التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
فیبروم رحم (Uterine Fibroids) یکی از بیماری‌های نسبتا شایع در زنان است که باعث رشد توده غیر سرطانی در دیواره رحم میشود. اگر چه این بیماری خطرناک نیست و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهد، اما می‌تواند علائم ناخوشایند مانند خونریزی شدید قاعدگی، درد لگن و مشکلات ادراری ایجاد کند. از همین‌رو تشخیص و درمان به موقع این عارضه در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی زنان بسیار مهم است.
در این مقاله از مجله التیاما همراه ما باشید تا بررسی کنیم فیبروم چیست و چه علائمی دارد.
فهرست محتوا:
- فیبروم رحم چیست؟
- علائم فیبروم رحم
- علائم ترکیدن فیبروم رحم چیست؟
- ارتباط فیبروم رحم و بارداری
- فیبروم رحم به چه علت است؟
- غذاهای مضر برای فیبروم رحمی کدامند؟
- روش تشخیص فیبروم رحمی
- درمان فیبروم رحم
- ۱- دارو درمانی
- ۲- جراحی
- ۳- آمبولیزاسیون شریان رحمی
- ۴- لیزر درمانی
- فیبروم رحم چه عوارضی دارد؟
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
فیبروم رحم چیست؟
تومورهای غیرسرطانی و خوش‌خیمی را که در لایه‌های عضلانی رحم رشد می‌کنند، فیبروم رحم می‌نامند. این عارضه شایع‌ترین تومور لگنی در زنان است که معمولا در سنین باروری بین ۲۵ تا ۴۰ سالگی دیده میشود. فیبروم‌ها از ماهیچه و بافت همبند رحم تشکیل می‌شوند و اغلب به صورت گره منفرد یا به شکل یک خوشه رشد می‌کنند. این توده‌های غیر سرطانی ممکن است داخل یا روی رحم زنان ایجاد شوند.
انواع فیبروم‌ها براساس محل رشدشان عبارت‌اند از:
- فیبروم داخل عضله رحم (اینترامورال)
- ساب سروزال (توده برجسته خارج رحم)
- فیبروم زیر مخاطی (توده داخل حفره رحم)
علائم فیبروم رحم
معمولا فیبروم‌های رحمی در طول یائسگی یا بعد از آن کوچک می‌شوند؛ زیرا سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون که بر فیبروم‌ها تاثیر می‌گذارند در این دوره کاهش می‌یابند. اگر فیبروم رحم بعد از یائسگی ایجاد شود یا بسیار کوچک باشد، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید و پزشک آن را طی معاینه لگنی یا سونوگرافی پیدا کند. با این حال می‌توان گفت به طور معمول، علائم این تومورهای غیر سرطانی به محل و اندازه آن‌ها بستگی دارد. برخی زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- درد لگن یا کمر
- قاعدگی دردناک
- احساس درد در زیر شکم
- تکرر ادرار
- یبوست
- درد هنگام رابطه جنسی
- پریودهای طولانی‌مدت
- تورم شکم
- مشکلات باروری
بیشتر بخوانید:علت خونریزی طولانی رحم چیست؟
علائم ترکیدن فیبروم رحم چیست؟
ترکیدن فیبروم‌های رحمی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون کافی به این توده‌های غیر سرطانی نرسد و باعث مرگ سلولی شود. در چنین شرایطی، فرد با علائمی مانند درد ناگهانی و شدید در لگن، گرفتگی عضلات رحم، تب خفیف، خونریزی شدید، تکرر ادرار و احساس پری در شکم مواجه میشود.
