وسواس مقایسه کردن چیست؟ (علائم+ ۱۱ درمان)

عادت مقایسه کردن می تواند همه جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد، چون ذهن مقایسه گر عادت به این کار دارد. موضوع مقایسه برای او فرقی ندارد، باید قیاس انجام دهد تا آرامش داشته باشد. علم روانشناسی به این حالت وسواس مقایسه می گوید. اما در مقابل وسواس مقایسه کردن چه باید کرد؟ راهی برای رهایی وجود دارد؟ در جلسات مشاوره برای وسواس در التیاما به بررسی راه های مقابله با این اختلال روانی پرداخته می شود که در ادامه بیشتر توضیح می دهیم.

قبل از بررسی وسواس مقایسه کردن خود با دیگران باید با تعریف وسواس در روانشناسی آشنا شوید تا بتوانید درک شفاف تری از این موضوع پیدا کنید.

فایل صوتی برای درمان وسواس مقایسه کردن

چند وقت پیش یک فایل ویدئویی برای اینستاگرام التیاما آماده کردیم که نسخه صوتی اون محتوا رو با شما به اشتراک میزایم. همین نکات به ظاهر ساده برای درمان وسواس مقایسه کردن کاربرد زیادی دارند:

بررسی وسواس مقایسه در روانشناسی

با وبلاگ روانشناسی در سایت التیاما همراه شوید.

متاسفانه این روزها شاهد بعضی از انواع وسواس ها هستیم که به اصلاح به آنها وسواس مقایسه گفته می شود که اصلا مورد خوبی نیست، اما در اینجا میخواهیم به روانشناسی این موضوع و درمان آن بپردازیم. با این حال مقایسه و ارزیابی بسیار طبیعی است و شما تنها نیستید.

وسواس مقایسه خود با دیگران

یکی از بهترین راه‌ ها برای اینکه نسبت به خودتان احساس بسیار بدی پیدا کنید این است که خودتان را با دیگران مقایسه کنید این کاری است که بیشتر افراد انجام می دهند.

ارزیابی موقعیت شغلی، مالی و خانوادگی یا وضعیت ظاهری و میزان زیبایی خود را با دیگران مقایسه می‌ کنند و معمولا به این نتیجه می‌رسند که پایین‌تر از بقیه هستند‎. با این حال وسواس مقایسه و ارزیابی بسیار طبیعی است و شما تنها نیستید.

با گسترش استفاده شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام در ایران و عدم آموزش صحیح مردم برای استفاده بهینه از آنها، متاسفانه تعداد افرادی که به دلیل ابتلا به وسواس مقایسه خود با دیگران به جلسات مشاوره با روانشناس مراجعه می کنند بیشتر شده است.

با این حال عادت مقایسه خود با دیگران برای همیشه با انسان بوده و متاسفانه کار به جایی می رسد که برای درمان وسواس نیاز به همراهی یک متخصص پیدا می شود.

وسواس مقایسه چیست؟

بیش از ۲۰۰۰ سال پیش ارسطو درباره آدم‌هایی حرف زده است که خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. جستجو در دیگران برای پیدا کردن موقعیت و جایگاه خود مساله‌ای کهنه و قدیمی است‎.‎

لئون فستینگر دانشمندی است که نظریه مقایسه اجتماعی را مطرح کرده است. این نظریه به طور کلی بیان می‌کند که ارزیابی توانایی‌ها، دارایی‌ها و زیبایی از طریق مقایسه خویش با دیگران امری طبیعی است چون همه می‌خواهند بدانند به نسبت دیگران تا چه اندازه خوب هستند‎.

در واقع وسواس مقایسه کردن به عادتی افراطی گفته می شود که افراد می خواهند خودشان را با دیگران بسنجند. در حقیقت علاوه بر خود، آنها هر چیزی را با با چیز دیگر مقایسه می کنند. موضوع مقایسه فرقی ندارد، فقط باید انجامش دهند. ذهن مقایسه گر آنها هیچ وقت دست از پا نمی کشد و همیشه بیدار است!

در جلسات مشاوره آنلاین روانشناسی مشاورین چالش های اساسی با افرادی دارند که خودشان را موضوع مقایسه با بقیه می دانند.

آیا من خوب هستم؟

دلیل وسواس ریشه در باورهای اشتباه و عادت های مخرب همیشگی ما دارد.

دیگران آینه ما برای تماشای خود هستند. فقط زمانی می‌توانید بفهمید که در پرش از دیگران بهتر هستید که آدم‌های زیادی پریده باشند.

