التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
تستهای خانگی بارداری ابزار‌ی رایج در تشخیص بارداری هستند. تستهای خانگی معتبر بارداری شاید خیلی دقیق باشند، ولی عاری از خطا نیستند.
این تستهای بارداری نکات مثبت و منفی خود را دارند که در ادامه این مقاله به آنها اشاره می‌کنیم. با التیاما همراه باشید.
تستهای بارداری
بیشتر تستهای بارداری که نوار‌ها‌ی ادرار‌ی هستند در جریان ادرار قرار داده می‌شوند تا قادر به تشخیص هورمون گنادتروپین جفتی انسانی (hCG) باشند؛ این هورمون در ابتدا‌ی بارداری ترشح می‌شود.
(در این نوشته به ۱۳۸ سوال رایج مربوط به بارداری پاسخ داده‌ایم)
برخی از تستهای بارداری، می‌توانند hCG را در همان اوایل بارداری تشخیص دهند.
نتایج مثبت و منفی کاذب به دلایل مختلفی رخ می‌دهند. باید به خاطر داشت که در صورت مثبت‌شدن تست بارداری، فرد باید به پزشک مراجعه کند تا مراقبت‌ها‌ی اولیه‌ی دوران بارداری آغاز شود.
علت تستهای بارداری مثبت کاذب خانگی
۱. بارداری شیمیایی
ممکن است که فرد در اصطلاح بار‌دار نباشد ولی نتیجه‌ی تست بارداری مثبت باشد که در این صورت مثبت کاذب نامیده می‌شود.
این اتفاق گاهی ناشی از بارداری شیمیایی است. بارداری شیمیایی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور یا همان نطفه به دلایل گوناگونی نتواند در مراحل اولیه لانه‌گزینی یا رشد کند.
از دست دادن زود‌درس بارداری به این دلیل نیست که فرد عمداً کار‌ی انجام داده باشد بلکه ممکن است ناشی از مشکلات داخل رحم باشد، مانند:
- فیبروم
- بافت اسکار (جای زخم)
- اختلالات مادر‌زاد‌ی رحم که باعث شکل نا‌منظم رحم می‌شود
سطح پایین هورمون‌ها‌ی خاصی مانند پروژسترون، احتمال لانه‌گزینی و رشد جنین را کاهش می‌دهد.
برخی از دلایل بارداری شیمیایی نا‌شناخته هستند.
به نظر می‌رسد که بارداری شیمیایی بسیار رایج باشد، اما اگر تست بارداری انجام نشود، معمولاً این بار‌دار‌ی‌ها تشخیص داده نمی‌شوند. اشتباه‌بودن نتایج آزمایش های زود‌هنگام روح فرد را خسته می‌کند.
به همین دلیل توصیه می‌شود که فرد تست خانگی بارداری را تا یک هفته پس از عقب‌افتادن قاعدگی انجام دهد.
۲. بارداری خارج رحمی
گاهی لانه‌گزینی تخمک بارور، خارج از حفره اصلی رحم صورت می‌گیرد که باعث بارداری خارج رحمی می‌شود.
معمولاً بارداری خارج رحمی، زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور در زمان حرکت به سمت رحم در لوله فالوپی، بدون حرکت بماند. این نوع بارداری خارج رحمی، بارداری لوله‌ای نیز نامیده می‌شود.
موارد زیر، ممکن است منجر به بارداری خارج رحمی شود:
- بافت جای زخم یا التهاب در لوله فالوپی
- شکل غیر‌طبیعی لوله فالوپی
- سابقه‌ی عفونت رحمی
بارداری خارج رحمی ممکن است در دهانه رحم، تخمدان یا حفره شکم رخ دهد.
بارداری خارج رحمی نمی‌تواند بصورت بارداری طبیعی ادامه پیدا کند. در این بارداری نطفه نمی‌تواند زنده بماند، به این دلیل که جا‌یی برای رشد‌و‌نمو آن در خارج از رحم وجود ندارد.
حتی اگر جنین در جا‌یی اشتباه لانه‌گزینی کند باز هم می‌تواند هورمون hCG تولید کند که باعث خوانش مثبت کاذب تست بارداری خانگی می‌شود.
بار‌دار‌ی‌ها‌ی خارج رحمی، اورژانسی محسوب می‌شوند. در صورت عدم درمان، فرد آسیب می‌بیند و دچار خونریز‌ی‌ها‌ی شدید یا از دست دادن اندام‌ها‌ی تولید مثل می‌شود.
