فرق روانشناس و روانپزشک چیست و با روانکاو چه تفاوتی دارند؟

آیا برای شما هم این سوال پیش آمده، که فرق روانشناس و روانپزشک و روانکاو چیست؟ یا برای دریافت کمک به منظور رفع مشکلات روانی خود، دچار سردرگمی شده اید؟ فرق روانشناس و روانپزشک و روانکاو در این است که روانشناس با تحصیلات تکمیلی در حوزه رواشناسی به درمان مشکلات و اختلالات روانی از طریق گفتگو و راه های غیر دارویی می پردازد؛ اما روانپزشک به کسی گفته می شود که در رشته پزشکی تحصیل کرده و با در نظر گرفتن مشکلات روانی به عنوان بیماری، اقدام به درمان با دارو می کند. همچنین روانکاو فردی است که فارغ از رشته تحصیلی خود، که روانشناسی یا روانپزشکی است، به طور خلاصه فرق روانشناس و روانپزشک و روانکاو این است که روانشناس و روانکاو از طریق گفتگو و روانپزشک بیشتر از راه دارو درمانی به مراجعان کمک می کنند. اقدام به مطالعه، آموزش و فراگیری رویکرد روانکاوی، زیر نظر اساتید متخصص این حوزه کرده است. برای آشنایی بیشتر با تفاوت میان روانشناس، روانپزشک و روانکاو این مطلب را مطالعه کنید.

فرق روانشناس و روانپزشک چیست؟

مهمترین فرق روانشناس و روانپزشک این است که، روانپزشک موضوعات مرتبط با سلامت روان مانند اختلالات افسردگی و اضطراب را بیماری در نظر گرفته، و برای درمان آن اقدام به تجویز دارو های روانپزشکی می کند؛ اما روانشناس معتقد است، که برخی اختلالات روانی و مشکلات سلامت روان، تا زمانی که هنوز غیر قابل کنترل نشده اند، نیاز به درمان دارویی نداشته و از طریق رواندرمانی رفع می شوند.

از دیگر فرق روانشناس و روانپزشک این است که روانپزشکان اختلالات روانی را مرتبط با عملکرد مختل شده مغز و سیستم های مغزی می دانند، اما روانشناسان معتقدند که، علاوه بر وجود مشکلاتی در نحوه عملکرد مغز، شیوه تربیتی، الگوهای رفتاری، اتفاقات مهم زندگی فرد و مسائل جاری در زندگی، می توانند منجر به ناسازگاری و اختلالات روانی شوند. جدول زیر مهمترین ترین فرق روانشناسی و روانپزشکی را نشان داده است:

روانشناسی	روانپزشکی
تحصیل در دانشکده روانشناسی	تحصیل در دانشکده پزشکی
درمان اختلالات از طریق روان درمانی	درمان اختلالات از طریق دارو درمانی
تلاش برای کشف الگوهای مخرب و ناسازگار رفتار	تلاش در جهت اصلاح کارکرد های ناسالم مغز
دریافت مجوز فعالیت از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره	دریافت اجازه فعالیت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تلاش برای تشخیص و درمان، از طریق گفتگو و رویکرد های مختلف روان درمانی	تلاش برای تشخیص و درمان، اختلالات روانی با استفاده از طیف وسیعی از دارو ها

برای آشنایی با بزرگترین روانشناسان بخوانید: ۱۰ روانشناس معروف جهان | تاثیرگذارترین روانشناسان دنیا

روانشناس چه کسی است؟

برای آشنایی بیشتر با فرق روانشناس و روانپزشک، لازم است در ابتدا بدانیم که روانشناس کیست؟ و به چه کسی روانشناس گفته می شود. روانشناس فردی است که، با تحصیل در رشته روانشناسی می تواند در ۳ مقطع کارشناسی یا لیسانس، کارشناسی ارشد و دکتری، فارغ التحصیل شود. روانشناسان اعتقاد دارند که درمان مشکلات روانی افراد نباید فقط از طریق دارو انجام شود و رواندرمانی نیز می تواند راه مناسبی برای درمان اختلالات روانی افراد باشد.

