازمان بهداشت جهانی مجوز دریافت کرده‌اند ایمن و کاملاً بی‌خطر می‌باشند و به بدن کمک می‌کند تا در صورت مواجهه با ویروس کوید۱۹ بهتر مقابله کند و از ابتلا به نوع شدید بیماری جلوگیری می‌کند. عوارض جانبی معمولاً پس از تزریق دوز دوم واکسن بیشتر ایجاد می‌شود که البته ظرف چند روز بهبود می‌یابد.
عوارض طولانی مدت پس از تزریق واکسن سینوفارم کووید۱۹
مراقبین بهداشتی پس از تزریق واکسن به تمام افراد توصیه می‌کنند که به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در مرکز واکسیناسیون باقی بمانند تا اگر واکنش یا مشکلی پیش آمد، بتوانند سریعاً به آن رسیدگی نمایند. برخی افراد به ندرت ممکن است پس از تزریق واکسن دچار عارضه‌ی طولانی مدت شوند که این عوارض شامل موارد زیر می‌باشد:
- تب مداوم همراه با لرز
- درد عضلانی شدید
- ترومبوآمبولی
- ترومبوز ورید عمقی
- واکنش‌های شدید مانند آنافیلاکسی
افرادی که پس از تزریق واکسن دچار عوارض طولانی مدت می‌شوند، به دنبال ایمنی ایجاد شده در مقابل ویروس کوید۱۹ ممکن است سیستم ایمنی بدن آن‌ها در مقابل سایر موارد بهداشتی دچار مشکل شود، این افراد باید تحت نظر پزشک باشند تا با شرایط ایجاد شده مقابله کنند. بسیاری از افراد ممکن است با شنیدن این عوارض جانبی در استفاده از واکسن دچار شک و تردید شوند، اما باید بدانید که عوارض جانبی ذکر شده تنها در درصد خیلی اندکی از افراد مشاهده شده و تمامی عوارض پس از چند روز کاملاً برطرف می‌شود.
از آن‌جایی که این واکسن از ویروس غیرفعال کوید۱۹ تهیه شده است بنابراین به هیچ وجه امکان ندارد که فردی پس از تزریق واکسن مبتلا به این بیماری شود مگر اینکه قبل از تشکیل انتی بادی در معرض ویروس کوید۱۹ قرار گرفته باشد، بنابراین شایعاتی که درباره‌ی ابتلا به بیماری کرونا به علت تزریق واکسن ایجاد شده است، پایه و اساس علمی ندارد. نتایج کارآزمایی های انجام شده نشان می‌دهد که فاصله‌ی دوز اول و دوم بهتر است ۲۱ روز باشد، ۱۴ روز پس از تزریق دوز دوم اثربخشی واکسن ۷۹ درصد اعلام شده است.
اگر عوارض شما همچنان ادامه داشت و حال جسمیتان را بدتر کرد بهتر است در اولین فرصت به پزشک فوق تخصص عفونی یا پزشک متخصص عمومی مراجعه کنید؛ همچنین می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان متخصص در التیاما مشکل خود را بیان کنید و روند درمان را آغاز نمایید.
بیشتر بدانیم: آشنایی با کارایی، عوارض و علائم واکسن اسپایکوژن
عوارض دوز دوم واکسن سینوفارم
در آزمایشات بالینی واکسن سینوفارم نشان داده شده است که عوارض دوز اول به مراتب شدیدتر و قوی تر از دوز دوم می‌باشد. پس از دریافت دوز اول نوبت به دوز دوم واکسن می رسد که به عنوان واکسن یادآور جهت جلوگیری از ابتلا به کووید ۱۹ مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تزریق دوم واکسن سینوفارم سلول‌های بدن و سیستم ایمنی آن را به خوبی تشخیص داده و به سرعت واکنش های قوی تری را ایجاد می‌کند. این پاسخ ایمنی بدن ممکن است با علائمی شبیه آنفولانزا همراه باشد.
هر چند که تزریق دوز دوم با عوارضی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا همراه است اما نکته‌ی مثبت در آن وجود دارد و آن هم افزایش میزان آنتی بادی‌های تولید شده در بدن می باشد تزریق دوز دوم واکسن در بدن افراد مختلف متفاوت است و تاثیرات آن نیز ممکن است کمتر و یا بیشتر باشد. همواره این اصل وجود دارد که دوز اول تقویت کننده سیستم ایمنی بدن بوده و در مرحله دوم واکسینه شدن واکنش های بدن تقویت کننده دوز اول خواهند بود. در واقع بعد از تزریق دوز دوم فرد به طور کامل واکسینه شده است و سیستم ایمنی بدن او در شرایط مطلوبی قرار می‌گیرد. افرادی که دوز دوم را تزریق می کنند در واقع سیستم ایمنی خود را تثبیت کرده و آن را تقویت می‌نمایند.
ممکن است بعد از تزریق دوز دوم واکسن سینوفارم فرد برای انجام فعالیت‌های روزانه دچار مشکلاتی شود این مشکلات ممکن است شامل درد های عضلانی درد در محل تزریق و یا داشتن تب باشند مصرف استامینوفن و مسکن ها در کاهش علائم ایجاد شده بعد از تزریق دوم واکسن سینوفارم تاثیر گذار است این عوارض کاملاً طبیعی و عادی بوده و بعد از دو روز از بین میرود در مقابل ممکن است افرادی باشند که هیچ گونه عارضه‌های بعد از تزریق دوز دوم به همراه نداشته باشند این مورد نیز طبیعی است به طور کلی هر عارضه موقتی که بعد از تزریق واکسن سینوفارم ایجاد شود نگران کننده نیست و بعد از چند روز به خوبی از بین میرود.