تا زمانی که چنین مقایسه‌ای صورت نگیرد نمی‌فهمید جایگاه شما کجاست و چقدر بهتر از بقیه هستید‎.‎

فستینگر همچنین در نظریه خود درباره وسواس مقایسه بر این نکته تاکید می‌کند که افراد همواره از یک سو خود را با کسانی مقایسه می‌کنند که از آنها بالاتر هستند و از سوی دیگر خود را با افرادی پایین‌تر از جایگاه فعلی خودشان مقایسه می‌کنند.

از این طریق انسان‌ها ملاحظه می‌کنند که تا چه اندازه به گروه بالاتر نزدیک شده‌اند. همچنین برتری نسبت به گروه دیگر باعث می‌شود تا فرد احساس خوبی نسبت به خودش پیدا کند. این راهی برای احساس اعتماد به نفس بیشتر است‎.

‎راهی برای کمک به خود برای درمان وسواس مقایسه

سوال اصلی این است که درمان ذهن مقایسه گر ضروری است یا نه؟

همانطور که مشخص است مقایسه خود با دیگران اشتباه نیست. در حالی که انسان‌ها به عنوان موجوداتی اجتماعی به هم متصل هستند چگونه می‌توان مقایسه با دیگران را که لازمه بقاست را اشتباه دانست؟

در واقع کسانی که هرگز توجهی به دیگران ندارند در ادغام و مشارکت‌های اجتماعی دچار مشکل هستند. بنابراین اگر شما خود را با دیگران مقایسه می‌کنید توانایی سازگاری و هماهنگی‌های اجتماعی را دارید.

این یک ابزار برای توسعه رفتار و انگیزه اجتماعی است. اما اگر مقایسه تبدیل به یک فشار روانی شود و باعث ایجاد نفرت از دیگران یا خودتان بشود این مساله‌ای است که فراتر از یک مقایسه طبیعی برای سازگاری با جامعه است‎.

کی باید مقایسه وسواس گونه را درمان کنیم؟

عادت مقایسه کردن زمانی به یک مشکل مزمن یا به عبارتی وسواس مقایسه تبدیل می‌شود که شما دائما در ارزیابی و مقایسه خود احساس کنید چیزی را ندارید در حالی که دیگران صاحب آن هستند.

این نوع مقایسه کاملا بر مبنای احساسات است. کسانی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می برند دائما خود را مقایسه می‌کنند و در این نوع مقایسه به چیزهایی( به عنوان ارزش) فکر می‌کنند که دیگران دارا هستند و آنها خود را فاقد آن می‌بینند!

متاسفانه فکر کردن زیاد به آنچه در اختیار دیگران است در نهایت تبدیل به یک مصیبت و ایجاد احساس بدبختی می‌شود.

عادت به مقایسه زیاد خود با دیگران باعث می‌شود بیش از اندازه لازم به آنها فکر کنید و با دقت بیشتری نظاره گر باشید.

در این وضعیت همیشه دیگران را مهمتر از خود می‌دانید و به طور کلی آنها را قوی‌تر، ثروتمندتر، زیباتر، جذاب‌تر و موفق‌تر، شادتر و باهوش‌تر می‌بینید‎.

مقایسه زمانی به وسواس مقایسه تبدیل می‌شود که دائما درمقایسه احساس کنید چیزی را ندارید‎

چرا وسواس مقایسه خود با دیگران باید درمان شود؟

وسواس یکی از بدترین بیماری های روانی است که متاسفانه زمینه ساز دیگر مشکلات روانی مانند انواع افسردگی و اضطراب های پنهانی می شود.

اما نتایج به دست آمده از جلسات مشاوره آنلاین وسواس در التیاما نشان می دهد اگر بیماری وسواس مقایسه خود با دیگران اگر درمان نشود می تواند احتمال ابتلا به دیگر بیماری ها مانند موارد زیر را به وجود آورد:

1. وسواس تقارن
2. وسواس احساس گناه که در بین جوانان بسیار شایع است
3. وسواس فکری ترس از مرگ

به همین دلیل اگر به هر دلیل مبتلا به وسواس مقایسه خود با دیگران هستید آگاه باشید این اختلال میتواند قدرت گرفته و به مرور زمینه دیگر بیماری ها را فراهم کند.

وسواس در مقایسه چطور انجام می شود؟

خیلی از افراد در مقایسه خود با دیگران معمولا در دام می‌افتند. بسیاری از چیزهایی که به عنوان معیار مقایسه قرار می‌گیرند نسبی و غیرقابل سنجش هستند.