پس از مشاهده هر یک از این علائم سریعا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
ارتباط فیبروم رحم و بارداری
احتمال بارداری در زنان مبتلا به فیبروم‌های رحمی غیر ممکن نیست و تعداد زیادی از آن‌ها با وجود فیبروم، بارداری طبیعی خواهند داشت. اما ممکن است قدرت باروری برخی زنان تحت تاثیر این عارضه قرار بگیرد. بارداری با افزایش تولید استروژن و پروژسترون در بدن همراه است که برای پیشرفت حاملگی ضروری هستند، اما می‌توانند توده‌های فیبرومی را بیش از اندازه بزرگ کنند. رشد فیبروم‌ها در دوران بارداری مخاطراتی ایجاد می‌کند که عبارت‌اند از:
- زایمان زودرس
- افزایش احتمال نیاز به زایمان سزارین
- جدا شدن جفت
- ایجاد مشکل در پیشرفت بارداری
بیشتر بدانید: پولیپ رحم چیست؟
فیبروم رحم به چه علت است؟
در حال حاضر، علت اصلی اینکه فیبروم رحم از چیست، به طور کامل مشخص نشده است. همان‌طور که در عکس فیبروم رحم دفع شده می‌بینید، این توده‌های غیر سرطانی معمولا اندازه‌های مختلفی (از یک میلی‌متر تا بیش از ۲۰ سانتی‌متر قطر) دارند. به طور کلی، عوامل موثر در تشکیل فیبروم‌های رحم عبارت‌اند از:
- ژنتیک
- برهم خوردن توازن هورمون‌ها به ویژه هورمون استروژن
- کمبود پروژسترون
- رژیم غذایی ناسالم مانند عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات
- اضافه وزن بالا
- التهاب رحمی
- سقط جنین
- دیابت
- کم‌تحرکی
- استرس (استرس باعث تولید قند بیشتری در بدن میشود و انسولین را افزایش می‌دهد که نتیجه آن، تشدید رشد فیبروم است.)
بیشتر بدانید: خارش لبه های بیرونی واژن نشانه چیست؟
غذاهای مضر برای فیبروم رحمی کدامند؟
تغذیه و رژیم غذایی مناسب، عاملی بسیار مهم در درمان فیبروم رحمی هستند. مواد غذایی التهاب‌آور می‌توانند به رشد فیبروم‌ها کمک کنند. مصرف الکل، خوردن بیش از حد گوشت قرمز، غذاهای شیرین، کربوهیدرات تصفیه‌شده (مانند برنج سفید، ماکارونی، آرد سفید، نوشابه، نوشیدنی‌های شیرین، کیک، شیرینی، چیپس و دونات)، گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
بیشتر بدانید: غده چربی در ناحیه تناسلی زنان
روش تشخیص فیبروم رحمی
اصلی‌ترین روش تشخیص این عارضه، معاینه لگنی توسط پزشک متخصص زنان است تا اندازه و شکل رحم بررسی شود. همچنین، فیبروم رحم در سونوگرافی هم دیده میشود. در این روش، پزشک ساختار داخل رحم و فیبروم‌های موجود در آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
جدول زیر نشان‌دهنده دیگر روش‌های تشخیصی فیبروم رحم است:
| ام آر آی لگن | روشی برای تصویربرداری عمیق از رحم، تخمدان‌ها و سایر اندام‌های لگنی است. |
| هیستروسکوپی | داخل رحم مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت نیاز برای جستجوی سلول‌های سرطانی بیوپسی انجام می‌دهند. |
| لاپاراسکوپی | قسمت بیرونی رحم و ساختار اطراف آن بررسی میشود. |
| هیستروسونوگرافی | این روش برای ثبت تصاویر از فیبروم‌های زیر مخاطی و پوشش داخلی آن در زنانی که می‌خواهند باردار شوند یا خونریزی شدید قاعدگی دارند، انجام میشود. |
| هیستروسالپنگوگرافی | حفره رحم و لوله‌های فالوپ در مواقعی که ناباروری نگران‌کننده باشد، بررسی می‌شوند. |
درمان فیبروم رحم
از آن جایی که این عارضه یک بیماری نسبتا شایع در زنان است، این سوال پیش می‌آید که فیبروم رحم چگونه از بین میرود؟ در جواب باید بگوییم، گاهی‌اوقات فیبروم‌ها بسیار کوچک هستند، نیازی به درمان ندارند و با گذشت زمان خودبه‌خود برطرف می‌شوند.
