مهار کننده‌‌های آلفا گلوکوزیداز؛ کاربرد، مزایا، عوارض و تداخلات دارویی

دیابت نوع ۲ یک بیماری جدی است که در آن لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی‌کند یا انسولینی که می‌سازد نمی‌تواند به درستی کار کند. درنتیجه، سطح قند خون افزایش پیدا می‌کند و به‌مرور اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌بینند. کاهش وزن، پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش به مدیریت این بیماری کمک می‌کنند. اگر این استراتژی‌ها برای کنترل قند خون کافی نباشند، به داروهای دیابت یا انسولین تزریقی نیاز پیدا می‌کنید. برای درمان دیابت نوع ۲ داروهای زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها «مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز» است. مقاله امروز مجله التیاما به معرفی دارو‌های مهار کننده آلفاگلوکوزیداز اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

انواع مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز

مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز قرص‌هایی هستند که دیابت نوع ۲ را درمان می‌کنند. دو نوع قرص در این گروه از داروها وجود دارد که عبارتند از:

• آکاربوز (acarbose)
• میگلیتول (miglitol)

داروهای فوق از افزایش سریع قند خون پس از صرف غذا جلوگیری می‌کنند. چنانچه اخیرا مشخص شده است که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید و قند خون شما بعد از غذا خوردن افزایش می‌یابد، احتمال دارد پزشک برایتان یک مهار کننده آلفا گلوکوزیداز تجویز کند. همچنین اگر در حال حاضر از داروهای دیابت استفاده می‌کنید اما هنوز قند خون بالایی دارید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از یک مهار کننده آلفا گلوکوزیداز هم استفاده کنید.

بیشتر بدانید: گریوز؛ هر آنچه باید درباره این بیماری خودایمنی بدانید

نحوه عملکرد مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز

از آنجا که آنزیم آلفا گلوکوزیداز با تجزیه کربوهیدرات‌های غذا باعث جذب آن‌ها و درنتیجه افزایش قند خون می‌شود، می‌توان از داروهای مهار کننده آن برای درمان دیابت استفاده کرد. داروهای مهار کننده آلفا گلوکوزیداز از تجزیه غذاهای نشاسته‌ای مانند نان، سیب‌زمینی و ماکارونی در دستگاه گوارش جلوگیری می‌کنند و جذب بعضی از قندها را کاهش می‌دهند. اگر پزشک یکی از داروهای این گروه را برای شما تجویز کرده است، باید آن را همراه با اولین لقمه غذا مصرف کنید. اکثر مردم سه بار در روز از این قرص‌ها استفاده می‌کنند قبل از این کار حتما از طربق مشاوره با متخصص غدد مشورت کنید.

مزایای استفاده از مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز

مهم‌ترین مزیت استفاده از آکاربوز و میگلیتول کنترل قند خون است. شواهد نشان می‌دهد که مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز می‌توانند هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C) را حدود ۰/۵ تا ۰/۸ درصد کاهش دهند. HbA1C میانگین قند خون طی دو تا سه ماه گذشته را نشان می‌دهد.

عوارض استفاده از مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز

استفاده از مهار کننده‎های آلفا گلوکوزیداز مانند هر داروی دیگری می‌تواند با عارضه همراه باشد، از جمله:

۱. مشکلات گوارشی

ممکن است در چند هفته اولی که از داروهای مهار کننده آلفا گلوکوزیداز استفاده می‌کنید، مشکلاتی مثل ناراحتی معده، درد شکم  و اسهال را تجربه کنید. معمولا این عوارض با گذشت زمان برطرف می‌شوند. اگر این اتفاق رخ نداد، با پزشک خود تماس بگیرید. گاهی اوقات، پزشک مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز را با دوز کم شروع می‌کند و سپس میزان مصرف آن‌ها را به تدریج افزایش می‌دهد تا از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری شود.

