التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
فشار خون طبیعی برای زندگی حیاتی است. بدون وجود فشاری که خون ما را مجبور به گردش در طول سیستم گردش خون میکند، هیچ اکسیژن یا مواد مغذی از طریق عروق به بافت‌ها و اندام‌ها منتقل نمی‌شود. با این حال، فشار خون می‌تواند به شکل خطرناکی بالا برود و همچنین می‌تواند خیلی پایین بیاید. اما فشار خون نرمال چند است و بهترین فشار خون برای هر فرد چقدر است؟ در این مطلب از مجله التیاما، ما در مورد اینکه فشار خون، نحوه اندازه‌گیری و معنی این اندازه‌گیری‌ها و اعداد برای سلامتی صحبت می‌کنیم.
فهرست محتوا:
- فشارخون چیست؟
- کارکرد فشار خون
- سنجش فشار خون چگونه انجام می شود؟
- قرائت فشار خون
- دامنه تغییرات فشارخون
فشارخون چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون را در مسیر سیستم گردش خون ما حرکت می‌دهد. این یک نیروی مهم است زیرا اکسیژن و مواد مغذی موجود در اطراف سیستم گردش خون ما برای تغذیه بافت‌ها و اندام‌ها بدون فشار خون تحت فشار قرار نمی‌گیرند.
فشار خون به این دلیل نیز حیاتی است که سلول‌های سفید خون و آنتی‌بادی‌هایی را برای ایمنی بدن و هورمون‌هایی مانند انسولین را به کل بدن منتقل میکند.
خون تازه‌ای که در بدن منتقل می‌شود، درست مانند تامین اکسیژن و مواد مغذی، قادر است مواد زائد سمی متابولیسم را با خود حمل کند، از جمله دی‌اکسید‌کربن که با هر تنفس بازدم می‌کنیم و سمومی که از طریق کبد و کلیه پاک می‌کنیم. در واقع خون به خودی خود دارای تعدادی از خواص دیگر، از جمله درجه حرارت است. خون یکی از سیستم‌های دفاعی ما در برابر آسیب بافتی نیز محسوب می‌شود، یعنی پلاکت‌های لخته‌کننده که مانع از دست دادن خون در زمان آسیب می‌شوند.
اما دقیقاً چه چیزی باعث فشار خون در عروق ما می‌شود؟ بخشی از پاسخ ساده است؛ قلب وقتی با هر ضربان منقبض می‌شود، فشار خون ایجاد می کند.اما فشارخون فقط توسط قلب پمپاژکننده ایجاد نمی‌شود.
کارکرد فشار خون
گردش خون ما به یک لوله‌کشی بسیار پیچیده شبیه است درواقع خون «جریان دارد» و عروق همانند «لوله» هستند. یک قانون اساسی فیزیک باعث جریان خون ما می‌شود و این قانون در لوله‌های شیلنگ باغچه نیز اعمال می‌شود.
خون به دلیل اختلاف فشار در بدن ما جریان دارد. فشار خون ما در آغاز سفر خود از قلب (هنگامی که وارد آئورت می‌شود) بالاترین مقدار را دارد و در پایان مسیر در امتداد شاخه‌های عروق که به تدریج کوچک‌تر و ظریف‌تر می‌شوند، کمترین فشار را دارد. این اختلاف فشار همان چیزی است که باعث جریان خون در اطراف بدن ما می‌شود.
شریان‌ها به روشی مشابه با خصوصیات فیزیکی لوله شلنگ باغچه که بر فشار آب تاثیر می‌گذارد، فشار خون را تحت تاثیر قرار می‌دهند. فشردن لوله باعث افزایش فشار در نقطه انقباض می‌شود.
به عنوان مثال بدون خاصیت ارتجاعی دیواره‌های شریان، فشار خون با پمپاژ از قلب با سرعت بیشتری کاهش می‌یابد.
در حالی که قلب حداکثر فشار خون را ایجاد میکند، خواص عروق نیز به همان اندازه برای حفظ این فشار مهم هستند و اجازه می‌دهند خون در بدن جریان یابد.
وضعیت عروق بر فشار خون و جریان خون تأثیر می‌گذارد و باریک شدن سرخرگ‌ها در نهایت می‌تواند به طور کلی مانع از گردش خون و تامین مواد ضروری برای بافت‌ها شود و منجر به شرایط خطرناکی از جمله سکته و حمله قلبی شود.
بیشتر بخوانید : فشار خون پایین چیست؟
سنجش فشار خون چگونه انجام می شود؟
دستگاهی که برای اندازه گیری فشار خون استفاده می‌شود فشار سنج است که از یک بازوبند لاستیکی تشکیل شده است (کاف که با دست یا پمپ ماشین باد می‌شود).
هنگامی که کاف به اندازه کافی باد می شود تا نبض را متوقف کند، خواندن فشار به صورت الکترونیکی یا روی صفحه آنالوگ انجام می‌شود.
