قرص فلوکونازول؛ دارویی موثر برای درمان عفونت‌های قارچی

قرص فلوکونازول چیست؟ قرص فلوکونازول (Fluconazole) یک داروی ضد قارچ است که برای درمان عفونت‌های ناشی از قارچ استفاده می‌شود. عفونت‌های قارچی می‌توانند هر قسمت از بدن، از جمله دهان، گلو، مری، ریه‌ها، مثانه، ناحیه تناسلی و خون را درگیر کنند. هم‌چنین از این دارو برای جلوگیری از ابتلا به عفونت قارچی در افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها به‌دلیل درمان سرطان، پیوند مغز استخوان یا بیماری ایدز (AIDS) ضعیف شده است نیز استفاده می‌شود.

بهترین زمان مصرف قرص فلوکونازول بعد از خوردن غذا و در یک ساعت مشخص است. با این حال، می‌توانید این دارو را بدون غذا نیز مصرف کنید. با مجله التیاما همراه باشید تا بیشتر با کاربردها و عوارض این دارو آشنا شوید.

اطلاعات شناسنامه‌ای داروی فلوکونازول

همان‌طور که در ابتدای مقاله مطالعه کردید، فلوکونازول یک داروی ضد قارچ بوده و برای درمان عفونت‌های قارچی از آن استفاده می‌شود. البته در برخی موارد، از این دارو برای اهداف دیگری نیز استفاده می‌شود که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

عناوین	توضیحات
چکیدۀ راهگشای دارو	فلوکونازول که معمولاً به نام دیفلوکان نیز شناخته می‌شود، به دسته‌ای از داروها به نام ضد قارچ‌های آزول (Azole Antifungals) تعلق دارد. از این دارو برای پیشگیری و درمان انواع عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود.
نام دارو	فلوکونازول [floo-KOE-na-zole]
برند دارو	Diflucan
بک گراند دارو	فلوکونازول در سال ۱۹۸۱ ثبت اختراع شد و از سال ۱۹۸۸ مورد استفادۀ تجاری قرار گرفت. این دارو در سال ۱۹۹۰ توسط سازمان غذا و داروی ایالت متحده (FDA) تایید شده و هم‌اکنون یکی از داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی (WHO) است.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (Small Molecule) است.
گروه دارو	فلوکونازول، یک داروی تحقیقی و تایید شده است.
ساختار دارو
فرمول شیمیایی	C۱۳H۱۲F۲N۶O
معرفی داروهای هم‌گروه	این دارو در دستۀ ضد قارچ‌های آزول قرار گرفته و با داروهای ایتراکونازول (Itraconazole)، کلوتریمازول (Clotrimazole)، کتوکونازول (Ketoconazole)، پوزاکونازول (Posaconazole)، وریکونازول (Voriconazole)، ایساووکونازونیوم (Isavuconazonium)، اوتسکونازول (Oteseconazole)، ایتراکونازول (Itraconazole) و میکونازول (Miconazole) هم‌گروه است.
فرم‌های موجود دارو	محلول داخل وریدی (Intravenous Solution)، پودر سوسپانسیون خوراکی (Powder for Oral Suspension) و قرص خوراکی (Oral Tablet).
وزن دارو	محلول داخل وریدی (۱۰۰ میلی‌گرم در ۵۰ میلی‌لیتر، ۲۰۰ میلی‌گرم در ۱۰۰ میلی‌‎‌‎لیتر و ۴۰۰ میلی‌گرم در ۲۰۰ میلی لیتر)، پودر سوسپانسیون خوراکی (۱۰ میلی‌گرم و ۴۰ میلی‌گرم) و قرص خوراکی (۵۰ میلی گرم، ۱۰۰ میلی‌گرم، ۱۵۰ میلی‌گرم و ۲۰۰ میلی‌گرم).

بیشتر بدانید: قرص متروماکس؛ از درمان عفونت دندان تا درمان عفونت واژن

نحوه مصرف فلوکونازول

نحوه قرص فلوکونازول و شکل مصرف آن بسیار حائز اهمیت است. قبل از مصرف دارو، دستورالعمل‌های نسخۀ پزشک و برگۀ راهنمای دارو را بخوانید. فلوکونازول را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. دوز دارو به نوع عفونتی که باید درمان شود، بستگی دارد. عفونت‌های مرتبط با واژن اغلب فقط با یک قرص درمان می‌شوند. برای سایر عفونت‌ها، ممکن است اولین دوز ۲ برابر تجویز شود. در مصرف این دارو به موارد زیر توجه داشته باشید:

• فلوکونازولِ محلول می‌بایست به‌صورت وریدی تزریق شود
• فلوکونازولِ خوراکی را می‌توانید با غذا یا بدون غذا مصرف کنید
• قبل از مصرف سوسپانسیون خوراکی، آن را به‌خوبی تکان دهید
• هنگام مصرف سوسپانسیون خوراکی از قاشق دارویی برای اندازه‌گیری دوز مصرفی استفاده کنید
• اگر داروی شما کدر به نظر می‌رسد، رنگ آن تغییر کرده یا ذراتی در آن وجود دارد، از دارو استفاده نکنید
• دورۀ درمان خود را تکمیل کنید؛ حتی اگر علائم شما بر طرف شده‌اند
• مصرف نامنظم این دارو می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مقاوم به دارو را افزایش دهد
• این دارو عفونت‌های ویروسی، مانند آنفولانزا، سرماخوردگی یا کووید ۱۹ را درمان نمی‌کند.
• اگر علائم شما با این دارو بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید
• اگر مصرف یک دوز از دارو را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید؛ اما اگر نوبت دوز بعدی رسیده است، از دوز فراموش شده صرف نظر کنید
• دارو را دمای اتاق و به دور از گرما، سرما و رطوبت، نگهداری کنید.

