التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
پولیپ روده (Colon Polyps) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش تحتانی است که اغلب به صورت خوش‌خیم بروز پیدا می‌کند. مدفوع خونی، یبوست، اسهال و درد شکمی اصلی‌ترین علائم پولیپ روده به‌شمار می‌آیند.
بیماری‌های دستگاه گوارش انواع مختلفی دارند که بسته به محل ایجاد آنها (قسمت فوقانی مانند معده و تحتانی همچون روده) دسته‌بندی می‌شوند. پولیپ روده که یکی از اصلی‌ترین دلیل مراجعه مردم به دکتر متخصص گوارش است در مراحل اولیه بدون علامت ظاهر میشود و معمولا بی‌خطر خواهد بود.
اما عدم تشخیص و درمان به‌موقع علائم پولیپ روده خطرناک مانند مدفوع خونی را به همراه دارد که در طول زمان می‌تواند منجر به سرطان کولون شود. اگر شما هم گاه‌وبی‌گاه با دردهای شکمی مواجه می‌شوید، تا انتهای این مقاله از مجله التیاما همراه ما باشید که بررسی کنیم علائم پولیپ روده چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
فهرست محتوا:
- پولیپ روده چیست؟
- آشنایی با انواع پولیپ روده
- پولیپ‌های غیرسرطانی
- پولیپ با احتمال سرطانی شدن
- علائم پولیپ روده (Colon Polyps)
- لیست کامل نشانه‌های انواع دیگر پولیپ
- علل ایجاد پولیپ‌های روده
- روش تشخیص پولیپ روده
- درمان پولیپ روده
- پولیپکتومی (Polypectomy)
- جراحی کم تهاجمی (Minimally invasive surgery)
- پروکتوکولکتومی کامل (Total proctocolectomy)
- آیا با عسل می‌توان پولیپ روده را درمان کرد؟
- بعد از برداشتن پولیپ روده چه باید کرد؟
- نتیجه پولیپ روده
- سوالات متداول
پولیپ روده چیست؟
پولیپ‌ها توده‌های نئوپلاسمی یا تومورهای عمدتا غیرسرطانی هستند که در اندام‌های مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش ایجاد می‌شوند. منشاء این توده ها جداره روده یا معده است که زوائدی از آنها رشد می‌کنند.
درواقع به رشد غیرعادی بافت که در اغلب موارد شبیه به برآمدگی کوچک و مسطح یا ساقه‌های کوچک قارچ‌مانند است، پلیپ می‌گویند. اکثر پلیپ‌ها کوچک‌اند و کمتر از ۳ سانتی‌متری پهنا دارند.
پلیپ روده بزرگ از همه شایع‌تر است اما ممکن است پلیپ در قسمت‌های دیگر شامل موارد زیر تشکیل شود:
- مجرای گوش
- دهانه رحم
- شکم
- بینی
- رحم
- حلق
پولیپ معده بسیار نادر هستند . پولیپ‌ها بیشتر روی پوشش داخلی روده بزرگ یا راست روده رشد می‌کنند و انواع مختلفی دارند. آنها می‌توانند به شکل صاف، کمی برجسته (به نام بی‌صدا) یا روی یک ساقه (به نام ساقه‌دار) باشند. برخی از این پولیپ‌ها از نوع میکروسکوپی هستند که برای تعیین آنها به میکروسکوپ نیاز است. نوع دیگر به شکل دندانه‌دار رشد می‌کنند که امکان تبدیل شدن آنها در طول زمان به سرطان وجود دارد.
خوب است بدانید که درمان پلیپ روده به موقعیت، اندازه و خوش‌خیم یا بدخیم بودن آن بستگی دارد. لیست بهترین دکتر گوارش التیاما به شما در انتخاب پزشک کمک می‌کند.
آشنایی با انواع پولیپ روده
انواع پولیپ ها به دو دسته کلی سرطانی و غیرسرطانی تقسیم می‌شوند:
پولیپ‌های غیرسرطانی
این گروه شامل پولیپ‌های التهابی، لنفوئیدی و هامارتوماتوز هستند که در راست روده (رکتوم یا قسمت انتهایی روده بزرگ) پدید می‌آیند.
بیشتر بدانید:بعد از عمل پولیپ روده چه بخوریم؟
پولیپ با احتمال سرطانی شدن
آنها عبارتند از:
- پولیپ آدنوماتوز: یکی از شایع‌ترین انواع پولیپ بدخیم روده بزرگ محسوب میشود.