میزان این فشار بر حسب فشاری که برای حرکت جیوه به دور یک لوله در برابر گرانش لازم است، بیان می‌شود. این همان دلیل اندازه گیری فشار با استفاده از واحد میلی‌متر جیوه است که به اختصار mm Hg نوشته می‌شود.
در صورت لزوم می توانید با دکتر قلب و عروق آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید : آزمایش فشار خون به چه صورت انجام می شود؟
قرائت فشار خون
یک استتوسکوپ هنگام بازگشت صدای نبض و کاهش تدریجی فشار کاف، نقطه دقیق را مشخص میکند. استفاده از استتوسکوپ به شخصی که فشار خون را اندازه‌گیری میکند این امکان را می‌دهد تا صدای دو نقطه خاص را با گوش بشنود.
قرائت فشار خون از دو قسمت تشکیل شده است (فشار سیستولیک اول و فشار دیاستولیک دوم). به عنوان مثال، قرائت بصورت ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه صورت می‌گیرد.
فشار سیستولیک، عدد بالاتری است که در اثر انقباض قلب ایجاد می‌شود، در حالی که عدد دیاستولیک فشار پایین‌تر در عروق و در طی دوره کوتاه «استراحت قلب» بین ضربان قلب است.
بیشتر بخوانید: علائم فشار خون عصبی چیست؟
دامنه تغییرات فشارخون
موسسه ملی بهداشت فشار خون طبیعی را زیر ۱۲۰ میلی‌متر جیوه سیستولیک و ۸۰ میلی‌متر جیوه دیاستولیک عنوان میکند.
با این حال، فشار خون به طور طبیعی تغییر میکند، واقعیتی که متخصصان قلب و عروق هنگام نوشتن مطالبی در مورد تغییر فشار خون در نشریه Nature در مارس ۲۰۱۳ کشف کردند:
«فشار خون با نوسانات کوتاه مدت که در طی ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتد (تغییرات ضربان به ضربان، دقیقه به دقیقه، ساعت به ساعت و روز تا شب) و همچنین با نوسانات طولانی مدت که در مدت زمان طولانی تر (روزها، هفته‌ها، ماه‌ها، فصول و حتی سال‌ها) اتفاق می‌افتد، مشخص می‌شود»
در این دستورالعمل‌ها آمده است که برای فشار خون بالاتر از رقم ۷۵/۱۱۵ میلی‌متر جیوه، هر افزایش ۲۰/۱۰ میلی‌متر جیوه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را دو برابر میکند.
رهنمودهای کلی فشار خون بالا در نوامبر ۲۰۱۷ به روزرسانی شد. این رهنمودها مداخلات زودهنگام را امکان‌پذیر می‌کنند.
از سال ۲۰۱۷ ، انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه کرده است که افراد مبتلا به فشار خون بالا به جای اینکه برای فشار خون ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه تحت درمان قرار بگیرند، باید برای فشار خون ۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه تحت درمان قرار گیرند.
آن‌ها همچنین گروه «پیش پر فشاری خون» را از دامنه ۱۲۰-۱۳۹ / ۸۰-۸۹ میلی‌متر جیوه حذف کردند. میزان فشار خون ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه اکنون همانند گذشته به عنوان فشار خون مرحله II و نه مرحله I در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر بدانید: فشار خون چیست؟
این دسته اکنون دو دامنه جداگانه را تشکیل می‌دهد:
- فشار خون بالا ، از ۱۲۰-۱۲۹ / کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه
- فشار خون مرحله اول ، از ۱۳۰-۱۳۹ / ۸۰-۸۹ میلی‌متر جیوه
در این دستورالعملهای جدید، انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه میکند که پزشکان فقط باید داروها را در موارد قبلی حمله قلبی یا سکته مغزی یا در صورت وجود عوامل خطر برای این شرایط فشار خون، مانند سن، تشخیص دیابت یا بیماری مزمن کلیه تجویز کنند.
در مقابل، درمان در مراحل اولیه باید عمدتا از طریق تغییر سبک زندگی انجام شود.
بیشتر بخوانید : آیا مصرف داروهای مسکن باعث بروز فشار خون بالا می‌شوند؟
چطور فشار خون را در محدوده نرمال حفظ کنیم؟
بهترین میزان فشار خون زیر ۱۲۰ میلی‌متر جیوه روی ۸۰ میلی‌متر جیوه است. برای مدیریت فشار نرمال ابتدا باید سبک زندگی سالمی داشته باشید و در کنار مصرف غذاهای مناسب، برای فعالیت‌بدنی منظم و مدیریت استرس و اضطراب خود نیز برنامه‌ریزی کنید. در ادامه می‌توانید با راهکارهای موثر برای حفظ بهترین فشار خون آشنا شوید.
- حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته و یا ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید. (ورزش‌های هوازی مانند پیاده روی سریع را انجام دهید.)
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- رژیم غذایی سالم، سرشار از سبزیجات، میوه، لبنیات کم چرب و مواد غذایی مغذی داشته باشید.
- مصرف نمک را محدود کنید.
- مصرف الکل را کنار بگذارید. (مصرف متوسط الکل. مردان باید کمتر از دو نوشیدنی الکلی در روز بنوشند. زنان و مردان با وزن بدن کمتر باید حداکثر یک نوشیدنی الکلی در روز مصرف کنند)
- وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید.
- استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.
فشار خون نرمال در سنین مختلف
سن و جنسیت افراد به طور مستقیم روی فشار خون آن‌ها موثر است. معمولا با افزایش سن فشار خون کمی بیشتر می‌شود. اما بالا بودن فشار خون در سنین جوانی می‌تواند نشان دهنده وجود بیماری‌های زمینه‌ای خاص در فرد باشد. در ادامه می‌توانید با محدوده فشار خون نرمال در سنین مختلف آشنا شوید.
| جنسیت | سن | فشار سیستولیک | فشار دیاستولیک |
| مرد | ۲۱ تا ۳۵ | ۱۲/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۳۶ تا ۴۰ | ۱۲/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۴۱ تا ۴۵ | ۱۱/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۴۶ تا ۴۵ | ۱۱/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۴۶ تا ۵۰ | ۱۱/۵ | ۸/۵ |
| مرد | ۵۱ تا ۵۵ | ۱۲/۵ | ۸/۵ |
| مرد | ۵۶ تا ۶۰ | ۱۲/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۶۱ تا ۶۵ | ۱۴/۵ | ۷/۵ |
| مرد | ۲۱ تا ۴۵ | ۱۱/۵ | ۷/۵ |
| زن | ۴۶ تا ۵۰ | ۱۲ | ۷/۵ |
| زن | ۵۱ تا ۵۵ | ۱۲/۵ | ۷/۵ |
| زن | ۵۶ تا ۶۰ | ۱۳/۵ | ۷/۵ |
| زن | ۶۱ تا ۶۵ | ۱۳/۵ | ۷/۵ |
کدام یک از اعداد فشار خون نرمال اهمیت بیشتری دارد؟
به‌طورکلی بالا بودن فشار خون دیاستولیک یا فشار خونی و عددی که در پایین فشار سنج ظاهر می‌شود در سنین پایین اهمیت بیشتری دارد. در سنین بالاتر فشار خون دیاستولیک یا فشار خونی که در قسمت بالای فشار خون ظاهر می‌شود، بسیار مهم‌تر است. بهتر است بدانید که افزایش سن موجب افزایش شار خون سیستولیک می‌شود و این موضوع به دلیل سفت شدن شریان‌ها و ایجاد پلاک در رگ‌های خونی ایجاد می‌شود.
چرا فشار خون نرمال افزایش یا کاهش پیدا میکند؟
فشار خون بدن در سنین و شرایط مختلف، متفاوت است. افزایش هیجان و فعالیت بدنی گاهی موجب افزایش فشار خون می‌شود و از طرفی فشار خون نرمال در هنگام خواب کاهش پیدا میکند. در ادامه می‌توانید با عوامل موثر بر تغییر فشار نرمال آشنا شوید.
- سن
- مصرف دارو
- ابتلا به بیماری‌ها
سخن نهایی
ایجاد تغییرات مثبت در شیوه زندگی یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای مدیریت فشار خون نرمال است. در صورتی که به هر دلیلی فشار خون شما کمتر و یا بیشتر از محدوده مشخص شده است، بهتر است فورا از یکی از مشاور آنلاین متخصص قلب و عروق در التیاما ارتباط برقرار کنید و بعد از ارائه شرح حال، اقدامات لازم برای کنترل و درمان فشار خون را انجام دهید. التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا از هر نقطه از دنیا به صورت تماس صوتی، تصویری و یا چت نوشتاری با پزشک مورد نظر خودتان صحبت کنید و مشکل را برطرف کنید.
سوالات متداول
موسسه ملی بهداشت فشار خون نرمال را زیر ۱۲۰ میلی‌متر جیوه سیستولیک و ۸۰ میلی‌متر جیوه دیاستولیک عنوان میکند.
منظور از فشار خون نرمال این است که است که خون در رگ‌های خونی بدن با نیروی مناسبی پمپاژ شود و اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز به بافت‌ها را فراهم کند.
افزایش فشار نرمال می‌تواند موجب بروز سکته قلبی، سکته مغزی، بزرگ شدن قلب، نارسایی قلبی، بیماری شریان‌های محیطی، بیماری کلیوی، آسیب به رگ‌های خونی در شبکیه چشم و کوری شود.