خواندن این مطلب توصیه می شود: روانشناس می تواند با مراجع دوست باشد؟ اگر عاشق روانشناسم شدم چه کنم؟

فارغ التحصیلان رشته روانشناسی، به منظور فعالیت در زمینه روانشناسی و رواندرمانی در ایران، علاوه بر دریافت یکی از مدارک کارشناسی ارشد یا دکتری روانشناسی، باید اقدام به یادگیری یکی از رویکرد های مختلف حوزه روانشناسی کرده و از سازمان نظام روانشناسی مجوز های لازم را دریافت کرده باشند. اما انجمن روانشناسی آمریکا، مدرک دکترا را به عنوان حداقل مدرک لازم برای روانشناسان به رسمیت می شناسد. انواع رویکرد های رواندرمانی که روانشناسان در آن ها آموزش دیده و اقدام رواندرمانی می کنند، عبارت است از:

• روانکاوی یا رواندرمانی تحلیلی (psychoanalysis)
• رواندرمانی پویشی (istdp)
• رواندرمانی شناختی رفتاری (CBT)
• رواندرمانی هیجان مدار (eft)
• طرحواره درمانی (ST)
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
• رفتار درمانی دیالکتیک (DBT)
• پارادوکس درمانی (PT)
• رواندرمانی اگزیستانسیال
• رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (REBT)

خواندن این مطلب را از دست ندهید: ویژگی های مشاور و روانشناس خوب

روانشناس با فرا گیری یکی از رویکرد های ذکر شده، اقدام به درمان مراجعان می کند. جلسات رواندرمانی معمولا یکبار در هفته و به مدت ۴۵ دقیقه برگزار می شوند. روانشناس با بررسی تاریخچه زندگی افراد، رویداد های مهم زندگی آن ها، ارتباط فرد با اشخاص مهم و اثر گذار زندگی اش و بررسی و چالش با احساسات، هیجانات و افکار سعی در درک مشکل و درمان از طریق گفتگو و به کار گیری تکنیک های درمانی مختلف بر اساس رویکرد خود دارد. از مهمترین تفاوت های میان روانشناسی و روانپزشکی این است که درمان بعضی اختلالات شخصیت از طریق دارو درمانی امکان پذیر نیست و افراد مبتلا به اختلالات شخصیت، باید از طریق روانشناس درمان شوند.

بیشتر بخوانید: چگونه یک روانشناس خوب پیدا کنیم؟ نحوه تشخیص روانشناس خوب

چه کسانی نیاز به روانشناس دارند؟

فقط افراد مبتلا به اختلال روانی، به روانشناس مراجعه نمی کنند. بلکه همه افراد، می توانند با هدف بهبود شرایط روانی و درونی، روابط بین فردی، خانوادگی و دیگر مسائل شخصی خود به روانشناس مراجعه کنند. روانشناسی فقط برای درمان افراد مبتلا به اختلالات روانی کاربرد ندارد، بلکه طیف وسیعی از افراد می توانند برای درک بهتر خود، چرایی های شکل گرفته در ذهنشان و بهبود و اصلاح افکار، باور ها و رفتار خود، به روانشناس مراجعه کنند. افراد با مراجعه به روانشناس می توانند فردی بهتر برای خود و اطرافیان باشند.

خواندن این مطلب را از دست ندهید: به روانشناس چه بگوییم؟ در اولین جلسه مشاوره چه بگوییم

روانپزشک کیست؟

روانپزشک، فردی است که ابتدا وارد رشته پزشکی عمومی شده و سپس برای دریافت تخصص خود به مدت ۴ سال در رشته روانپزشکی تحصیل کرده است. اصلی ترین فرق روانشناس و روانپزشک در این است که، روانپزشک اجازه تجویز دارو و درمان اختلالات روانی از طریق دارو درمانی را دارد. اما روانشناس به هیچ عنوان اجازه تجویز دارو ندارد. روانپزشکان سعی دارند تا علل مشکلات مربوط به سلامت روان را بررسی کرده و به تشخیص و پیشگیری از اختلالات روانی بپردازند، روانپزشک می تواند اختلالات روانی را از طریق تجویز دارو درمان کند. لازم به ذکر است که فرد دانش آموخته در حوزه روانپزشکی، می تواند در زمینه فرا گیری رویکرد های رواندرمانی از جمله روانکاوی یا رواندرمانی تحلیلی، اقدام کرده و علاوه بر تجویز دارو، از طریق رواندرمانی نیز، مشکلات مراجعین خود را رفع کند.

