التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) یک مشکل مزمن یا طولانی‌مدت است که به درد و خستگی منجر می‌شود و کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. با ما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت التیاما همراه باشید تا با این بیماری بیشتر آشنا شوید.
فهرست محتوا
- فیبرومیالژیا چیست؟
- علائم فیبرومیالژیا
- ۱. علائم در زنان
- ۲. علائم در مردان
- نقاط درد فیبرومیالژیا
- درد ناشی از فیبرومیالژیا چگونه است؟
- علت بیماری فیبرومیالژی چیست؟
- عوامل خطر ابتلا به فیبرومیالژیا
- فیبرومیالژیا و بیماری‌های خود ایمنی
- تشخیص فیبرومیالژیا
- درمان فیبرومیالژیا
- ۱. دارودرمانی
- ۲. درمان‌های خانگی و راه‌کارهای طبیعی
- کلام پایانی
- سوالات متداول
فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالژیا یک سندرم مزمن است که به شکل طولانی‌مدت افراد را درگیر می‌کند. این سندرم علائم متعددی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به درد عضلات و استخوان‌ها، خستگی و اختلال خواب اشاره کرد.
درک این بیماری حتی برای متخصصان دشوار است. چرا که علائمی شبیه سایر بیماری‌ها دارد و نمی‌توان آن را با هیچ آزمایشی به طور قطعی تشخیص داد. در گذشته بعضی از پزشکان حتی Fibromyalgia را به عنوان یک بیماری واقعی زیر سوال می‌بردند. اما امروزه درک بهتری از آن در جامعه پزشکی وجود دارد.
علائم فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا باعث ایجاد درد در نواحی مختلف بدن می‌شود. بعضی از این نواحی در واقع همان نواحی حساسی هستند که در گذشته به آن‌ها «تریگر پوینت» یا «نقاط حساس» گفته می‌شد. دردی که در این نواحی احساس می‌شود معمولا مداوم است. اگر شما در چهار ناحیه از پنج ناحیه ذکرشده در راهنمای تشخیص Fibromyalgia دچار درد شوید، ممکن است پزشک ابتلا به این بیماری را تایید کند. سایر علائم فیبرومیالژیا عبارت‌اند از:
- ضعف و خستگی
- مشکلات خواب
- خوابیدن برای مدت طولانی بدون اینکه خستگی رفع شود
- سردرد
- افسردگی
- اضطراب
- عدم تمرکز
- درد مزمن در قسمت تحتانی شکم
- خشکی چشم
- مشکلات ادراری مانند سیستیت بینابینی
- بثورات پوستی
مه فیبرو یا مه مغزی عبارتی است که بعضی افراد برای توصیف احساس گیجی ناشی از این بیماری به‌کار می‌برند. علائم مه فیبرو شامل موارد زیر است:
- از دست دادن حافظه
- مشکل در تمرکز
- مشکل در حفظ هوشیاری
بعضی از افراد مه فیبرو را آزاردهنده‌تر از درد ناشی از آن توصیف می‌کنند.
۱. علائم در زنان
علائم این بیماری معمولا در زنان شدیدتر از مردان است. زنان در مقایسه با مردان بیشتر دچار درد سرتاسری، علائم سندرم روده تحریک‌پذیر و احساس خستگی در صبح می‌شوند. عادت ماهیانه دردناک هم در میان زنان متداول است. علاوه بر این، ورود به دوران یائسگی می‌تواند باعث بدتر شدن Fibromyalgia شود. چیزی که این موضوع را پیچیده می‌کند این است که بعضی از علائم یائسگی مشابه علائم این بیماری است.
بیشتر بدانید: هیپومانیا چیست؟
۲. علائم در مردان
مردان هم می‌توانند فیبرومیالژیا داشته باشند. اما ممکن است بیماری آن‌ها تشخیص داده نشود. چون Fibromyalgia اغلب به عنوان یک بیماری زنانه در نظر گرفته می‌شود. این بیماری در مردان هم باعث بروز درد شدید و علائم عاطفی می‌شود و کیفیت زندگی، شغل و روابط فردی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
یکی از دلایل دشواری تشخیص این بیماری در مردان، انتظار جامعه از آن‌ها برای نمایان نکردن درد خود است.
