التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
آی یو دی IUD یک وسیله پلاستیکی و کوچک T شکل است که توسط پزشک یا پرستار در رحم قرار می‌گیرد. این وسیله می‌تواند از ۵ تا ۱۰ سال از بارداری جلوگیری کند و اگر به درستی جاسازی شود، بیشتر از ۹۹ درصد در جلوگیری از بارداری موثر است. از آی یو دی جلوگیری از بارداری می‌توان در هر زمان و حتی در طول چرخه قاعدگی در رحم کار گذاشت. اما نحوه قرار دادن آی یو دی برای جلوگیری از بارداری چگونه است و چه مزیت‌ها و عوارضی برای فرد دارد. آیا آی یو دی در عفونت واژن موثر است؟ در این مقاله از مجله التیاما می‌توانید با نکاتی جالب و کاربردی درباره دستگاه آی یو دی آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: کلاهک دهانه رحم چیست؟
فهرست محتوا:
- آی یو دی IUD چیست و چطور کار می‌کند؟
- تفاوت انواع آی یو دی
- آی یو دی هورمونی
- آی یو دی مسی
- نحوه گذاشتن آی یو دی
- چطور تشخیص دهیم که IUD سر جای خود قرار دارد؟
- نحوه برداشتن دستگاه IUD
- آی یو دی برای چه کسانی مناسب نیست؟
- آی یو دی بهتر است یا قرص؟
- استفاده از آی یو دی بعد از سزارین و زایمان طبیعی
- معایب استفاده از IUD
- بهترین مارک آی یو دی
- سخن نهایی
- سوالات متداول
آی یو دی IUD چیست و چطور کار می‌کند؟
آی یو دی یک دستگاه پلاستیکی است که در رحم قرار می‌گیرد و مس یا هورمون آزاد می‌کند. مس و هورمون‌های آزاد شده از دستگاه مخاط دهانه رحم را تغییر می‌دهد و از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌کند. درواقع استفاده از IUD مانع بارور شدن تخمک میشود. معمولا نمی‌توان از دستگاه IUD برای ۵ تا ۱۰ سال استفاده کرد. ممکن است خودتان سوال کنید که اگر با آی یو دی باردار شدم چه؟ اما بهتر است نگران نباشید زیرا این دستگاه تا ۹۹ درصد از بارداری جلوگیری می‌کند.
اکثر افراد بعد از استفاده از آی یو دی از ۳ تا ۶ ماه اول قاعدگی‌های شدیدتر و طولانی‌تری را تجربه می‌کنند. برخی اوقات ممکن است فرد بین دوره‌های قاعدگی لکه بینی و خونریزی داشته باشد که این عوارض تا حدی طبیعی هستند. بهترین زمان ای یو دی گذاری در روزهای ۲ تا ۵ قاعدگی است. در این زمان به علت خونریزی دهانه رحم باز است و قرار دادن دستگاه راحت‌تر است.
تفاوت انواع آی یو دی
آی یو دی دو نوع متفاوت هورمونی و مسی دارد که در ادامه می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.
بیشتر بدانید: کاندوم زنانه چیست؟
آی یو دی هورمونی
این نوع IUD ماده‌ای به نام پروژسترون از خود ترشح می‌کند که موجب ایجاد مخاط ضخیمی در دهانه رحم میشود و نفوذ اسپرم به تخمک را غیرممکن می‌کند. معمولا گفته میشود که نوع هورمونی این دستگاه اثرات بیشتری دارد.
آی یو دی مسی
در این نوع آی یو دی‌ها مس آزاد میشود که مانع لقاح تخمک و اسپرم در رحم میشود.
نحوه گذاشتن آی یو دی
برای گذاشتن دستگاه IUD در رحم ابتدا پزشک یا پرستار داخل واژن شما ر بررسی می‌کند تا موقعیت و اندازه رحم را بررسی کند. سپس ممکن است از یک آزمایش برای تشخیص عفونت و بیماری‌های مقاربتی استفاده شود. در صورتی که فرد به عفونت مبتلا باشد، لازم است ابتدا درمان شود و بعد از دستگاه IUD استفاده کند. معمولا ویزیت حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و نصب دستگاه IUD نیز به حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
برای شروع وازن باز نگه داشته میشود و IUD از طریق دهانه رحم داخل رحم قرار می‌گیرد. قرار دادن دستگاه IUD ممکن است برای برخی افراد ناراحت‌کننده و یا دردناک باشد. در این شرایط از بی‌حسی موضعی استفاده میشود. ممکن است بعد از نصب آی یو دی تا چند روز خونریزی داشته باشید که کاملا طبیعی است.