برای مشورت با یک روانپزشک خوب کلیک کنید

چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند؟

افرادی که علائم اختلالات روانی آن ها شدید شده و در زندگی خود دچار مشکل شده باشند، می توانند از یک روانالتیاماکمک بگیرند. مشکلاتی که ممکن است از طریق روانپزشک بهبودی پیدا کنند عبارت اند از: مشکلات خواب، ناتوانی های جنسی، احساس اضطراب شدید؛ همچنین افرادی که به اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی مبتلا هستند، لازم است برای کنترل هذیان و توهماتشان، به روانپزشک مراجعه کنند.

در شرایطی که بیماری روانی شدید بوده و امکان برقراری رابطه درمانی مناسب، برای شکل گیری رواندرمانی وجود ندارد، مراجعه به روانپزشک می تواند مفید باشد. روانپزشک با تجویز دارو یا دارو های مناسب، علائم مشکل ساز را کنترل کرده و فرد را آماده دریافت رواندرمانی می کند. از انواع داروهای مورد استفاده روانپزشکان، می توان به داروهای ضد روانپریشی، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و تثبیت کننده های خلقی اشاره کرد. از جمله اختلالاتی که روانپزشک می تواند با درمان آن ها را کنترل کند، عبارت اند از:

• اختلالات اسکیزوفرنی
• اختلال وسواس فکری و عملی
• اختلالات اضطرابی
• اختلال پانیک یا وحشت زدگی
• اختلال افسردگی
• اختلال دو قطبی
• اختلالات خوردن
• اختلالات خواب
• اختلالات جنسی
• اختلال بیش فعالی و کمبود توجه
• اختلالات رشدی مانند ناتوانی ذهنی و اوتیسم

برای مطالعه بیشتر بخوانید: روانالتیاماکیست؟ چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند؟

روانکاو چه کسی است؟

روانکاو، فردی است که در یکی از اصلی ترین شاخه های روانشناسی یعنی رویکرد روانکاوی آموزش دیده است. افراد فارغ التحصیل در هر دو رویکرد روانشناسی و روانپزشکی، می توانند با دریافت آموزش های تخصصی و لازم روانکاو شوند. روانکاو یا روان تحلیلگر،  مراجعه کنندگان را معمولا بین ۱ تا ۲ بار، یا ۳ تا ۵ بار در هفته تحلیل می کند. طول مدت جلسات روانکاوی بین ۴۵ تا ۶۰ دقیقه به طول می انجامد و روانکاو به مشاهده، بررسی و تحلیل فرد می پردازد. روش اصلی آموزش در رویکرد روانکاوی، عبارت است از:

• آموزش نظری و عملی، شامل آموزش نظریات و تکنیک ها
• درمان شخصی، شامل الزام به دریافت رواندرمانی فردی افراد در حال آموزش
• سوپرویژن، شامل کار بالینی و عملی با نظارت یک فرد متخصص سطح بالاتر

روانکاوی چیست؟

روانکاوی شاخه ای از علم روانشناسی است، که توسط زیگموند فروید در سال ۱۸۹۰ بنیانگذاری شد. روانکاوی با بررسی ناهشیار، رویاها، کلمات و با استفاده از تکنیک هایی مانند تداعی آزاد، تحلیل رویا، تفسیر، بررسی انتقال و انتقال متقابل، مقاومت، الگوی روابط فرد با دیگران، پویایی های ناهشیار و بررسی ساختار زبان، سعی در شناسایی ریشه ای مشکلات مربوط به سلامت روان افراد دارد. روانکاوی، موضوعات روانی مختلف مانند اختلالات و ناسازگاری ها را به صورت عمیق تر بررسی می کند.