نقاط درد فیبرومیالژیا
در گذشته افرادی که در ۱۱ نقطه از ۱۸ نقطه بدن‌شان احساس درد می‌کردند، مشکوک به Fibromyalgia بودند. اما در حال حاضر گفته می‌شود اگر در چهار نقطه از پنج نقطه زیر احساس درد داشته باشید، به این بیماری مبتلا هستید:
- ناحیه فوقانی سمت چپ شامل شانه، بازو یا فک
- ناحیه فوقانی سمت راست شامل شانه، بازو یا فک
- ناحیه تحتانی سمت چپ شامل لگن، باسن یا پا
- ناحیه تحتانی سمت راست شامل لگن، باسن یا پا
- ناحیه آگزیال که شامل گردن، پشت، قفسه سینه یا شکم می‌شود
درد ناشی از فیبرومیالژیا چگونه است؟
احساس درد علامت بارز فیبرومیالژیا است. شما ممکن است در قسمت‌های مختلف بافت عضلانی و سایر بافت‌های نرم بدن‌تان این احساس را داشته باشید. درد ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. در ادامه این علامت را در قسمت‌های مختلف بدن بررسی می‌کنیم.
۱. کمردرد
کمر یکی از رایج‌ترین قسمت‌های بدن است که می‌تواند دچار درد شود. با این حال، کمردرد لزوما به معنی ابتلا به فیبرومیالژیا نیست. چرا که می‌تواند به دلایل دیگر از جمله آرتریت یا کشیدگی عضلات ایجاد شود. مشاهده سایر علائم Fibromyalgia مثل مه مغزی و ضعف می‌تواند به تشخیص صحیح کمک کند. ذکر این نکته ضروری است که احتمال ابتلای هم‌زمان به فیبرومیالژیا و آرتریت وجود دارد.
۲. درد در قفسه سینه
درد ناشی از فیبرومیالژیا در قفسه سینه به شکل ترسناکی تداعی‌کننده درد ناشی از سکته قلبی است. این درد مربوط به غضروفی است که دنده‌ها را به مهره‌های سینه‌ای متصل می‌کند و می‌تواند در شانه‌ها و بازوها هم احساس شود.
درد قفسه سینه ممکن است تیز باشد، مثل درد حاصل از فرو شدن چاقو در بدن به نظر برسد یا به صورت احساس سوزش توصیف شود.
۳. پادرد
فیبرومیالژیا می‌تواند به پادرد هم منجر شود. این علامت ممکن است شبیه دردی باشد که به دلیل آرتریت یا کشیدگی عضلات رخ می‌دهد. از ویژگی‌های این درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد عمیق
- درد سوزاننده
- درد ضربان‌دار
گاهی‌اوقات Fibromyalgia با بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پا همراه است. در بعضی موارد، ممکن است احساس و خستگی هم در پاها وجود داشته باشد یا احساس کنید یک وزنه به پاهایتان وصل شده است.
بیشتر بدانید: دیسلکسیا چیست؟
علت بیماری فیبرومیالژی چیست؟
پزشکان هنوز نمی‌دانند چه عواملی می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند. اما بر اساس آخرین پژوهش‌های انجام‌شده، به نظر می‌رسد که Fibromyalgia یک عارضه چند عاملی است .این عوامل شامل پیش‌زمینه ژنتیکی همراه با یک یا چند عامل محرک مانند عفونت، تروما یا استرس هستند:
- ژنتیک: فیبرومیالژیا معمولا ارثی است. اگر فردی از بستگان شما به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلای شما به آن افزایش می‌یابد. محققان معتقدند جهش‌های ژنتیکی خاص در ابتلای افراد به Fibromyalgia نقش دارند. آن‌ها موفق به شناسایی ژن‌هایی شده اند که بر انتقال سیگنال‌های شیمیایی درد بین سلول‌های عصبی تاثیر می‌گذارند.
- عفونت: ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌تواند به بروز یا تشدید علائم Fibromyalgia منجر شود. آنفولانزا، ذات‌الریه، عفونت‌های مجاری گوارشی (مانند عفونت‌های ایجادشده توسط باکتری سالمونلا و باکتری شیگلا) همگی می‌توانند در ابتلای افراد به Fibromyalgia نقش داشته باشند.
- تروما: افرادی که دچار آسیب جسمی یا عاطفی شده‌اند، در معرض خطر ابتلا به Fibromyalgia هستند. بین این بیماری و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ارتباط وجود دارد.
- استرس: استرس هم مثل تروما می‌تواند روی بدن و وضعیت سلامتی اثرات طولانی‌مدت داشته باشد. استرس با تغییرات هورمونی که خطر ابتلا به Fibromyalgia را افزایش می‌دهند، مرتبط است.