مثلا زیبایی افراد را چطور می‌شود ارزیابی کرد؟ هر کسی درکی از زیبایی دارد و آن را با حد و حدود خود و مطابق با برداشت‌های خود که حاصل تجربه و آموزش است زیبایی را تعریف می‌کند. در اینصورت چگونه می‌توان حدی را برای چیزی که اساسا قابل سنجش نیست تعیین کرد؟

افرادی که دچار وسواس مقایسه کردن می‌شوند معمولا چیزهایی را مقایسه می‌کنند که قابل سنجش نیستند. در واقع مشکل آنها این است که میان چیزهای قابل اندازه‌گیری و چیزهای غیر قابل اندازه‌گیری سردرگم می‌شوند‎.

وسواس مقایسه فراتر از مرزها

پیش از گسترش رسانه‌ها و فناوری‌ها، برای مقایسه با دیگران جامعه محدودی در اختیار داشتید. اما حالا همه چیز فراتر از مرزها و محدوده‌های زندگی شما و اطرافیانتان است. وارد صفحه اینستاگرام می‌شوید و دنیایی بسیار گسترده در اختیارتان قرار می‌گیرد.

رسانه و شبکه‌های اجتماعی این امکان را به شما می‌دهند تا به هر جا که می‌خواهید سرک بکشید و این می تواند شروعی برای پیدایش ذهن مقایسه گر باشد.

دکتر حسین باهر تعبیر زیبایی از این سبک زندگی دارند و آن را به زندگی اسلایدی تشبیه می کنند که همه ورودی ذهن ما از اسلایدهای شبکه های اجتماعی تشکیل می شود!

عجیب است اگر بعد از بالا و پایین کردن اینستاگرام یک لحظه میز غذا، لباس‌ها، خانه و ماشین خود را با دیگران (حتی کسانی که نمی‌شناسید) مقایسه نکنید.

زمانی که یک نفر خبر موفقیت‌ اش‌ (در هر زمینه‌ای) را اعلام می‌کند بدون شک پس از شنیدن خبر به جایگاه خودتان فکر می‌کنید.

در اینجا مقایسه کردن زندگی خود با دیگران چیز بدی نیست، اما اگر هر روز وارد شبکه‌های اجتماعی می‌شوید، زندگی دیگران را تماشا می‌کنید و احساس بدی پیدا می‌کنید و یا اگر دریافته‌اید که در حال ایجاد تغییرات اجباری برای بهبود زندگی خود هستید در دام وسواس مقایسه کردن افتاده‌اید؛ چیزی که به شدت مذموم و آسیب زننده است‎.

قبلا در التیاما درباره انواع بیماری های اینترنتی صحبت کردیم، وسواس در مقایسه کردن خود با دیگران یکی از آنهاست.

درمان ذهن مقایسه گر چطور انجام می شود؟

اگر در دام وسواس مقایسه افتاده باشید به خوبی می‌دانید که این کار چقدر فرسوده‌ کننده و عذاب‌آور است و چطور شما را از لذت‌های ساده زندگی محروم می‌کند.

وقتی دائما خود را مقایسه می‌کنید زندگی برایتان هیچ کیفیتی ندارد. همیشه چیزهای فراوانی وجود دارد که در اختیار دیگران است و برای شما فراهم نیست.

آدمی که بیش از اندازه به زندگی دیگران نگاه می‌کند به طور هدفمند نقص‌های فراوانی در زندگی و روابط خودش پیدا می‌کند. اگر متوجه آسیب‌ها و تاثیرات منفی مقایسه شده‌اید یک بار دست به عمل بزنید تا رفتارتان به مرور زمان تغییر کند‎.

همانطور که قبلا در التیاما در مقاله درمان وسواس فکری گفتیم، برای شروع فقط برای یک هفته کاری به کار دیگران نداشته باشید.

چند تکنیک عالی برای درمان عادت مقایسه کردن

برای مثال:

1. به هیچ کس فکر نکنید
2. با کسی تماس نگیرید
3. جایی نروید و زندگی مجازی دیگران را رصد نکنید. (این برای درمان اعتیاد به شبکه های اجتماعی بسیار مفید است.)
4. و هر زمان که افکار مزاجم به سراغتان آمد با انجام یک فعالیت درگیر کننده از فکر کردن به دیگران دست بردارید.

یک هفته زمان کوتاهی است، اما من اطمینان دارم که پس از یک هفته احساس بهتری نسبت به خودتان پیدا می‌کنید.