- پولیپ هایپرپلازیک: آنها بسیار شبیه به پولیپ‌های آدنوماتوز هستند ولی باید به‌دلیل احتمال سرطانی شدن سریع‌تر تشخیص داده شوند.
- پولیپ روده‌ای بدخیم: آنها در معاینات بالینی به وضوح تشخیص داده می‌شوند.
علائم پولیپ روده (Colon Polyps)
اگر سوال شما هم این است از کجا بفهمیم پولیپ روده داریم؟ در جواب آن باید بگوییم این بیماری معمولا علامتی ندارند و تنها در زمان معاینات مثلا هنگام آندوسکوپی یا کولونوسکوپی شناسایی میشود. اما برخی تغییرات در عملکرد طبیعی بدن می‌تواند نشانه‌ای از پولیپ‌های روده‌ای باشند.
علائم پولیپ روده خطرناک عبارتند از:
- خونریزی رکتوم
- تهوع یا استفراغ
- تغییر در رنگ و حالت مدفوع
- تغییر در الگوی حرکت طبیعی روده مانند اسهال یا یبوست
- آنمی (کم خونی) ناشی از فقر آهن همراه با رنگ پریدگی، خستگی و تنگی نفس
لیست کامل نشانه‌های انواع دیگر پولیپ
آنها بر اساس موقعیت خود شامل موارد زیر می‌شوند:
| علائم | انواع پلیپ |
| از دست دادن شنوایی و خونریزی گوش | گوش |
| خونریزی شدید در دوران قاعدگی، هنگام رابطه جنسی و ایجاد ترشحات غیرعادی | دهانه رحم |
| خون در ادرار، شکم‌درد، یبوست، اسهال | روده بزرگ |
| علائم مشابه سرماخوردگی مانند سردرد، درد بینی، از دست دادن بویایی | بینی |
| حالت تهوع، درد، التهاب، استفراغ، خونریزی | گوارش (شکم) |
| ناباروری، قاعدگی نامنظم، خونریزی واژن | اندومتر (رحم) |
| صدای دورگه و از نفس افتاده | حنجره (حلق) |
| خون در ادرار، احساس درد هنگام ادرار، تکرر ادرار | مثانه |
علل ایجاد پولیپ‌های روده
زمانی‌که سلول‌های پوشش روده بزرگ دچار تغییر ژنتیکی شوند بر چرخه زندگی طبیعی سلول‌های سالم تاثیر می‌گذارند. جهش ژنتیکی اصلی‌ترین علت بروز سرطان است. اما یک سری عوامل خطرزا وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلای فرد به پولیپ بدخیم روده بزرگ را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- افراد سیگاری
- اضافه وزن شدید
- دیابت نوع۲ کنترل‌نشده
- عدم فعالیت بدنی مناسب
- مصرف بیش از حد الکل
- وجود سابقه سرطان کولورکتال
- وجود سابقه بیماری التهابی روده
- مصرف بیش از اندازه غذاهای فرآوری شده، پرچرب و گوشت قرمز
خطر بروز پلیپ روده بزرگ در نژاد آفریقایی-آمریکایی نیز بیشتر است.
در جدول می‌توانید خطرات تشکیل پولیپ بینی و پولیپ شکم را مشاهده کنید:
| انواع پولیپ | خطرات |
| بینی | عفونت مداوم سینوس، آسم، آلرژی، حساسیت به آسپرین و فیبروز سیستیک |
| شکم | مصرف منظم مهارکننده‌های پروتون، نوعی سندرم ژنتیکی نادر، افزایش سن و عفونت باکتریایی |
اگر مشکوک هستید که دچار این بیماری شده‌اید، می‌بایست به پزشک فوق متخصص گوش و حلق و بینی یا دکتر متخصص گوارش مراجعه کنید.