عوامل خطر ابتلا به فیبرومیالژیا
عواملی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- جنسیت: این بیماری در بیشتر موارد در زنان تشخیص داده می‌شود. اما علت موضوع مشخص نیست.
- سن: خطر ابتلا به این بیماری در میانسالی بالا است و با افزایش سن بیشتر خواهد شد. البته کودکان هم ممکن است به Fibromyalgia مبتلا شوند.
- سابقه ابتلا به سایر بیماری‌ها: آرتریت روماتوئید (روماتیسم) و لوپوس خطر ابتلا به Fibromyalgia را افزایش می‌دهند.
بیشتر بدانید: ADHD چیست؟
فیبرومیالژیا و بیماری‌های خود ایمنی
بیماری های خود ایمنی مانند روماتیسم و لوپوس باعث می‌شوند سیستم ایمنی به اشتباه علیه بافت‌های بدن اتوآنتی‌بادی ترشح کند و همان‌طور که به ویروس‌ها و باکتری‌ها حمله می‌کند، بافت‌های سالم را هم هدف قرار دهد.
علائم فیبرومیالژیا شباهت زیادی به اختلالات خود ایمنی دارد و همین موضوع باعث شده است که بعضی از افراد آن را یک بیماری خود ایمنی بدانند. البته اثبات این نظریه کار آسانی نیست. چون Fibromyalgia باعث التهاب نمی‌شود. از سوی دیگر، تاکنون اتوآنتی‌بادی‌های مرتبط با آن شناسایی نشده‌اند.
تشخیص فیبرومیالژیا
در صورتی که شما به مدت حداقل سه ماه در چهار ناحیه از پنج ناحیه مربوط به معیارهای تشخیص Fibromyalgia احساس درد سرتاسری داشته باشید، ممکن است پزشک ابتلا به این بیماری را تایید کند. اصطلاح سرتاسری به این معنی است که درد در ۲ طرف بدن و همچنین در نواحی فوقانی و تحتانی کمر احساس شود.
پزشک معالج باید پس از انجام یک معاینه بالینی کامل به این نتیجه برسد که هیچ عامل دیگری باعث درد نشده است. در حال حاضر، با تصویربرداری یا آزمایش فیبرومیالژیا قابل تشخیص نیست. اما پزشک ممکن است برای رد سایر بیماری‌های زمینه‌ای از این روش‌ها استفاده کند.
تست FM/a یک نوع آزمایش خون است که وجود پروتئین‌های کموکاین و سیتوکین را تشخیص می‌دهد و ممکن است گاهی‌اوقات برای تشخیص Fibromyalgia استفاده شود. سازندگان این تست ادعا می‌کنند که این آزمایش به طور قطعی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. اما سایر کارشناسان دیگر در مورد مفید بودن آن تردید دارند.
درمان فیبرومیالژیا
در حال حاضر، هیچ راهی برای درمان قطعی فیبرومیالژی وجود ندارد. به همین دلیل، درمان این بیماری بر تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی متمرکز است. در ادامه به رایج‌ترین راه‌کارهای برای کنترل Fibromyalgia اشاره می‌کنیم.
۱. دارودرمانی
از موارد زیر می‌توان به عنوان بهترین قرص برای درمان فیبرومیالژیا نام برد:
مسکن‌ها
استفاده از مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپرین که نیازمند تجویز پزشک نیستند، می‌تواند به تسکین درد‌های خفیف کمک کند. بسیاری از این داروها التهاب را هم کاهش می‌دهند. اگرچه التهاب علامت اولیه Fibromyalgia نیست، اما در صورت داشتن یک بیماری مرتبط مانند روماتیسم ممکن است آن را تجربه کنید. به یاد داشته باشید که داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) عوارض جانبی دارند و نباید بدون تجویز پزشک برای مدت طولانی مصرف شوند.
در گذشته از داروهای مخدر مانند ترامادول برای التیام درد ناشی از این بیماری استفاده می‌شد. اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این داروها در تسکین درد موثر نیستند و به دلیل اینکه دوز استفاده از آن‌ها معمولا در یک دوره کوتاه افزایش می‌یابد، ممکن است برای سلامتی مضر باشند. به همین دلیل، بیشتر پزشکان مصرف آن‌ها را برای درمان Fibromyalgia توصیه نمی‌کنند.
