معده درد و شایع‌ترین علت ایجاد آن؛ با انواع درد معده آشنا شوید

معده درد یکی از بیماری‌های گوارشی و مشکلاتی که در دستگاه گوارش ایجاد می‌شود. این بیماری میتواند ناشی از یک مشکل ساده یا برگرفته از شرایط جدی باشد. بنابراین اگر مدت طولانی درگیر علائم معده درد هستید حتما به متخصص گوارش مراجعه کنید.

ممکن است هر‌یک از ما در طول زندگی بارها به معده‌درد دچار شده باشیم. تجربه این مشکل و بیماری‌های مشابه آن بسیار دردناک و در برخی از موارد غیر قابل تحمل خواهد بود. معده‌درد ناشی از مسمومیت غذایی و یا داشتن حساسیت به برخی از غذاها است. هم‌چنین عواملی مانند وجود عفونت‌های باکتریایی در معده نیز ممکن است تاثیرگذار باشد. اگر شما هم برای مدت طولانی با علائم معده درد شدید مواجه هستید و علت آن را نمی‌دانید تا انتهای این مقاله از مجله التیاما همراه ما باشید تا بهترین راه‌کار درمانی آن را بررسی کنیم.

بیشتر بدانید: آناتومی شکم چیست؟

مطالعه بیشتر: آناتومی دستگاه گوارش چگونه است؟ اجزای مختلف آن را بشناسید

معده درد چیست؟

معده‌درد یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که اغلب به‌دلیل ایجاد آسیب در بخش‌های دیگر بدن به وجود می‌آید. علت درد معده می‌تواند ناشی از بیماری در بخش‌هایی همچون کیسه صفرا، قلب، کبد، لوزالمعده یا آسیب‌های روده‌ای باشد. این درد به صورت آهسته ایجاد می‌شود اما کاملا ناگهانی افزایش پیدا می‌کند. شایع‌ترین علت دردمعده عبارتند از:

• استرس
• زخم معده
• رفلاکس معده
•  مصرف مشروبات الکلی
• وجود ویروس و باکتری
• خوردن غذاهای پرادویه و تند
•  استفاده از داروهای ضد التهابی

بیشتر بدانید: علائم مری بارت چیست؟

بیشتر بدانید: اسید معده چیست؟

خوب است بدانید که معده درد به‌عنوان ۵ ناراحتی آزاردهنده و سخت در جهان شناخته می‌شود. در چنین شرایطی بهترین کار مراجعه به دکتر متخصص گوارش است تا در صورت لزوم آزمایشاتی از شما گرفته شود و برای تشخیص دقیق از علت معده درد و حل مشکل خود بتوانید دکتر آنلاین گوارش در التیاما داشته باشید.

بیشتر بدانیم: کبد را بهتر و بیشتر بشناسید + بیماری های کبد

انواع دردهای معده را بشناسید

این بیماری طیف وسیعی دارد و به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند.

1. ناراحتی ناگهانی که معمولا علت معده درد شدید و ناگهانی مسدودسازی مجرای صفراوی به‌دلیل سنگ صفرا یا عدم خون‌رسانی کافی به روده‌ها است.
2. معده‌درد شدید که بالای شکم را درگیر می‌کند و فرد در قسمت فوقانی کمر خود احساس تیر کشیدن دارد. این نوع درد معده ناشی از التهاب پانکراس است.
3. معده‌درد مداوم که چندین ساعت طول می‌کشد و دلیل آن سنگ صفرا است.
4. درد موضعی در قسمت پایین شکم سمت راست (آپاندیسیت)
5. معده درد ناشی از سمت چپ شکم قسمت پایین که دلیل آن دیورتیکولیت است.
6. درد کلی شکم که با اسهال یا نفخ همراه می‌شود.
7. درد‌معده دوره‌ای که می‌تواند ناشی از زخم معده، قولنج، دوره قاعدگی، یبوست و مشکلات صفراوی باشد.