با این حال، اگر فیبروم‌ها علائم آزاردهنده ایجاد کنند یا بسیار بزرگ باشند، نیاز به مداخله پزشکی است. در چنین شرایطی، بهترین متخصص زنان و زایمان با توجه به سن، وضعیت سلامت عمومی افراد و اندازه فیبروم یکی از چهار روش درمانی زیر یا ترکیبی از آن‌ها را تجویز می‌کند:
۱- دارو درمانی
پزشک با توجه به وضعیت بیمار داروهای کنترل‌کننده سطح هورمون تجویز می‌کند تا فیبروم‌ها کوچک شوند.
۲- جراحی
اگر فیبروم‌ها اندازه بسیار بزرگی داشته باشند، از روش جراحی فیبروم رحم (میومکتومی) استفاده می‌کنند.
۳- آمبولیزاسیون شریان رحمی
روشی غیر تهاجمی است که در طی آن ذرات ریزی را به داخل رحم تزریق می‌کنند و مانع رسیدن جریان خون به فیبروم‌ها می‌شوند.
۴- لیزر درمانی
لیزر درمانی دیگر روش از بین بردن فیبروم رحم است که یک تکنیک غیر تهاجمی به‌شمار می‌آید و باید با نظارت دقیق پزشک انجام شود.
بیشتر بدانید: علائم سرطان آندومتریوز چیست؟
فیبروم رحم چه عوارضی دارد؟
از مهم‌ترین عوارض این عارضه در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار آوردن به دیواره رحم و ایجاد خونریزی شدید
- از دست رفتن توانایی رحم برای انقباض صحیح و توقف خونریزی
- تحریک رگ‌های خونی رحم و نامنظم شدن دوره قاعدگی
- تجربه قاعدگی بسیار سنگین
- لکه‌بینی بین دوره‌های پریودی
راهنمای مراجعه به پزشک
فیبروم رحم یکی از مشکلات شایع در زنان است که برخی خانم‌ها آن را حداقل یک بار در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. توده‌های فیبرومی اگر کوچک باشند آزاردهنده نیستند و معمولا بدون درمان پزشکی برطرف می‌شوند، اما اگر اندازه آن‌ها بزرگ باشد، می‌توانند زندگی فرد را با چالش‌های زیادی مواجه کنند. بنابراین با مشاهده هر یک از علائم این عارضه، حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا در صورت نیاز به درمان، راهکارهای مناسب ارائه شوند.
شما می‌توانید برای پرسیدن سوالات بیشتر درباره این توده‌های غیر سرطانی و خوش‌خیم در رحم به وب‌سایت التیاما سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص زنان آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص زنان به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید.
سوالات متداول
بله. سونوگرافی یکی از راه‌های اصلی تشخیص این عارضه است.
بله. خونریزی شدید قاعدگی یکی از عوارض این عارضه است که به دلیل فشار آمدن بر دیواره رحم رخ می‌دهد.
متخصصان معتقدند، در اغلب زنان فیبروم‌ها پس از زایمان کوچک می‌شوند.
این عارضه به ندرت (در صورت بزرگ بودن فیبروم‌ها و برداشتن کامل رحم) باعث ناباروری میشود، اما ممکن است مخاطراتی در دوره بارداری ایجاد کند.
بله. این عارضه می‌تواند بعد از اولین تجربه قاعدگی در هر سنی بروز پیدا کند. البته با افزایش سن و شروع یائسگی احتمال ابتلا به آن کاهش می‌یابد.
انتخاب درمان این عارضه به شدت علائم، اندازه و محل فیبروم‌ها بستگی دارد. دکتر متخصص زنان معمولا با توجه به سن، وضعیت سلامت عمومی افراد و اندازه فیبروم یکی از روش‌های درمانی مرسوم را برای بیمار انتخاب می‌کند.
منابع: clevelandclinic | webmd
دکتر عطیه بهمن |
دکتر زهره کوهپایی