 روانکاوی افراد را در طول جلسه آزاد می گذارد، تا حول محور مشکلاتشان آزادانه صحبت کنند و در جای درست اقدام به مداخله درمانی می کند. از مهمترین افراد حوزه روانکاوی می توان به زیگموند فروید، کارل یونگ، ملانی کلاین، ژاک لکان، هارتمن، بیون، کوهات، آدام فیلیپس، اتو کرنبرگ و اسلاوی ژیژک اشاره کرد. رویکرد های مختلف حوزه روانکاوی عبارت اند از:

• روانکاوی فرویدی
• روانکاوی لکانی
• روانکاوی روابط ابژه یا روابط موضوعی
• روانکاوی یونگی
• روانکاوی مبتنی بر انتقال
• ایگو سایکولوژی

تفاوت روانشناس و روانکاو چیست؟

فرق روانشناس و روانکاو در این است که، روانشناس دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری در رشته روانشناسی است و در یکی از شاخه های مختلف روانشناسی، مانند روانشناسی بالینی، عمومی، شخصیت، شناختی، سلامت، تربیتی، اجتماعی و کودکان استثنایی، فارغ التحصیل شده است. اما روانکاو کسی است که در رویکرد روانکاوی یا رواندرمانی تحلیی، آموزش های تخصصی دیده است. روانکاوی همچنین، یکی از مهمترین و اصلی ترین رویکرد های رواندرمانی برای درمان اختلالات روانی، ناسازگاری ها و مشکلات فردی و خانوادگی است.

بیشتر بخوانید: آیا روانشناس پزشک است و میتواند دارو تجویز کند؟

سوالات متداول

در این بخش سعی کرده ایم تا به سوالات شما درباره فرق روانشناس و روانپزشک پاسخ دهیم.

تفاوت روانشناس و تراپیست چیست؟

برای آگاهی از تفاوت روانشناس و تراپیست، لازم است بدانیم که روانشناس فردی است که در رشته روانشناسی فارغ التحصیل شده است و به درمان مشکلات، ناهنجاری ها و اختلالات، با استفاده از یکی از رویکرد های مختلف رواندرمانی می پردازد. اما تراپیست یا درمانگر، کسی است که در یکی از حوزه های متفاوت مربوط به سلامت روان، مانند روانشناسی، مشاوره و روانپزشکی فعالیت می کند.

تفاوت روانشناس و رواندرمانگر چیست؟

روانشناس فردی است که، در یکی از انواع رشته های روانشناسی مانند بالینی، شخصیت، عمومی و… تحصیل کرده و لزوما کار رواندرمانی انجام نمی دهد. اما رواندرمانگر به افرادی گفته می شود که با استفاده از تسلطی که به یکی از انواع رویکرد های رواندرمانی دارند، اقدام به رفع مشکلات مربوط به سلامت روان می کنند. تمام افراد روانشناش لزوما رواندرمانگر نیستند، اما اغلب رواندرمانگران در رشته روانشناسی تحصیل کرده اند.

تفاوت مشاور و روانشناس چیست؟

مشاور، کسی است که در رشته مشاوره تحصیل کرده است. تفاوت مشاور و روانشناس در این است که هدف اصلی مشاور، ارائه راهنمایی و مشورت به منظور پیشگیری و رفع مسائل قبل از ایجاد مشکلات بیشتر در حوزه مسائل مختلف فردی، خانوادگی، تحصیلی و شغلی است. اما روانشناس به درمان اختلالات روانی، ناسازگاری ها و مسائل جدی تر فردی و خانوادگی می پردازد.

روانکاو بهتر است یا روانشناس؟

روانشناس و روانکاو هیچ مزیتی بر یکدیگر ندارند که بتوان گفت کدام یک بهتر است. چرا که هر دو در حوزه سلامت روان فعالیت می کنند و روش ها و تکنیک های مخصوص خود را برای بررسی و کمک به افراد دارند. اینکه کدام رویکرد رواندرمانی بتواند بهتر باشد، بستگی به تسلط رواندرمانگر و شرایط و ویژگی های مراجعه کنندگان دارد. رویکرد روانکاوی همانند دیگر رویکرد های رواندرمانی ممکن است بنا به شرایط یک فرد برای او مفید و مناسب بوده و یا نباشد.

---

منابع: , psychcentral, psychologytoday, mentalhealthgeneral, healthline

پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.