درماتیت چیست؟ علائم و تشخیص درماتیت

درماتیت یک واژه ی کلی برای توصیف التهاب پوست است. در درماتیت پوست فرد معمولا خشک، متورم و قرمز دیده می‌شود. بسته به نوع درماتیت، علت آن نیز فرق دارد. توجه کنید که این بیماری مسری نیست.

درماتیت ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد. شدت خارش پوست می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. انواع مختلفی از درماتیت می‌توانند مدت ها ادامه داشته باشند در حالیکه انواع دیگر نیز می‌توانند به صورت فصلی و یا در اثر استرس و مواجهات خاص تشدید شوند.

برخی انواع درماتیت در کودکان و برخی نیز در بالغین شایع ترند. ممکن است بتوان با استفاده داروها و کرم های موضعی علائم درماتیت را برطرف نمود. در صورت وجود عفونت، درد و ناراحتی در پوست و یا گسترش درماتیت و شدیدتر شدن آن باید به دکتر فوق متخصص پوست مراجعه شود.

علائم درماتیت

علائم درماتیت بسته به بخش درگیر بدن متفاوت بوده و شدت آنها نیز از خفیف تا شدید متغیر است. همه ی افراد مبتلا به درماتیت الزاما تمام علائم را از خود نشان نمی‌دهند. به طور کلی، علائم درماتیت عبارتند از:

• راش
• تاول
• خشکی و ترک خوردگی پوست
• خارش پوست
• درد همراه با سوزش
• قرمزی
• تورم

انواع درماتیت

انواع مختلفی از درماتیت وجود دارند. شایع ترین آنها عبارتند از:

درماتیت آتوپیک (اگزما)

این حالت معمولا ارثی است و در دوران کودکی بروز پیدا می‌کند. پوست افراد مبتلا به اگزما دچار برجستگی های خشک و خارش دار می شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زمانی بوجود می‌آید که یک ماده به صورت مداوم با پوست تماس پیدا کرده و منجر به ایجاد واکنش‌های ازدیاد حساسیت و تحریک پوست می‌شود. این واکنش ها می‌توانند به راش‌های دچار سوزش، خارش و تاول تبدیل شوند.

درماستیت دیس هیدروتیک

در این نوع درماتیت، فرد توان محافظت از خود را ندارد. نتیجه‌ی این وضعیت خشکی و خارش پوست همراه با تاول های کوچک می‌باشد. این درماتیت معمولا پاها و دست ها را درگیر می‌کند.

درماتیت سبورئیک

همچنین تحت عنوان درماتیت سبوره ی نوزادی (Cradle cap) نیز شناخته می‌شود. این درماتیت اغلب در ناحیه اسکالپ (لایه‌ی پوست سر) ایجاد می‌شود ولی می‌تواند پوست صورت و قفسه‌ی سینه را نیز درگیر کند. درماتیت سبورئیک اغلب منجر به ایجاد شوره و لایه لایه شدن و قرمزی پوست می‌شود.

انواع دیگر درماتیت

برخی دیگر از انواع درماتیت عبارتند از:

نورودرماتیت: در این نوع درماتیت، در اثر استرس یا عوامل تحریک کننده ی دیگر، پوست دچاره ضایعات خارش دار می‌شود.

درماتیت سکه‌ای (Nummular): درماتیت سکه‌ای شامل ضایعات بیضی شکل پوستی است که اغلب پس از آسیب به پوست به وجود می‌آید.

درماتیت ناشی از استاز (Stasis dermatitis): این نوع درماتیت با تغییرات پوستی ناشی از گردش خون ضعیف همراه است.

درماتیت نگلکتا (فراموشی): این نوع درماتیت در اثر عدم رعایت بهداشت مناسب پوست ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانیم: دلیل خارش بدن چیست؟

علل درماتیت

علل درماتیت بسته به نوع آن متفاوت است. برخی انواع درماتیت نظیر اگزمای دیس هیدروتیک و درماتیت سکه‌ای علت ناشناخته دارند.