داروهای مهار کننده‌ آلفا گلوکوزیداز به ندرت ممکن است به یک بیماری جدی روده (پنوماتوز سیستوئید اینتستینالیس) منجر شوند. در صورت ابتلا به اسهال مداوم، یبوست یا مدفوع خونی در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

۲. افت قند خون

مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز معمولا باعث افت قند خون (هیپوگلیسمی) نمی‌شوند. اما اگر این داروها همراه با سایر داروهای دیابت تجویز شوند، به اندازه کافی غذا نخورید یا ورزش سنگین انجام دهید، ممکن است قند خون بیش از حد کاهش پیدا کند. بهتر است با پزشک در مورد احتمال افت قند خون و راه‌های پیش‌گیری از بروز این مشکل به یک متخصص غدد مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: کاربرد هورمون آدرنالین در بدن

علائم افت قند خون عبارتند از: تعریق ناگهانی، لرزش، تپش قلب، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها. برای تسکین این علائم از قند و نوشابه‌های غیررژیمی استفاده نکنید، چون مهار کننده‌های گلوکوزیداز تجزیه و جذب آن‌ها را کاهش می‌دهند. برای درمان افت قند خون همیشه قرص یا ژل گلوکز همراه خود داشته باشید. اگر به این موارد دسترسی ندارید، مقداری عسل بخورید یا یک لیوان آب پرتقال بنوشید تا به سرعت قند خون شما افزایش پیدا کند.

۳. واکنش‌های آلرژیک

واکنش آلرژیک به مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز نادر است. با این حال در صورت مشاهده علائمی مثل بثورات پوستی، خارش یا تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی، بلافاصله نزد پزشک بروید.

موارد منع استفاده از مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز

در صورت ابتلا به هر یک از مشکلات زیر نباید از داروهای مهار کننده آلفا گلوکوزیداز استفاده کنید:

• بیماری التهابی روده (IBD)، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• انسداد روده
• اختلالات گوارشی مربوط به روده
• کتواسیدوز دیابتی (یک وضعیت خطرناک که در آن بدن به جای کربوهیدرات از چربی برای تولید انرژی استفاده می‌کند)

در موارد زیر استفاده از داروی آکاربوز توصیه نمی‌شود:

• وجود زخم در روده بزرگ
• سیروز کبدی

در دوران بارداری فقط در صورت نیاز باید از داروهای مهار کننده آلفا گلوکوزیداز استفاده کرد. اگر باردار یا شیرده هستید، قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر عملکرد داروهای مصرفی شما شوند یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که استفاده از هیچ دارویی را بدون تایید پزشک شروع یا متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

بیشتر بدانید: سندروم پیری زودرس و راه حل برون رفت از آن

از محصولاتی که می‌توانند با مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز تداخل داشته باشند می‌توان به فرآورده‌های حاوی زغال فعال که از طریق دهان مصرف می‌شوند، آنزیم‌های گوارشی (مانند آمیلاز و پانکراتین) و پراملینتید اشاره کرد.

بتا-بلوکرها مانند متوپرولول، پروپرانولول و قطره‌های چشمی گلوکوم (آب سیاه) مانند تیمولول ممکن است از تپش قلبی که هنگام افت قند خون تجربه می‌کنید، جلوگیری کنند. سایر علائم قند خون پایین مانند سرگیجه، گرسنگی یا تعریق تحت تاثیر این داروها قرار نمی‌گیرند.

سوالات متداول

کلام پایانی

کنترل قند خون به جلوگیری از آسیب کلیه، نابینایی، مشکلات عصبی و اختلال عملکرد جنسی کمک می‌کند و خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش می‌دهد. مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز داروهایی هستند که از آن‌ها برای کنترل قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. این داروها روی روده تاثیر می‌گذارند و تجزیه و جذب کربوهیدرات‌های خورده شده را کاهش می‌دهند که این امر به کنترل قند خون بعد از صرف غذا کمک می‌کند. اگر به دیابت مبتلا هستید و برای کنترل قند خون‌تان به کمک نیاز دارید، می‌توانید از طریق سایت التیاما با بهترین متخصصان غدد و متابولیسم مشورت کنید.

منابع: webmd, webmd, webmd