التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
نوشابه در معده عملکرد آن را از جهات مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد. بسیاری از بیماری‌های گوارشی مانند زخم معده، ورم معده، نفخ، سوء هاضمه، سوزش سردل و رفلاکس اسید معده با مصرف آنها افزایش پیدا می‌کنند. مواد تشکیل دهنده نوشابه شامل آب، گاز کربنیک، شکر، شیرین کننده‌های مصنوعی، رنگ، مواد طعم دهنده و نگهدارنده (بنزوات سدیم) و مواد اسیدی (اسید فسفریک) است. بنزوات سدیم، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و اسید فسفریک سه فاکتوری هستند که سلامت بدن را تهدید می‌کند. آنها زمینه را برای بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و دیابت نیز فراهم می‌کنند. این مقاله از مجله التیاما به بررسی آثار مخرب نوشابه در معده پرداخته است.
چرا نوشابه در معده باعث زخم شدن آن می‌شود؟
نوشابه در معده خاصیت اسیدی آن را زیاد می‌کند. این موضوع به مواد تشکیل دهنده نوشابه بازمی گردد. در ترکیبات این نوشیدنی از ماده‌ایی بنام اسید فسفریک استفاده می‌شود. این ماده خاصیت اسیدی نوشیدنی را افزایش می‌دهد. PH بیشتر نوشابه‌های گازدار ۲.۵ تا ۳.۵ است. این در حالی است که بدن بیشتر خاصیت قلیایی دارد.
زخم معده زمانی بروز می‌کند که پوشش محافظت‌کننده درون آن دچار مشکل می‌شود. این پوشش از بافت معده در برابر محیط اسیدی آن محافظت می‌کند. زمانی که این بافت از بین می‌رود، اسید معده به راحتی به سایر بافت‌ها آسیب وارد می‌کند. حالا اگر شما در رژیم غذایی خود از موادی استفاده کنید که خاصیت اسیدی داشته باشند؛ چه اتفاقی می‌‌افتد؟ پاسخ چندان پیچیده نیست. با این کار، خاصیت اسیدی معده بیش از آنکه فکرش را کنید، افزایش پیدا می‌کند، به همین دلیل گفته می‌شود نوشابه در معده زخم‌های آن را تشدید می‌کند. خوب است بدانید نوشیدنی‌های الکلی نیز می‌توانند لایه محافظ معده را از بین ببرند.
بیشتر بخوانید: سوزش مقعد از علل تا درمان
نوشابه سیاه زخم معده را بیشتر تشدید می‌کند یا زرد؟
اگر زخم معده دارید، دور نوشابه‌های رنگی و گازدار را یک خط قرمز پررنگ بکشید. نوشابه در معده فقط به بدتر شدن زخم‌های آن کمک می‌کند. با این حال اگر بخواهید بین بد و بدتر انتخابی داشته باشید، باید گفت که خاصیت اسیدی نوشابه‌های سیاه بیشتر از نوشابه‌های زرد است. سطح اسیدی این نوشیدنی‌ها آنقدر بالاست که حتما شما هم چیزهایی درباره خاصیت پاک‌کنندگی آنها شنیده‌اید. دستاوردهای اسید فسفریک نوشابه‌ها به همینجا ختم نمی‌شود. این ماده از جذب کلسیم جلوگیری می‌کند و به همین دلیل ریسک پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. چاقی، سنگ کلیه، پوسیدگی دندان و اسیدی شدن خون از دیگر مضرات نوشابه‌های گازدار است.
بیشتر بخوانید: خون در مدفوع از تشخیص تا روش‌های درمان
چرا نوشابه در معده باعث ورم آن می‌شود؟
علت اینکه نوشابه در معده منجر به نفخ و تورم آن می‌شود به شیرین‌کننده‌های مصنوعی و گازی است که در مواد تشکیل دهنده نوشابه وجود دارد. این شیرین‌کننده‌ها بسیار بیشتر از کربوهیدارت‌های معمولی شیرین هستند و کالری بسیار کمی هم دارند. سوال اینجاست که چرا و چگونه شیرین‌کننده‌های مصنوعی در نوشابه‌های گازدار باعث نفخ و ورم معده می‌شوند؟ بدن ما آنزیم‌های لازم برای هضم آنها را ندارد و قادر به متابولیزه کردن آنها نیست. به همین دلیل است که مصرف مداوم این نوع نوشیدنی‌ها باعث دیابت، پرخوری و چاقی می‌شود.
گاز کربنیک CO2 یکی دیگر از مواد تشکیل‌دهنده نوشابه است. مصرف بیش از حد این نوشیدنی باعث می‌شود تا حجم بیشتری از این گاز وارد معده شود، به همین دلیل با ورم معده مواجه می‌شوید.