بیشتر بدانید: OCPD چیست؟
داروهای ضد افسردگی
گاهی‌اوقات از داروهای ضد افسردگی مانند دولوکستین و میلناسیپران برای تسکین درد و خستگی ناشی از Fibromyalgia استفاده می‌شود. این داروها همچنان می‌توانند به داشتن خواب بهتر کمک کنند و باعث تنظیم نوروترنسمیترها (انتقال‌دهنده‌های عصبی) شوند.
داروهای ضد تشنج
داروی ضد تشنج پرگابالین اولین دارویی است که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان Fibromyalgia تایید شده است. پرگابالین با جلوگیری از ارسال سیگنال‌های درد توسط سلول‌های عصبی به کاهش احساس درد کمک می‌کند. گاباپنتین هم که برای بیماری صرع استفاده می‌شود، می‌تواند در کاهش علائم این بیماری موثر باشد.
۲. درمان‌های خانگی و راه‌کارهای طبیعی
در صورت موثر نبودن داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است، می‌توانید از روش‌های دیگری برای کاهش علائم خود بهره ببرید. روش‌های زیر می‌توانند به شکل جداگانه یا هم‌زمان با دارودرمانی مورد استفاده قرار بگیرند.
- کاردرمانی و فیزیوتراپی
- طب سوزنی
- ماساژدرمانی
- مدیتیشن
- یوگا (حرکات پرتحرک را بااحتیاط انجام دهید)
- تای چی
- ورزش
- مصرف اسید آمینه ۵-هیدروکسی‌تریپتوفان (۵-HTP)
- داشتن تغذیه سالم و متعادل
روان‌درمانی می‌تواند با برطرف کردن عوامل استرس‌زا به کاهش علائم Fibromyalgia کمک کند. گروه‌درمانی یک روش مقرون‌به‌صرفه است که به شما اجازه می‌دهد با سایر افرادی که شرایط مشابه دارند صحبت کنید.
در صورتی که روش‌های درمانی انفرادی را ترجیح می‌دهید، شرکت در جلسات انفرادی هم می‌تواند گزینه مناسبی باشد. درمان شناختی رفتاری (CBT) یک رویکرد عالی برای مدیریت موقعیتهای استرس‌زا است.
برای بیماری فیبرومیالژیا چه بخوریم؟
بعضی از افراد مبتلا به Fibromyalgia معتقدند که با پیروی از برنامه‌های غذایی خاص احساس بهتری پیدا می‌کنند. اگرچه هنوز تاثیر رژیم غذایی در کاهش علائم این بیماری اثبات نشده است، اما توصیه می‌شود از رژیم غذایی مناسب پیروی کنید. چون تغذیه عامل مهمی در حفظ سلامتی و انرژی بدن است و نقش چشمگیری در پیشگیری از بدتر شدن علائم شما دارد.
نکاتی که می‌توانند به بهبود علائم Fibromyalgia کمک کنند شامل موارد زیر هستند:
- مصرف غذاهای سالم شامل میوه و سبزی تازه، لبنیات غلات کامل، لبنیات کم‌چرب و مواد پروتئینی کم‌چرب
- نوشیدن آب فراوان
- کاهش مصرف تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین
- کاهش مصرف غذاهای شور
ممکن است مصرف بعضی از مواد غذایی از جمله غذاهای حاوی گلوتن باعث تشدید علائم بیماری شود. برای اینکه متوجه شوید این موضوع در مورد شما صدق می‌کند یا خیر، تمام غذاهای مصرفی خود را تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه بنویسید و هر احساسی که بعد از خوردن آن‌ها دارید را یادداشت کنید.
کلام پایانی
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که می‌تواند باعث درد، ضعف و خستگی شود. این بیماری درمان قطعی ندارد. اما با مصرف دارو و اصلاح سبک زندگی می‌توان علائم آن را کنترل کرد. اگر در مورد تشخیص Fibromyalgia و نحوه درمان آن سوال دارید، می‌توانید از طریق وب‌سایت التیاما ویزیت آنلاین متخصص مغز و اعصاب بگیرید. همچنین، التیاما این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر مغز و اعصاب از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این بیماری اغلب مادام‌العمر است. اما علائم آن ممکن است برای چند هفته یا حتی چند سال بهبود پیدا کنند.
بله. خارش یکی از علائمی است که به ندرت در افراد مبتلا به این بیماری مشاهده می‌شود.
با درمان مناسب می‌توان علائم این بیماری را برای مدت طولانی (حتی تا پایان عمر) به خوبی کنترل کرد.
منبع: healthline