بیشتر بخوانید: مزایا دیافراگم ضد بارداری
چطور تشخیص دهیم که IUD سر جای خود قرار دارد؟
اگر بهترین آی یو دی را هم در رحم قرار دهید، اما به درستی جاسازی نشود، تاثیر مناسبی نخواهد داشت و مشکلاتی را برایتان ایجاد می‌کند. به‌طورکلی IUD دارای ۲ نخ نازک است که کمی بالاتر از دهانه واژن آویزان است. پزشک معمولا به شما یاد می‌دهد که چگونه با بررسی این نخ‌ها مطمئن شوید که IUD هنوز سر جای خودش قرار دارد. بهتر است در ماه اول چندین بار و سپس در دوره‌های زمانی مشخص دستگاه را بررسی کنید و مطمئن شوید که تکان نخورده است.
بیشتر بدانید: هیستروسکوپی چیست؟
معمولا بعید است که IUD شما بیرون بیاید، اما اگر نخ‌های را احساس نمی‌کنید و یا فکر می‌کنید که حرکت کرده باید به سرعت از یک پزشک یا پرستار کمک بگیرید و در صورت برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
نحوه برداشتن دستگاه IUD
بهترین زمان برداشتن آی یو دی زمانی است که قصد باردار شدن دارید و یا حس می‌کنید که دستگاه جابجا شده است. در غیر این صورت معمولا نیازی به برداشتن دستگاه نیست. برداشتن IUD باید توسط پزشک یا پرستار آموزش‌دیده انجام شود. اگر فیلم آموزشی آی یو دی گذاری را ببینید، متوجه خواهید شد که این کار بسیار سریع و راحت انجام میشود. اما به جای این که در صفحات اینترنتی به دنبال آموزش آی یو دی گذاری یا برداشتن آن باشید، بهتر است برای این کار به یک فرد متخصص رجوع کنید.
برای برداشتن آی یو دی پزشک نخی را که انتهای آن دستگاه متصل است می‌کشد و سپس بازوهای دستگاه به سمت بالا جمع شده و دستگاه از رحم خارج میشود. ممکن است در زمان بیرون کشیدن IUD برای یک دقیقه احساس گرفتگی داشته باشید. در صورت لزوم می توانید با متخصص زنان آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به دکتر زنان مراجعه کنید.
آی یو دی برای چه کسانی مناسب نیست؟
- افرادی که قبلا به عفونت‌های لگنی مبتلا بودند، بهتر است از آی یو دی استفاده نکنند.
- خانم‌هایی که باردار هستند نباید از این روش استفاده کنند.
- کسانی که شرکای جنسی متعدد دارد، باید بدانند که آی یو دی از بارداری جلوگیری می‌کند، اما جلوی ابتلا به عفونت‌های مقاربتی را نمی‌گیرد و از همین رو در این شرایط حتما از کاندوم استفاده کنید.
- این روش برای افرادی که قصد دارند تا چند سال آینده باردار شوند، مناسب نیست.
- افرادی به دلایل نامعلوم بعد بین قاعدگی و بعد از رابطه جنسی دچار خونریزی می‌شوند.
- کسانی که دریچه قلب مصنوعی دارند.
- افرادی که حاملگی خارج از رحم داشتند.
آی یو دی بهتر است یا قرص؟
بهتر است بدانید که آی یو دی یک روش مطمئن و ایمن است که بیشتر از ۹۹درصد از بارداری جلوگیری می‌کند و البته قرار دادن آن در رحم کمی درد دارد. ازآنجایی‌که قرص ضدبارداری باید به‌طور مرتب مصرف شود و مصرف آن برای همه افراد مناسب نیست، استفاده از آی یو دی می‌تواند در برخی مواقع روش مطمئن‌تری باشد.