آیا نوشابه‌های گازدار باعث رفلاکس اسید معده می‌شوند؟
در انتهایی مری و محل اتصال آن به معده، اسفنکتری وجود دارد که دقیقا مانند یک سرپوش عمل می‌کند. زمانی که غذا از مری وارد معده می‌شود، این دریچه بسته می‌شود. به همین دلیل اسید معده و غذای هضم شده نمی‌توانند به اندام‌های گوارشی بالایی بازگردنند. نوشابه در معده باعث منبسط شدن آن می‌شود. با انبساط معده، فشار بیشتری بر اسفنکتر ایجاد می‌شود. به همین دلیل در عملکرد آن اختلال بوجود می‌آید و مواد غذایی و اسید معده به سمت مری، گلو و دهان حرکت می‌کنند. اگر به رفلاکس اسید معده مبتلا هستید، مصرف هرگونه نوشابه‌های گازدار می‌تواند بیماری شما را تشدید کند. رفلاکس‌های شدید و مکرر زمینه را برای بروز آسیب‌های جدی به پوشش مری فراهم می‌کنند. این اندام‌ها در برابر اسید معده مقاومت ندارند.
بیشتر بخوانید: داروی رانیتیدین، کاربرد و عوارض آن
چرا نوشابه در معده باعث تنبلی آن می‌شود؟
محیط معده به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، بسیار خشن است و کمتر ماده غذایی است که بتواند آن را تحمل کند. به همین دلیل می‌گویند هنگام غذا خوردن آب و مایعات ننوشید؛ زیرا باعث رقیق شدن اسید معده می‌شود. اما نوشابه‌های گازدار به دلیل ترکیبات اسیدی که دارند، این خاصیت معده را افزایش می‌دهند. اگر نوشیدن آنها عادت غذایی شما باشند، به مرور زمان معده به آنها عادت می‌کند و اصطلاحا تنبل می‌شود. حالا اگر مصرف آنها را قطع کنید، احتمالا معده برای هضم غذا با مشکل مواجه می‌شود.
بیشتر بخوانید: ویتامین‌های ضروری برای تقویت دستگاه گوارش کدام‌اند؟
آیا مصرف نوشابه‌های گازدار با سوء هاضمه ارتباطی دارد؟
اسید کلریدریک معده در هضم غذا کمک می‌کند و در عین حال باکتری‌هایی که همراه غذا وارد معده می‌شوند را از بین می‌برد. اگر سطح آن بیش از حد افزایش پیدا کند با سوزش در ناحیه حلق و مری مواجه خواهید شد، اصطلاحا می‌گویید ترش کرده‌ام. اگر سطح آن کمتر از مقدار طبیعی باشد، هضم غذا با مشکل مواجه می‌شود و دچار سوء هاضمه می‌شوید.
نوشابه در معده سبب می‌شود تا اسید هیدروکلریک آن با اسید فسفریک رقابت کند. به همین دلیل عملکرد معده مختل می‌شود و غذا به درستی هضم نخواهد شد.
چرا نباید هنگام غذا نوشابه بخوریم؟
مصرف نوشیدنی‌های سرد مانند انواع نوشابه، علاوه‌بر اینکه تعادل اسیدی معده را بر هم می‌زند، تعادل دمایی آن را نیز مختل خواهد کرد. معده برای هضم مواد غذایی، دمای آنها را تعدیل می‌کند، با مصرف نوشیدنی‌های سرد فقط کار معده را سخت‌تر می‌کنید. گاهی اوقات نوشابه در معده دمای آن را چنان تحت تاثیر قرار می‌دهد، که سیستم گوارشی توانایی کنترل آن را ندارد و به همین دلیل هضم غذا به درستی انجام نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: سرکه سیب برای سلامت گوارش مفید است؟!
آیا نوشابه خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟
یکی دیگر از مواد تشکیل‌دهنده نوشابه، سدیم بنزوات است. این ماده نوعی نگهدارنده به‌شمار می‌رود که در محصولاتی مانند سس، آبمیوه و ترشی وجود دارد. ترکیب بنزوات با اسید اسکوربیک نوشابه های گازدار باعث تولید ماده‌ایی بنام بنزن می‌شود. این ماده ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: بی‌اختیاری مدفوع و راه حلی برای آن که دیگر خجالت زده نشوید!
سخن آخر
نوشابه‌ها فارغ از اینکه چه رنگی دارند، تهدیدی جدی برای ارگان‌های مختلف بدن هستند، به همین دلیل دکتر گوارش و دکتر تغذیه فایده‌ای در آن نمی‌بینند. با این حال اگر بخواهیم آنها را از بد، بدتر و بدترین معرفی کنیم، باید گفت نوشابه‌های سفید در صدر قرار دارند، پس از آن نوشابه‌های سیاه و زرد قرار می‌گیرند.
در صورتی که در این زمینه سوال داشتید می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با دکتر گوارش یا مشاوره آنلاین با دکتر تغذیه سوالات خود را بپرسید و در سایت التیاما از دکتر راهنمایی کسب کنید.
دکتر علی اصغر اعتمادی فرد |
دکتر علیرضا رضایی