بیشتر بدانید: علائم سرطان معده بدخیم چیست؟

علائم معده درد

اگر شما درگیر دردمعده ناشی از التهاب، زخم یا خوریزی هستید حتما با علائم زیر مواجه شده‌اید:

• یبوست
• مشکل در بلع
• ناراحتی شکمی و نفخ معده
• کم خونی و کاهش وزن بدون علت
• عدم بهبود استفراغ و اسهال با گذشت چند روز

بیشتر بدانید: درمان زخم معده چقدر طول می‌کشد؟

نشانه معده درد شدید

• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• معده‌درد شدید و ناگهانی
• استفراغ خونی مایل به قهوه‌ای
• احساس درد در شکم پس از لمس
• مدفوع خونی، سیاه، بسیار بدبو و چسبنده

بیشتر بدانید: درمان معده درد عصبی چیست؟

علائم معده درد عصبی

اگر برای شما هم سوال ایجاد شده «درد بالای معده نشانه چیست» باید بدانید این بیماری ناشی از معده درد عصبی است. سایر نشانه‌ها عبارتند از:

• درد در قسمت بالای شکم ناحیه چپ
• احساس سوزش در معده
• تهوع و استفراغ
• سیری زودرس
• تنگس نفس و اضطراب
• کاهش وزن ناگهانی
• تغییرات خلقی مانند افسردگی و عصبانیت

بیشتر بدانید: علائم زخم معده چیست؟

علت درد معده

 ناراحتی‌های دستگاه گوارشی به دو دسته تقسیم می‌شوند. معمولا معده‌درد در قسمت بالای شکم و نزدیک به دنده ها (مری، معده و روده کوچک) احساس خواهد شد. در صورت احساس درد در قسمت پایین شکم باید آن را مرتبط با دستگاه گوارش تحتانی مانند روده بزرگ، رکتوم و مقعد دانست. در زیر علت معده درد در قسمت فوقانی دستگاه گوارش را بررسی می‌کنیم:

بیشتر بدانید: رفلاکس معده چیست؟

۱. زخم معده

اگر معده یا اثنی‌عشر درگیر زخم باز شوند، به آن زخم معده گفته می‌شود. افراد معمولا علائم مختلفی تجربه می‌کنند اما شایع‌ترین آن سوزش معده، سوء‌هاضمه، حالت تهوع، استفراغ، نفخ و دفع گاز است. درد سر معده ناشی از این عارضه به دل‌ل باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا داروهای ضد التهابی ایجاد می‌شود.

بیشتر بدانید: درمان معده درد چیست؟

اکثر غذاهای رستورانی عامل سرایت باکتری هلیکوباکتر هستند و با برهم زدن سطح اسید معده مانع از هضم غذا خواهند شد. افراد مبتلا به زخم‌های معده معمولا دچار معده درد عصبی می‌شوند، زیرا در این وضعیت اسید معده افزایش پیدا کرده و منجر به درد ناحیه میانی شکم خواهد شد.

بیشتر بدانید: تنگی پیلور چیست؟

۲. رفلاکس معده

برگشت اسید معده به مری که به آن رفلاکس اسید می‌‌گویند، ناشی از عملکرد نادرست دریچه مابین مری و معده (کاردیا) است. افراد مبتلا به این بیماری علاوه‌بر سوزش و درد سر معده دچار اختلال در هضم غذا، مشکل در بلع، سرفه، گرفتگی صدا و احساس وجود توده در گلو می‌شوند. برای درمان تیر کشیدن معده ناشی از برگشت اسید به مری حتما به دکتر متخصص گوارش مراجعه کنید.

بیشتر بدانیم: شناخت بیشتر از آناتومی معده

۳. التهاب مری

اگر پوشش داخلی مری (لوله انتقال‌دهنده غذا از دهان به معده) دچار تحریک یا التهاب شود شما با سوزش سردل، درد بالای شکم و مشکل در بلع مواجه می‌شوید. درواقع می‌توان علت معده درد شدید و ناگهانی را ازوفاژیت (التهاب مری) ناشی از عفونت (ویروس هرپس سیمپلکس)، مصرف مداوم داروها(آسپرین) یا آلرژی غذایی دانست.