علائم بارداری خارج رحمی شامل موارد زیر می‌شود:
- تهوع و درد سینه‌ها که از علائم بارداری طبیعی نیز هستند
- موج شدید درد در شکم، لگن، شانه یا گردن
- درد شدید در یک طرف شکم
- لکه‌بینی خفیف تا شدید واژینال یا خونریز‌ی
- سر‌گیجه یا غش
- فشار بر روی رکتوم
فرد در صورت مشکوک بودن به بارداری خارج رحمی، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
۳. سقط خود‌به‌خود جنین یا سقط عمد‌ی
ممکن است بعد از سقط جنین، چه سقط خود‌به‌خود‌ی و چه سقط عمد‌ی، تست بارداری باز هم مثبت باشد.
در طی بارداری و با رشد جنین، سطح هورمون hCG بالا می‌رود. به‌گونه‌ای که هر چند روز یک بار دو‌برابر می‌شود و تقریباً در هفته دهم به اوج مقدار خود می‌رسد. هنگامی‌که بارداری تمام می‌شود، سطح این هورمون طی فرآیند‌ی تدریجی، کاهش پیدا می‌کند.
تا شش هفته پس از پایان بارداری، هورمون گنادوتروپین جفتی انسان در خون و ادرار فرد باقی می‌ماند. تا زمانی که سطح این هورمون به مقدار دوران بارداری نرسیده باشد، امکان نتیجه تست با مثبت کاذب وجود دارد.
اگر سقط جنین خود‌به‌خود و ناگهانی باشد، امکان دارد که تمامی بافت‌ها‌ی مربوط به بارداری از بدن خارج نشوند که باعث می‌شود سطح هورمون hCG بالا بماند.
در چنین شرایطی اغلب لازم است که یک عمل جراحی جزئی، به نام اتساع و کورتاژ (D & C)، انجام شود تا بافت باقی‌مانده از بدن خارج شود.
۴. خطا‌ی فرد استفاده‌کننده
تستهای بارداری خانگی نیز همانند سایر امور زندگی عاری از خطا نیستند. فرد باید با‌دقت به دستور‌العمل‌ها‌ی تست عمل کند و قبل از استفاده تاریخ انقضا‌ی آن را بررسی کند.
با وجود چنین مراقبت‌ها‌یی باز هم امکان اشتباه وجود دارد. یکی از رایج‌ترین اشتباهات انجام بسیار زود‌هنگام این تست در طی چرخه است که باعث می‌شود نتیجه تست منفی کاذب یا مثبت کاذب شود.
تست را نباید زمانی انجام داد که به دلیل مصرف بیش از حد مایعات ادرار رقیق شده باشد، بلکه باید موقعی انجام شود که ادرار بسیار غلیظ است، مانند صبح هنگام که فرد از خواب بیدار می‌شود.
نوار باید برای مدت مشخصی در جریان ادرار قرار داده شود. بهتر است که زمان روی زمان‌سنج یا تلفن تنظیم شود تا مدت زمانی که نوار در جریان ادرار قرار می‌گیرد، مشخص شود.
زمانی هم که فرد منتظر جواب تست است، می‌تواند از تایمر استفاده کند. بررسی نتایج در بازه زمانی مشخص نیز اهمیت دارد.
۵. خطوط تبخیرشده
گاهی خط تبخیرشده با نتیجه تست بارداری مثبت، اشتباه گرفته می‌شود. در برخی از تستهای بارداری خانگی زمانی که hCG تشخیص داده می‌شود دو خط دیده می‌شود و وقتی این هورمون تشخیص داده نمی‌شود، یک خط دیده می‌شود.
معمولاً این خطوط، رنگی روشن مثل صورتی، قرمز یا آبی دارند. گاهی خط دوم کم‌رنگ‌تر است که ابتدا‌ی بارداری را نشان می‌دهد یا ممکن است خطی تبخیرشده باشد.
اگر خط کاملاً بی‌رنگ باشد، احتمالاً خطی تبخیرشده است.
ممکن است خطوط تبخیر پس از اینکه ادرار کاملاً تبخیر شد، در تست ظاهر شوند. گاهی این خطوط ناشی از سطح هورمونی هستند و نشان‌دهنده بارداری نیستند.
بهترین راه برای تشخیص صحیح خط تبخیرشده، انجام دقیق تست در زمان تعیین‌شده و طبق دستور‌العمل است.
۶. مصرف برخی داروها
ممکن است برای فرد‌ی که به منظور بارداری تحت نظر پزشک قرار گرفته است، دارو‌ی بار‌ور‌ی تجویز شده باشد.