به علاوه مطالعات نشان می‌دهد که احتمال بروز بارداری در کسانی از قرص ضد بارداری استفاده می‌کنند تا ۲۰ برابر بیشتر از استفاده از IUD است. این روش به خصوص برای افرادی که به‌هیچ‌عنوان قصد ندارند باردار شوند، روش مطمئن‌تری است. اما آی یو دی را از کجا تهیه کنیم؟ برای تهیه این دستگاه باید به داروخانه‌ها یا مراکز بهداشت رجوع کنید.
استفاده از آی یو دی بعد از سزارین و زایمان طبیعی
اگر به تازگی به روش سزارین یا طبیعی زایمان کرده‌اید، می‌توانید از ۴ هفته بعد از زایمان از آی یو دی مسی یا هورمونی استفاده کنید. در برخی موارد می‌توان از آی یو دی ظرف ۴۸ ساعت پس از زایمان نیز استفاده کرد و این موضوع باید زیر نظر پزشک انجام شود. افرادی که سقط‌جنین را تجربه کرده‌اند، می‌توانند بلافاصله بعد از سقط نیز از IUD استفاده کنند.
معایب استفاده از IUD
هر چند آی یو دی یک روش مطمئن برای جلوگیری از بارداری است، اما به هر حال این روش نیز می‌تواند برای برخی افراد عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی افراد گمان می‌کنند که آی یو دی باعث چاقی میشود و یا در برخی وب‌سایت‌ها نوشته شده که استفاده از آی یو دی باعث لاغری میشود، بهتر است بدانید که هیچ مدرکی در مورد این که IUD بر وزن شما تاثیر بگذارد وجود ندارد. در ادامه می‌توانید با برخی از معایب IUD آشنا شوید.
بیشتر بدانید: اندومتریت چیست؟
- در برخی افراد آی یو دی باعث عفونت میشود.
- استفاده از IUD می‌تواند در چند ماه اول قاعدگی‌های شما را طولانی‌تر و شدیدتر کند.
- نصب آی یو دی درد دارد و برخی افراد ممکن است تا چند روز بعد از نصب نیز کمی درد داشته باشند.
- در موارد نادر ممکن است فرد بعد از استفاده از دستگاه دچار درد شدید و خونریزی شود که در این شرایط ممکن است آی یو دی از رحم خارج شود.
بهترین مارک آی یو دی
برای پیدا کردن بهترین مارک آی یو دی ابتدا باید بدانید که چه برندها و چه مدل‌هایی در ایران رایج‌تر است. به‌طورکلی آی یو دی میرنا یکی از معروف‌ترین انواع IUD است که معمولا تاثیر گذاری ۵ ساله دارد و از نوع هورمونی است. اگر به انواع آی یو دی آمریکایی نیز دسترسی داشته باشید، کیفیت بسیار بالایی دارند و گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. می‌توانید آی یو دی آمریکایی را به صورت هورمونی یا مسی تهیه کنید.
سخن نهایی
آی یو دی یک روش مطمئن برای جلوگیری از بارداری است که به افرادی که قصد ندارند تا چند سال آینده باردار شوند، توصیه میشود. در صورتی که شما به عفونت و یا بیماری‌های مقاربتی مبتلا هستید، نباید از این روش استفاده کنید. بهتر است قبل از استفاده از دستگاه IUD ابتدا یا یکی از متخصصین زنان التیاما مشورت کنید و سپس بهترین روش جلوگیری از بارداری را با توجه به شرایط خود انتخاب کنید.
سوالات متداول
معمولا اگر آی یو دی به درستی در رحم قرار بگیرد، به راحتی جابجا نمی‌شود. اما به هر حال این خطر در برخی افراد وجود دارد.
اگر از IUD هورمونی استفاده می‌کنید، ممکن است لک صورت و ملاسما را تجربه کنید که در اثر نوسانات هورمونی ایجاد میشود.
برخی افراد ممکن است با استفاده از دستگاه IUD در دوران قاعدگی دچار درد شوند، اما معمولا این روش ارتباطی با کمردردهای دیگر ندارد.
منابع: nhs، webmd، clevelandclinic
دکتر عطیه بهمن |
دکتر زهره کوهپایی