بیشتر بدانید: داروی رفلاکس معده چیست؟

۴. معده درد ناشی از گاز و نفخ

از علل بروز درد‌معده می‌توان به گاز معده و یا وجود نفخ در معده اشاره نمود. اگر قسمت فوقانی معده پر از گاز باشد با تجمع این گاز فشار زیادی به معده وارد می‌شود. گاز به‌طور طبیعی در روده‌ها و دستگاه گوارش وجود دارد اما در برخی از موارد ممکن است میزان آن تشدید یافته و فشار زیادی به معده وارد شود. عواملی مانند اسهال یا یبوست یا وجود ویروس‌ها در معده تجدید‌کننده این گاز است.

بیشتر بدانیم: کیسه صفرا و انواع بیماری‌های آن + آزمایش و شیوه‌های درمان

۵. سوزش سر دل

یکی‌دیگر از دلایل معده‌ درد سوزش سر دل است. سوزش معده بسیار دردناک و مشکل‌ساز خواهد بود، که قسمت فوقانی معده یا همان سر معده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مشکل ممکن است با درد قفسه سینه یا درد قلب نیز اشتباه گرفته شود. اما نگران نباشید چرا که سوزش معده در برخی از موارد در اثر مصرف برخی از مواد غذایی ایجاد می‌شود. مصرف غذاهای اسیدی در تحریک معده و یا احساس سوزش تاثیرگذار است. در بیشتر موارد بعد از چند روز و یا کوتاه مدت بهبودی حاصل می‌شود.

بیشتر بدانید: علائم سوزش معده چیست؟

۶. ورم یا گاستریت

گاستریت باعث تحریک و تورم مخاط معده می‌شود که دلیل آن وجود عفونت باکتریایی مانند هلیکوباکتر پیلوری در معده است. این مشکل با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برطرف خواهد شد. ورم معده با فشار آوردن به قفسه سینه و سایر دستگاه‌های گوارش همراه است که برخی بیماری‌های دیگر مانند بیماری کرون و آلرژی در بروز آن تاثیرگذار است.

بیشتر بدانیم: سرطان روده (سرطان کولون یا کولورکتال)چیست و چه علائمی دارد

بیشتر بدانید: درمان سرطان معده چیست؟

۷. معده‌درد ناشی از عفونت و ویروس

دیگر علت معده درد شدید و ناگهانی وجود عفونت یا ویروس در این اندام است که اغلب با استفراغ و حالت تهوع همراه می‌شود. ویروسی شدن معده باعث کاهش انرژی فرد، کم آبی بدن و ایجاد دردهای عضلانی نیز خواهد شد. علائم بروز داده شده در اثر عفونت معده بعد از چند روز بهبود می‌یابد، اما لازم است که فرد از خوردن غذاهای سنگین نوشیدنی‌های حاوی گاز و یا الکل خودداری نماید.

۸. سرطان معده

رشد غیرطبیعی سلول‌های معده منجر به ایجاد تومور در این اندام می‌شود. فرد مبتلا از احساس نفخ، مشکل در بلع، درد، سیری زودرس، حالت تهوع و کاهش وزن بدون دلیل رنج می‌برد. درمان دردمعده ناشی از بروز تومور در این اندام شامل جراحی بخشی یا تمام معده است. اگر درگیر بیماری زخم معده یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستید با درمان به‌موقع از ایجاد تومور در معده جلوگیری کنید.

بیشتر بدانید: درمان سوزش معده چیست؟

۹. دردمعده و قلب

در برخی مواقع بیمار با علائم معده درد به اورژانس مراجعه می‌کند، در حالی‌که ممکن است این نشانه‌ها یک پیش‌آگهی از سکته قلبی باشد. سوزش معده و احساس ناراحتی در این اندام یکی از علائم سکته قلبی است. از همین‌رو پزشک با معاینه فیزیکی اگر متوجه شود علت دردمعده در قسمت فوقانی شکم است حتما دستورات لازم برای آزمایشات مرتبط با سکته قلبی خواهد داد.