بیشتر بدانید: قرص کتوکونازول

هم‌چنین، درباره قرص فلوکونازول ۱۵۰، طریقۀ مصرف آن مشابه با دوزهای دیگر این دارو است.

در صورت لزوم می تانید با دکتر عفونی آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به فوق تخصص عفونی مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: قرص سیتریزین چیست؟

عوارض جانبی فلوکونازول

فلوکونازول ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. عوارض این دارو عبارت‌اند از:

بیشتر بدانید: قرص میکونازول

• ضربان قلب شدید
• احساس بال زدن در قفسه سینه
• تنگی نفس
• سرگیجه ناگهانی و سر درد
• تشنج
• بثورات یا ضایعات پوستی
• تهوع، استفراغ و معده درد
• از دست دادن اشتها
• احساس خستگی یا سبکی سر
• احساس درد در ماهیچه‌ها یا مفاصل
• تغییر رنگ پوست
• هوس خوردن غذاهای شور
• خارش
• ادرار تیره
• مدفوع شبیه خاک رس
• یرقان (زرد شدن پوست یا صُلبیه چشم‌ها)
• تغییر در حس چشایی.

بیشتر بدانید: ذات الریه چیست؟

اگر پس از مصرف دارو، علائم بالا را در خود مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین، علائم مصرف بیش از حد این دارو شامل گیجی و افکار یا رفتار غیرعادی است.

علاوه بر این، اگر پس از مصرف دارو علائم واکنش آلرژیک (کهیر، تنفس دشوار، تورم در صورت یا گلو) یا واکنش شدید پوستی (تب، گلودرد، سوزش چشم، درد پوست، بثورات پوستی قرمز یا بنفش همراه با تاول و تاول‌ها) دارید، مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.

موارد احتیاط پیش از مصرف یا منع مصرف

قبل از مصرف فلوکونازول به نکات زیر توجه داشته باشید:

• اگر به این دارو حساسیت دارید، از آن استفاده نکنید
• از مصرف داروهایی که با فلوکونازول تداخل دارند، خودداری کنید
• اگر به بیماری‌های قلبی، کبدی و کلیوی مبتلا هستید به پزشک اطلاع دهید
• حساسیت به سایر داروهای ضد قارچ، مانند کتوکونازول، ایتراکونازول، میکونازول، پوزاکونازول و وریکونازول
• مشکل در هضم قند یا شیر، زیرا فلوکونازول مایع حاوی ساکارز (Sucrose) است.

بیشتر بدانید: سفالکسین چیست؟

بیشتر بدانید: قرص ایتراکونازول

تداخلات دارویی قرص فلوکونازول ۱۰۰ و سایر دوزها

بسیاری از داروها ممکن است با یکدیگر تداخل داشته باشند و برخی از داروها نباید با هم استفاده شوند. در ادامه می‌توانید لیستی از داروها که نباید با فلوکونازول مصرف شود را مشاهده کنید:

• لمبورکسانت (Lemborexant)
• آبروسیتینیب (Abrocitinib)
• تئوفیلین (Theophylline)
• فنتانیل (Fentanyl)
• آلفنتانیل (Alfentanil)
• متادون (Methadone)
• پیموزید (Pimozide)
• توفاسیتینیب (Tofacitinib)
• تولواپتان (Tolvaptan)
• مکمل ویتامین اِی (Vitamin A Supplement)
• تیلنول (استامینوفن)
• ویتامین B12 (سیانوکوبالامین)
• ویتامین C (اسید اسکوربیک)
• ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول)
• ویتامین D3 (کوله کلسیفرول)
• آلپرازولام (Alprazolam)
• داروهای آنتی‌بیوتیک، ضد قارچ و ضد ویروس
• داروهای رقیق‌کننده خون
• داروی مخصوص درمان سرطان
• داروهای کنترل کلسترول
• داروی خوراکی دیابت
• داروهای قلب یا فشار خون
• داروی مالاریا یا سل
• دارو برای جلوگیری از رد پیوند عضو
• دارو برای درمان افسردگی یا سایر اختلال‌های روانی
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
• داروهای ضد تشنج.

بیشتر بدانید: روش مصرف نورتریپتیلین

هزینه داروی فلوکونازول

قیمت داروی فلوکونازول به فرم و دوز آن بستگی دارد. با این حال، این دارو توسط شرکت‌های داخلی نیز تولید شده و جزو داروهای ارزان محسوب می‌شود.