روش تشخیص پولیپ روده
پزشک متخصص گوارش می‌تواند پولیپ روده بزرگ را به روش‌های مختلفی پیدا کند. آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
| تست پولیپ‌های روده | توضیحات |
| کولونوسکوپی | بررسی داخل روده بزرگ |
| سیگموئیدسکوپی | بررسی یک سوم انتهایی روده بزرگ |
| CT اسکن | ثبت تصاویر دقیق از روده بزرگ |
| آزمایش مدفوع | ارزیابی مدفوع از لحاظ خون یا تغییرات ژنتیکی |
درمان پولیپ روده
دارودرمانی مانند قرص برای پولیپ روده نمی‌تواند منجر به سلامتی بیمار شود. زیرا پولیپ‌های روده‌ای یک توده بافتی هستند که در دیواره روده ایجاد خواهند شد. تمامی پولیپ‌های کشف شده در طول معاینه باید از بین بروند. پزشک فوق تخصص گوارش از گزینه‌های حذفی زیر استفاده می‌کند:
پولیپکتومی (Polypectomy)
جدیدترین درمان پولیپ روده پولیپکتومی است که به کمک آن می‌توان پولیپ‌های مراحل اولیه و کوچک را درمان کرد. در این روش لوله‌ای با ابزار مخصوص وارد رکتوم شده و پولیپ سرطانی را خارج می‌کند.
بیشتر بدانید: آیا پولیپ معده خطرناک است؟
جراحی کم تهاجمی (Minimally invasive surgery)
اگر پولیپ بدخیم روده بزرگ بیش از حد رشد کرده باشد و نتوان آن را با روش‌های ایمن غربالگری خارج کرد، جراحی انجام میشود. جراحی کم تهاجمی با شیوه لاپاراسکوپی در شکم برای برداشتن قسمت سرطانی روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروکتوکولکتومی کامل (Total proctocolectomy)
این روش برای افرادی استفاده میشود که به سندرم ارثی نادر (FAP) مبتلا هستند. رکتوم و کولون در روش پروکتوکولکتومی کامل برداشته میشود تا از زندگی فرد در برابر ابتلا به سرطان محافظت کنند.
آیا با عسل می‌توان پولیپ روده را درمان کرد؟
عسل خاصیت درمانی زیادی دارد. از همین‌رو برخی افراد معتقدند با عسل درمانی پولیپ معده برطرف میشود. عسل می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند و باعث از بین رفتن باکتری‌های مضر در معده و روده شود. اما برای درمان قطعی پولیپ‌های روده نباید ریسک کرد و زمان را از دست داد. زیرا پولیپ یک توده بافتی خوش‌خیم در روده است که در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع تبدیل به پولیپ بدخیم روده بزرگ میشود. شما می‌توانید از عسل درمانی برای تسکین و کاهش علائم پولیپ روده استفاده کنید.
بعد از برداشتن پولیپ روده چه باید کرد؟
مهمترین نکته پس از برداشتن توده بافتی غیرطبیعی در روده رعایت دستورات پزشک و انتخاب سبک زندگی سالم است.
- استراحت کافی و اجتناب از انجام فعالیت بدنی سنگین
- مصرف منظم داروهای آنتی‌بیوتیک و کاهش دهنده درد
- اجتناب از خوردن غذاهای سنگین، چرب، سرخ شده و تند
- ملاقات با پزشک در زمان مقرر جهت بررسی و جلوگیری از عفونت یا خونریزی پس از عمل
- مصرف غذاهای نرم و ترجیحا مایع در چند روز اول پس از عمل برای کاهش درد شکمی و جلوگیری از مشکل در بلع
نتیجه پولیپ روده
پولیپ روده به نوع آن، سرطانی بودن یا نبودن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. اکثر توده‌های بافتی غیرطبیعی روده خوش‌خیم هستند اما معمولا پزشک ترجیح می‌دهد آنها را با جراحی بردارد. خصوصا برای افرادی که سابقه خانوادگی دارند. اهمیت این بیماری ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله التیاما شما را با علائم و جدیدترین درمان پولیپ روده آشنا کنیم. پزشک برای شما کدام روش درمانی را انتخاب کرده است؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید. جهت مشاوره آنلاین با متخصص گوارش کلیک کنید.
سوالات متداول
ممکن است خودبه‌خود از بین برود اما برای پیشگیری از سرطان پزشک در مراحل اولیه پولیپ‌های روده را برمی‌دارد.
سابقه بیماری در خانواده، سیگار کشیدن، اضافه وزن شدید، دیابت نوع۲ کنترل نشده و بیماری التهابی روده
به‌طور متوسط حدود ۱۰ سال طول می‌کشد اما تا زمانی‌که فرد مرتب غربالگری میشود بعید است که پولیپ‌های روده سرطانی شوند.
منبع: healthline | my.clevelandclinic | mayoclinic
دکتر علی اصغر اعتمادی فرد |
دکتر علیرضا رضایی