بیشتر بدانیم: هر آنچه باید درباره بیماری سلیاک بدانیم

۱۰. معده درد ناشی از مسمومیت

یک عامل دیگر که که با معده درد شدید همراه می‌شود، مسمومیت غذایی است که علاوه‌بر این اندام سایر قسمت‌های شکم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وجود باکتری یا انگل در معده باعث مسمومیت شده و علاوه‌بر این عارضه تهوع و استفراغ را نیز به همراه دارد. اگر علائم اسهال و تهوع بعد از سه روز بهبود نیافت، حتماً به پزشک مراجعه و درمان‌های جدی‌تری را آغاز نمایید.

بیشتر بدانیم: هر چیزی که باید در مورد بواسیر بدانید

۱۱. معده‌درد عصبی

تشخیص این‌که آیا دردی ناحیه شکم مربوط به آخرین وعده‌ی غذایی که خورده‌اید است یا به علت استرس و اضطرابی که درگیرش بودید، کمی سخت خواهد بود. اما حقیقت این است که سلامت روان ما و مشکلات معده به‌طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند. اگر قبل از شروع ناراحتی مشاجره داشتید یا درگیر استرس بودید می‌تواند نشان‌دهنده علائم معده درد عصبی باشد. در این صورت برای بهبود حال جسمی خود بهتر است به روان‌شناس مراجعه کنید.

بیشتر بدانیم: هر آنچه باید درباره بیماری هپاتیت C بدانید

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

معده درد یک بیماری شایع گوارشی است که اکثر افراد حداقل یک‌بار آن را تجربه کرده‌اند. اما در اغلب موارد به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شود. برخی علائم این بیماری با گذشت زمان، رعایت رژیم غذایی سالم و سبک برطرف خواهند شد اما در صورت عدم بهبودی پس از یک هفته باید حتما به دکتر متخصص گوارش مراجعه کنید.

علائم هشداردهنده عبارتند از:

• تب همراه با دردمعده
• مدفوع سفید با دردمعده
• درد معده در زنان باردار
• درد شمکی ناشی از ضربه
• معده‌درد بعد از شیمی‌درمانی
• احساس درد پس از لمس شکم
• مدفوع خونی و بدبو با دردمعده
• استفراغ مزمن بیش از ۱۲ ساعت
• معده درد همراه با ناراحتی قفسه سینه
• احساس درد مداوم و پایدار در بالای شکم
• احساس دردمعده پس از مصرف داروی جدید

بیشتر بدانید: درد بالای معده نشانه چیست؟

بیشتر بدانیم: علائم، انواع و درمان پولیپ

روش‌ تشخیص دردهای معده

دکتر متخصص گوارش ضمن گرفتن شرح حال در مورد علائم درد معده، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. او با گوش دادن به شکم توسط گوشی پزشکی هر نوع ناهنجاری، تورم، سفتی یا توده را بررسی می‌کند. سپس برای تشخیص نهایی به نتایج یک سری آزمایشات نیاز است که در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

تست تشخیص معده‌درد	توضیحات
آزمایش خون	سنجش آنتی‌بادی‌های IgG، IgM و IgM برای بررسی عفونت معده
آزمایش آنالیز و کشت مدفوع	سنجش آنتی‌بادی ژن هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع
سونوگرافی شکم، CT اسکن، آندوسکوپی	ارزیابی علت اصلی معده‌درد
تست سنجش قلب	سنجش آنزیم‌های قلبی موجود در خون با نوار قلب، تست ورزش و استرس

بیشتر بدانیم: علائم، دلایل و راه‌های درمان یبوست

درمان معده درد

اصلی‌ترین سوال افرادی که درگیر این بیماری هستند، این است که «برای معده درد چی خوبه؟» در پاسخ به آن‌ها باید بگوییم درمان دردمعده بسته به علت زمینه‌ای آن متفاوت خواهد بود. بهترین روش درمانی شامل موارد زیر است:

دارودرمانی

برای درمان معده درد خیلی شدید بهترین راه‌کار مصرف دارو به شکل قرص است که باید حتما زیر نظر پزشک استفاده شود. دکتر متخصص گوارش متناسب با علت معده‌درد داروهایی تجویز می‌کند که عبارتند از:

نوع دارو	مورد مصرف	نام تجاری
آنتی‌بیوتیک‌ها	درمان معده درد خیلی شدید	کلاریترومایسین(Clarithromycin) و مترونیدازول(Metronidazole)
مهارکننده پمپ پروتون	مسدودسازی اسید معده و درمان درد سر معده	امپرازول(Omeprazole)، پنتوپرازول(Pantosec) و لانسوپرازول(Lansoprazole)
مسدودکننده‌های H2	کاهش میزان اسید معده و درمان معده درد شدید	فاموتیدین/Famotidine (رانیتیدین/Ranitidine از لیست داروهای تجویزی کنار گذاشته شده است)
ترمیم‌کننده مخاط معده	محافظت‌کننده از مخاط معده	سوکرالفیت(Sucralfate) یا میزوپروستول(Misoprostol)

درمان خانگی دردمعده

برای کنترل و یا مهار کردن درد معده درمان‌های خانگی هم وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• حرکات یوگا
• کمپرس آب گرم
• نوشیدن آب به مقدار کافی
• دراز نکشیدن بلافاصله پس از صرف غذا

بیشتر بدانیم: علائم، علل و درمان کبد چرب و ناسالم

گیاهان موثر در درمان معده درد شدید

آن‌ها عبارتند از:

• نعنا: این گیاه تاثیر خوبی بر کنترل درد و از بین بردن نفخ دارد.
• لیمو: ترکیب آب ولرم و لیموی تازه برای درمان معده‌درد عصبی و نفخ مفید است.
• زیره: این ماده گیاهی برای کاهش اسید معده، التهاب و نفخ به صورت دمنوش یا عرق زیره استفاده می‌شود.
• زنجبیل: این گیاه انقباضات معده را برطرف می‌کند. ترکیب آن با عسل و آب ولرم روش مناسبی برای درمان درد سر معده است.

بیشتر بدانیم: همه چیز درباره آپاندیس و بیماری آپاندیسیت

درمان درد معده در شب

بهترین روش برای این بیماری در شب رعایت رژیم غذایی درست و اصولی در طول روز است. نوشیدن آب به اندازه کافی، ترک سیگار و الکل کمک می‌کند تا از بروز دردمعده شدید و مداوم در شب جلوگیری شود. در صورتی که با روش‌های گفته شده درد شما تسکین پیدا نکرد باید علت اصلی آن شناسایی و داروی مرتبط تجویز شود.

بیشتر بدانید: مهمترین دلایل اسپاسم معده چیست؟

پیشگیری از معده‌درد

بهترین روش پیشگیری عبارت است از:

1. مصرف غذاهایی با هضم آسان
2. عدم خوردن غذاهای جامد در ساعات اولیه درد
3. اجتناب از خوردن غذا با حجم زیاد
4. صرف غذای سبک و نرم ۶ ساعت پس از استفراغ
5. اجتناب از مصرف لبنیات
6. کاهش مواد غذایی پرچرب، سرخ شده و انواع مرکبات
7. پرهیز از نوشیدن آب‌میوه‌های گازدار و اسیدی
8. قطع مصرف سیگار و الکل
9. رعایت رژیم غذایی فیبردار

بیشتر بدانید: مراقبت‌های بعد از عمل سرطان معده

نتیجه معده درد

معده‌درد یکی از شای‌ ترین بیماری‌های دستگاه گوارش است که عوامل بسیاری از مسمومیت غذایی تا وجود باکتری در بروز آن اثرگذار هستند. در اغلب موارد سایر بیماری‌ها مانند سکته قلبی یا استرس و اضطراب می‌توانند باعث ایجاد علائم معده درد شدید و ناگهانی شوند.

از همین‌رو بهتر است با مشاهده علائمی که آن‌ها را به‌طور مفصل در این مقاله ازمجله التیاما معرفی کردیم به دکتر متخصص گوارش مراجعه کنید. به نظر شما برای درد معده چی خوبه و بهترین روش درمانی کدام است؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

بیشتر بخوانید: سرطان خوش خیم معده

سوالات متداول

منبع: nhs | medicalnewstoday | healthline