علت ابتلا به درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زمانی بوجود می‌آید که فرد در تماس مستقیم با مواد تحریک کننده و آلرژن قرار می‌گیرد. مواد شایعی که منجر به واکنش‌های آلرژیک می‌شوند عبارتند از:

•شوینده ها
•مواد آرایشی
•نیکل
•پیچک و بلوط سمی

علت ابتلا به اگزما

اگزما در اثر مجموعه‌ای از عوامل نظیر خشکی پوست، شرایط محیطی و وجود باکتری در سطح پوست ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت اغلب زمینه‌ی ژنتیکی دارد؛ چرا که اکثر افراد مبتلا به آن دارای سابقه ی خانوادگی اگزما، حساسیت و یا آسم می‌باشند.

علت ابتلا به درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک احتمالا در اثر حضور نوعی قارچ در غدد چربی ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت معمولا در فصل بهار و زمستان تشدید می‌شود؛ همچنین در برخی از افراد علت ژنتیکی دارد.

علت ابتلا به درماتیت ناشی از استاز

درماتیت ناشی از استاز در اثر خون‌رسانی ضعیف پوست رخ داده و معمولا پاها و ساق ها را درگیر می‌کند.

• محرک ها
  محرک ها عواملی هستند که منجر به واکنش پوستی می‌شوند. این محرک‌ها می‌توانند مواد شیمیایی یا طبیعی، عوامل محیطی و یا یک اتفاق در درون بدن باشند. محرک‌های شایعی که باعث تشدید درماتیت می‌شوند عبارتند از:

• استرس
• تغییرات هورمونی
• محیط
• مواد تحریک کننده

عوامل خطر درماتیت

عواملی که احتمال ابتلا به درماتیت را افزایش می‎دهند عبارتند از:

• سن
• محیط
• سابقه‌ی خانوادگی
• وضعیت سلامتی
• حساسیت
• آسم

برخی عوامل فرد را مستعد ابتلا به نوع خاصی از درماتیت می‌کنند. بعنوان مثال، شستشوی مکرر دست‌ها و سپس خشک کردن آنها منجر به از بین رفتن چربی محافظ پوست شده و تعادل pH آن را از بین می‌برد. به همین دلیل است که اکثر افراد شاغل در مراکز بهداشتی درمانی به درماتیت دست مبتلا می‌شوند.

تشخیص درماتیت

برای تشخیص و درمان درماتیت باید به پزشک متخصص بیماری‌های پوستی مراجعه شود.
پزشک قبل از تشخیص، معاینه فیزیکی انجام داده و در مورد سوابق پزشکی فرد سوالاتی مطرح خواهد کرد. در برخی از موارد، متخصص پوست می‌تواند نوع درماتیت را فقط با نگاه کردن به پوست تشخیص دهد.

چنانچه پزشک به وجود حساسیت پوستی نسبت به یک ماده ی خاص شک وجود داشته باشد، متخصص پوست آزمایش برچسپ پوستی را انجام خواهد دهد.

خود فرد نیز می‌تواند چنین آزمایشی را درخواست نماید. در آزمایش برچسب پوستی، پزشک مقادیر اندکی از مواد مختلف را بر روی پوست بیمار قرار می‌دهد و پس از چند روز، پوست از نظر میزان واکنش و وجود یا عدم وجود حساسیت نسبت به این مواد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

در برخی از موارد ممکن است متخصص پوست اقدام به گرفتن بیوپسی (نمونه ی زنده) از پوست نماید تا علت دقیق درماتیت را مشخص نماید.

در بیوپسی پوستی، پزشک مقداری از پوست دچار ضایعه را برداشته و آن را زیر میکروسکوپ مشاهده می‌نماید. می‌توان آزمایشات دیگری را نیز به منظور تعیین علت درماتیت انجام داد.درماتیت سبورئیک