یکی از این داروها، تزریق هورمون مصنوعی hCG است که تحت نام‌ها‌ی تجاری زیر به فروش می‌رسند:
- نوارل (Novarel)
- پرگنیل (Pregnyl)
- اویدرل (Ovidrel)
- پروفاسی (Profasi)
آمپول hCG به فولیکول‌ها کمک می‌کند تا تخمک‌ها‌ی بالغ را آزاد کند که باعث می‌شود خوانش تست بارداری خانگی، مثبت کاذب شود، به‌خصوص زمانی که تست خیلی زود انجام شده باشد.
دارو‌ها‌ی دیگر نیز می‌توانند باعث مثبت‌کاذب‌شدن نتیجه تست بارداری شوند که برخی از آنها عبارتند از:
- دارو‌ها‌ی ضد‌اضطراب، مانند دیازپام (والیوم) یا آلپروزولام (زاناکس)
- دارو‌ها‌ی ضد‌روان‌پریشی مانند کلوزاپین یا کلرپرومازین
- دارو‌ها‌ی ضد‌تشنج، مانند فنوباربیتال و دیگر باربیتورات‌ها
- دارو‌ها‌ی بیمار‌ی پارکینسون، از جمله بروموکریپتین (پارلودل)
- دارو‌ها‌ی ادرار‌آور مانند فوروزماید (لازیکس، دیوسکرینDiuscreen )
- آنتی‌هیستامین‌ها، از جمله پرومتازین
- متادون (دولوفین)
۷. شرایط خاص پزشکی
بندرت برخی از شرایط خاص پزشکی باعث می‌شوند که نتیجه تست بارداری خانگی، مثبت کاذب شود. این شرایط عبارتند از:
- عفونت مجاری ادرار‌ی
- بیمار‌ی کلیوی که باعث ایجاد خون یا سلول‌ها‌ی سفید خونی در ادرار می‌شود
- کیست تخمدان، بویژه کیست‌ها‌ی جسم زرد یا کیست‌ها‌ی لوئتوم
- بیماریهای خطرناک‌تر مانند سرطان تخمدان
- مشکلات هیپوفیز (بسیار نادر)
تست بارداری مثبت است، حالا چه کنم؟
در صورتی که نتیجه تست خانگی بارداری مثبت شود، فرد باید به متخصصان زنان و زایمان مراجعه کند تا آزمایش ادرار یا خون تجویز شود و از نتایج و پایش سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسان، اطمینان حاصل شود.
همچنین ممکن است که از سونوگرافی واژینال برای بررسی ساک بارداری استفاده شود تا روند طبیعی بارداری تأیید شود.
اگر نتیجه تست فرد، مثبت کاذب باشد می‌تواند با مراجعه به پزشک از صحت آن اطمینان حاصل کند و اگر متوجه شود که بار‌دار نیست، شاید خبر‌ی خوب و غیر‌منظره برای وی باشد! (پزشک زنان درباره بارداری چه کمک‌های می‌تواند بکند؟ در این نوشته بخوانید!)
اگر فرد با دیدن نتایج اولیه آزمایش بسیار هیجان‌زده شده باشد، خبر بار‌دار‌نبودن ممکن است برای وی بسیار ناراحت‌کننده باشد.
باید توجه داشت که اگر نتیجه تست، مثبت کاذب می‌شود نشانه این نیست که فرد نمی‌تواند بار‌دار شود.
اگر فرد مدتی برای بار‌دار‌شدن اقدام کرده باشد و نتیجه‌ای نگرفته باشد، به‌ویژه در سنین بالا‌ی ۳۵ سال، باید به متخصص نازایی مراجعه کند.
همچنین گروه‌ها‌یی وجود دارند که در این مسیر فرد را مورد حمایت خود قرار می‌دهند و در این صورت، فرد می‌تواند از زنان دیگر‌ی که همین مشکل را داشته‌اند الهام بگیرد و دانش کسب کند.
مراجعه به روان‌درمانگر، مشاوره با روانشناس یا اعضا‌ی خانواده و گفتگو با دوستان قابل‌اعتماد در این زمینه می‌تواند برای فرد سود‌مند باشد.
سخن نهایی
نتیجه مثبت کاذب بارداری علل و علائم زیادی دارد و با دیدن مثبت بودن نباید بلافاصله خوشحال یا ناراحت شد. برای هرکس بار احساساتی متفاوتی دارد. همچنین باید بعد این اتفاق به سلامت بدن بسیار دقت داشت و زیر نظر پزشک بود مگر مشکل از ابزار تست باشد.
تالارهای گفت‌وگو مرتبط با این مقاله
- کدام تست بارداری خانگی دقیق تره؟
- تست بارداری با سرکه باید چه رنگی شود؟
در همین راستا برای اطلاعات بیشتر یا ملاقات با پزشک زنان، زایمان و نازایی، از سایت التیاما به صورت آنلاین نوبت بگیرید.