فعل و انفعالات دارو در بدن (Mechanism of action)

فلوکونازول یک مهارکننده انتخابی آنزیم وابسته به سیتوکروم P450 قارچی لانوسترول ۱۴-α-دمیلاز است. این آنزیم به‌طور معمول برای تبدیل لانوسترول (نوعی ترکیب شیمیایی) به ارگوسترول (نقشی مشابه با کلسترول در قارچ‌ها دارد)، که برای سنتز دیوارۀ سلولی قارچ ضروری است، عمل می‌کند.

اتم نیتروژن آزاد که روی حلقۀ آزول فلوکونازول قرار دارد به یک اتم آهن واقع در گروه هِم (Heme Group) لانوسترول ۱۴-α-دم متیلاز متصل می‌شود. سپس استرول‌های متیله‌شده (نوعی فرآیند شیمیایی) در غشای سلول قارچ‌ها تجمع می‌کنند که در نهایت منجر به توقف رشد قارچ می‌شود.

بیشتر بدانید: قرص باکلوفن چیست؟

بیماری‌های مرتبط با داروی فلوکونازول

فلوکونازول می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی قلبی و غدد فوق کلیوی شود. اگر تغییراتی در ریتم قلب خود داشتید فوراً به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین، این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب‌آلودگی یا کاهش هوشیاری شود. تا زمانی که متوجه تاثیر این دارو روی خود نشده‌اید، از رانندگی و انجام کارهای سنگین و پُرخطر بپرهیزید.

بیشتر بدانید: داروهای آنتی رترو ویرال چیست؟

افراد آسیب پذیر نسبت به مصرف فلوکونازول

فلوکونازول برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن برای شما، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. هم‌چنین، اگر شرایط زیر را دارید نباید از فلوکونازول استفاده کنید:

• بیماری‌کبد یا کلیه
• آلرژی به فلوکونازول
• مشکلات قلبی از جمله آریتمی (Arrhythmia)
• باردار بودن.

بیشتر بخوانید:تداخلات دارویی کاپتوپریل

اگر در دوران شیردهی قرار دارید، قبل از مصرف دارو، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

کاربرد قرص فلوکونازول

از فلوکونازول برای درمان عفونت‌های قارچی یا مخمری جدی، از جمله کاندیدیازیس واژینال (Vaginal Candidiasis)، کاندیدیازیس اوروفارنکس یا برفک دهان (Oropharyngeal Candidiasis)، کاندیدیازیس مری (Esophageal Candidiasis) و سایر عفونت‌های کاندیدا (Candida)، مانند عفونت‌های مجاری ادراری و التهاب مخاط معده استفاده می‌شود.

هم‌چنین ممکن است از این دارو برای بهبود عفونت‌هایی که در قسمت‌های مختلف بدن رخ می‌دهد، استفاده شود. موارد استفاده قرص فلوکونازول عبارت‌اند از:

بیشتر بدانید: کدام دارو برای آبریزش بینی خوب است؟

قرص فلوکونازول ۱۵۰ برای عفونت واژن

قرص فلوکونازول ۱۵۰ معمولاً به‌صورت یک دوز و برای درمان برفک واژن (عفونت واژن) استفاده می‌شود. برای دیگر عفونت‌های قارچی، دوره‌های درمانی طولانی‌تر و تعداد قرص بیشتری تجویز می‌شود.

قرص فلوکونازول برای کیست تخمدان

قرص فلوکونازول برای درمان کیست تخمدان، تاثیری ندارد. با این حال، اگر دچار خارش واژن هستید، ممکن است پزشک برای رفع خارش از فلوکونازول استفاده کند.

قرص فلوکونازول برای سوزش ادرار

در مواردی که سوزش ادرار به‌دلیلِ عفونتِ قارچی، ایجاد شده است، پزشک از این دارو برای رفع سوزش ادرار استفاده می‌کند. اگر سوزش ادرار به‌دلیل عفونت‌های باکتریایی باشد، فلوکونازول تاثیری در رفع سوزش ادرار نخواهد داشت.

بیشتر بدانید: کیست هیداتید چیست؟

راهنمای پزشک

علاوه بر بهبود عفونت‌های قارچی، فلوکونازول برای جلوگیری از کاندیدیازیس (برفک) در بیمارانی که پیوند مغز استخوان دارند و یا تحت پرتودرمانی هستند نیز تجویز می‌شود. هم‌چنین، روش مصرف فلوکونازول بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در صورت استفاده نامنظم از این دارو، عفونت به فلوکونازول مقام شده و بهبود بیماری کار دشواری خواهد شد. در نظر داشته باشید که این دارو فقط با تجویز پزشک در دسترس است و از مصرف خودسرانه و بدون نسخه خودداری کنید. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین از بهترین متخصصان می‌توانید از پلتفرم التیاما استفاده کنید.

بیشتر بدانید: قرص نیتروفورانتوئین ۱۰۰ چیست؟

سوالات متداول

منبع:

drugbank | mayoclinic | ncbi