البته این روش در صورتی برای شما موثر خواهد بود که بپذیرید مشکل اصلی شما و احساس نارضایتی‌تان از زندگی ناشی از مقایسه افراطی و وسواس مقایسه با دیگران است و تصمیم بگیرید که این وضعیت را تغییر بدهید.

پس از یک هفته، با ادامه همین تمرین همچنین با هدف ایجاد تغییرات مثبت و تلاش برای بازیابی اعتماد به نفس از دست رفته به شیوه‌های مثبت به مرور زمان می‌توانید از وسواس مقایسه دائمی خود دست بردارید و هوشمندانه رفتار کنید.‏

راه هایی برای درمان ذهن مقایسه گر در روانشناسی

در ادامه تکنیک هایی را شرح می دهیم که از آنها برای درمان کردن ذهن مقایسه گر در جلسات مشاوره تلفنی وسواس استفاده می شود. یادتان باشد رمز موفقیت استمرار است.

۱- توانایی ها و استعدادهای خود را لیست کنید

باید حوصله به خرج دهید و در بازه زمانی چند روزه تمام توانایی ها و استعدادهای خود را لیست کنید. از دوران کودکی شروع کنید و ببینید چه کارهای شاخصی انجام داده اید که برایتان افتخار آفرین بوده است.

خیلی سخت نگیرید و تمام موضوعات را یادداشت کنید. این تکنیک برای افزایش تمرکز ذهن هم بسیار مفید است.

۲- وقتی دستاوردی به دست میاورید یک جشن کوچیک بگیرید

قبلا در التیاما در مقاله راه های افزایش اعتماد به نفس توضیح دادیم استفاده از این تکنیک ها احتمال مقایسه خود با دیگران را کاهش می دهد. این کار را هر روز انجام دهید چون بهترین راه درمان ذهن مقایسه گر است.

۳- روی مسیر پیشرفت خود تمرکز کنید

برنامه ای برای سنجش میزان پیشرفت خود در تمام جنبه ها داشته باشید. پیشنهاد می کنیم برنامه Habits را بر گوشی موبایل خود نصب کرده و روند پیشرفت در تمام بخش های زندگی را به صورت روزانه ثبت کنید.

برای درمان وسواس مقایسه باید بدانید تمام تمرکز را روی خودتان بزارید نه دیگران

۴- روزانه اتفاقات و رخدادهای مثبت را یادداشت کنید

مثبت اندیشه در زندگی برای رهایی از ذهن مقایسه گر عالی است. اگر تمرکز و حواستان را بر اتفاقات مثبت روزانه بگذارید می توانید از ذهن منفی و مخرب دور باشید.

۵- از دیگران کلامی قدردانی کنید

در جلسات مشاوره متنی وسواس تاکید زیادی بر استفاده از قدرت کلام برای ایجاد احساس مثبت در خود و دیگران می شود. عادت تشکر کردن از عزیزان و دیگران باعث می شود بتوانید مثبت اندیش بوده و دست از مقایسه بردارید. چون متوجه می شوید همانطور که دیگران ارزشمند هستند، شما هم ارزشمند هستید.

۶- استفاده از شبکه های اجتماعی را محدود کنید

شاید عجیب باشد، اما جلساتی با عنوان مشاوره اعتیاد به گوشی در التیاما برگزار می شود که افراد به دلیل عدم توانایی در مدیریت استفاده از موبایل از متخصص کمک می گیرند.

روانشناسی پیشنهاد می کند برای درمان ذهن مقایسه گر استفاده بی جهت از شبکه های اجتماعی را محدود کنید. یکی از دلایل وسواس مقایسه با دیگران همین اعتیاد به شبکه های اجتماعی است که متاسفانه جوانان و به خصوص نسل زد به آن مبتلا هستند.

پیشنهاد التیاما برای درمان ترک عادت مقایسه کردن چیست؟

همانطور که مشاهده کردید، رهایی از وسواس در مقایسه راهکارهای زیادی دارد که خودتان می توانید انجام دهید. اگر بعد از انجام تمرین های بالا برای مدت یک ماه هنوز هم احساس می کنید مقایسه وسواس فکری در شما وجود دارد، بهتر است از مشاور روانشناس کمک بگیرید.

متخصص و مشاور روانشناس کمک می کند ریشه عمل مقایسه ذهن را پیدا کرده و برای درمان قطعی و همیشگی اقدام کنید. این بهترین راه برای درمان ذهن مقایسه گر است.