در دوره دوم سیستم ایمنی بدن قوی تر شده و برای مقابله با ویروس کوبید ۱۹ آمادگی بیشتری را دارد زمانی که برای بار دوم ویروس کووید-۱۹ ضعیف شده وارد بدن می‌شود. بدن آنتی ژن آن را تشخیص داده و با سرعت بسیار زیاد پاتوژن را از بین می‌برد. در برخی از افراد تولید پاتوژن با عوارض شدیدتری نسبت به دوز اول همراه خواهد بود، اما همانگونه که با ابتلا به ویروس کرونا حالت های مختلفی در افراد ایجاد می‌شود و علائم در تمامی افراد ثابت نیستند بعد از تزریق واکسن نیز واکنش های بدن افراد با یکدیگر متفاوت خواهد بود. شایع ترین عوارضی که بعد از دریافت دوز دوم واکسن مشاهده می‌شود، داشتن حالت تهوع، استفراغ ، سردرد و لرز است.
بیشتر بدانیم: علائم کرونا در کودکان چیست؟
عوارض دوز سوم واکسن سینوفارم
دوز سوم واکسن سینوفارم برای بهبود ایمنی بدن و تقویت واکسیناسیون صورت می‌گیرد. در تزریق سوم واکسن سینوفارم مشاهده می‌شود که بدن در برابر بیماری کووید۱۹ ایمنی بلند مدت و طولانی تری را ایجاد می‌کند. در واقع دوز سوم با عنوان دوز تقویتی شناخته می‌شود که سلول های سازنده آنتی بادی را بیشتر کرده و سطح ایمنی به طور ویژه افزایش پیدا می‌کند.
هرچند که ممکن است با گذشت زمان تعداد ی‌بادی‌های کوبید ۱۹ کاهش یابد اما تزریق دوز سوم واکسن باعث می‌شود، که برای مدتی طولانی بدن در مقابل این ویروس ایمن باشد. بعد از تزریق دوز سوم واکسن کرونا در مواجهه با ویروس کووید۱۹ بدن واکنش سریع‌تر و قوی‌تری را از خود نشان می دهد و فرد به طور کامل نسبت به این بیماری واکسینه می‌شود. تزریق دوز سوم واکسن سینوفارم حدوداً شش ماه بعد از تزریق دوز دوم انحام می‌شود.
این واکسن به خصوص در افرادی که نسبت به سایرین آسیب‌پذیرتر هستند توصیه می‌شود این افراد شامل سالمندان، مبتلایان به سرطان و دیابتی ها می باشد. تزریق دوز سوم واکسن سینوفارم مانند دوره‌های قبل ممکن است دارای عوارضی برای افراد باشد. با ورود دوز سوم در بدن ممکن است فرد حالت هایی از تهوع، تب و لرز، خستگی و سردرد را تجربه کنند. این عوارض تقریباً در تمامی دوز های واکسن سینوفارم مشترک می باشد و تقریباً تمامی عارضه ها و آسیب هایی که بعد از تزریق دوز سوم گزارش شده است شبیه دو دوز قبلی است. به طور کلی در تمامی مراحل واکسیناسیون التهابات و درد در محل تزریق شایع است اما عوارض جانبی جدی و کشنده ای در رابطه با دوز سوم واکسن سینوفارم گزارش نشده است.
بیشتر بدانیم: عوارض احتمالی بعد از تزریق واکسن جانسون اند جانسون
پیشگیری از عوارض کرونا
پیشگیری از عوارض واکسن سینوفارم تنها از طریق مصرف استامینوفن و داروهای مسکن قبل از دریافت واکسن است که البته این داروها کمک می‌کند تا میزان التهاب و درد بدن و تب و لرز بعد از دریافت دوزهای مختلف کاهش یابد. اما در نهایت برای سایر عوارضی که در واکسن سینوفارم وجود دارد روش پیشگیری خاصی ارائه نشده است و فرد دریافت کننده باید علائم و حالت‌های ایجاد شده را برای کوتاه مدت تحمل نمایند.
بیشتر بدانیم: با واکسن سینوواک آشنا شوید
سینوفارم را تزریق کنیم یا خیر؟
واکسن کرونا با تمامی مزایایی که برای سلامتی دارد ممکن است مقداری ترسناک و یا دلهره‌آور باشد در هر صورت تزریق آن برای برخی افراد همراه با استرس و نگرانی است! تزریق واکسن سینوفارم به‌خصوص برای والدین در زمان تزریق برای فرزندان بیشتر است چرا که نگران واکنش‌های بدن هستند. اما طبق آمار حاصل شده از سازمان بهداشت واکسن سینوفارم تاثیر گذاری بیشتری در جوانان و نوجوانان داشته است و سطح ایمنی بدن در این افراد نسبت به جامعه مسن یا بیمار بیشتر بوده است.
این واکسن دارای عوارض جانبی نادر یا ناشناخته نیست و نکته‌ی مهمی که در واکسن سینوفارم وجود دارد این است که همچنان با اینکه گونه های مختلفی از کرونا کووید ۱۹ منتشر می‌شود اما افرادی که واکسینه شده‌اند از محافظت بالایی در برابر انواع ویروس‌های کرونا در اختیار دارند و عوارضی که بعد از مبتلا شدن به کووید ۱۹ در آن‌ها دیده می‌شود به مراتب بسیار کمتر از افرادی است که واکیسنه نشده‌اند.
