التیاما مجله پزشکی و سلامت التیاما
کرونا یک بیماری عفونی است که توسط ویروس ایجاد می‌شود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری علائم خفیف تا متوسط را تجربه می‌کنند، اما بعضی از آن‌ها ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشند. تزریق واکسن کرونا بهترین راه برای پیشگیری از بروز این بیماری و کاهش مرگ و میر ناشی از آن است. در این مقاله از مجله التیاما به معرفی نام واکسن های کرونا می‌پردازیم و عوارض آن‌ها را توضیح می‌دهیم. همچنین به شما می‌گوییم که قبل و بعد از تزریق واکسن باید چه اقداماتی انجام دهید. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
- انواع واکسن کرونا
- ۱. واکسن سینوفارم
- ۲. واکسن آسترازنکا
- ۳. واکسن برکت
- ۴. واکسن اسپایکوژن
- ۵. واکسن مدرنا
- جدول مقایسه واکسن های کرونا
- مراقبت های قبل و بعد از تزریق واکسن کرونا
- ۱. مراقبت‌های قبل از تزریق واکسن کرونا
- ۲. مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن کرونا
- کلام پایانی
- سوالات متداول
انواع واکسن کرونا
از مهم‌ترین انواع واکسن‌های تولیدشده در ایران و جهان می‌توان موارد زیر را نام برد:
۱. واکسن سینوفارم
سینوفارم واکسنی است که از سوی شرکت‌های چینی تولید شده و در کشور ما به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفته است. این واکسن کرونا به بچه ها هم تزریق شده است. در واکسن سینوفارم از ویروس ضعیف‌شده استفاده شده است؛ بنابراین ویروس غیر فعال است و کسانی که این واکسن را می‌زنند ناقل بیماری نیستند.
واکسن سینوفارم به شکل عضلانی تزریق می‌شود و بعد از گذشت ۲ هفته تقریبا ۷۹ درصد ایمنی ایجاد میکند. به گفته کارشناسان، تزریق دوز دوم این واکسن می‌تواند ۹۴ درصد از مرگ و میر ناشی از کرونا جلوگیری کند. فواصل زمانی بین تزریق ۲ دوز واکسن باید چهار هفته یا یک ماه باشد.
بیشتر بدانید: ویروس HMPV
عوارض واکسن سینوفارم
بر اساس تحقیقات می‌توانیم به موارد زیر به عنوان عوارض واکسن کرونا با برند سینوفارم اشاره کنیم:
- سردرد خفیف
- اسهال
- درد عضلانی
- بی‌حالی و خستگی
- تب خفیف
- لرزش
- تورم و التهاب غدد لنفاوی بدن
- درد خفیف در ناحیه‌ای که واکسن تزریق شده است
بیشتر بدانید:سویه جدید ویروس کرونا سال ۱۴۰۳ چیست؟
واکسن سینوفارم در بدن به چه شکلی عمل میکند؟
ویروس‌های غیر فعال موجود در واکسن سینوفارم توسط آنتی‌ژن‌های بدن جذب می‌شوند. سپس سلول‌های T کمکی این دسته از ویروس‌ها را شناسایی می‌کنند و آن‌ها را از بین می‌برند. فعالیت سلول‌های B مرحله بعدی مواجهه سیستم ایمنی بدن با ویروس غیر فعال موجود در واکسن سینوفارم است. این سلول‌ها به پروتئین‌های سطحی موجود در ویروس متصل می‌شوند. در نهایت، آنتی‌بادی‌های مورد نیاز برای از بین بردن ویروس کرونا فعالیت خود را آغاز می‌کنند تا در برابر بیماری مقاومت ایجاد کنند.
بیشتر بدانید:فرق کرونا و آنفولانزا چیست؟ ویدیو تشخیص آن از روی علائم
بیشتر بدانید:دارو برای کرونا چیست؟ بهترین دارو برای درمان این بیماری
چه افرادی نباید سینوفارم تزریق کنند؟
این واکسن برای افراد زیر مناسب نیست:
- زنان باردار و شیرده
- افرادی که به بیماری‌های آلرژیک دچار هستند و احتمال دارد به واکسن واکنش نشان دهند
- افراد بیمار که شرایط بسیار ویژه‌ای از لحاظ جسمی دارند
- کسانی که دچار مشکلات مرتبط با سیستم ایمنی هستند
- افرادی که تب بالا دارند
- افرادی که به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند و هنوز یک ماه از ابتلای آن‌ها نگذشته است
بیشتر بخوانید:تاثیر کرونا بر پوست به چه صورت است؟
۲. واکسن آسترازنکا
این واکسن دارای ویروس فعال است. برای تولید واکسن آسترازنکا فرمول ژنتیکی ویروس کرونا با ویروس سرماخوردگی شامپانزه‌ها که خطرناک نیست ترکیب شده است. بنابراین بعد از تزریق واکسن، سلول‌های بدن پروتئین‌هایی می‌سازند که سیستم ایمنی را برای تولید پادتن‌های مورد نیاز برای مقابله با ویروس کرونا تحریک می‌کنند.
عوارض واکسن آسترازنکا
عوارض ناشی از دریافت واکسن آسترازنکا عبارت‌اند از:
- کاهش اشتها
- سرگیجه و سردرد
- دردهای مفصلی و عضلانی
- خستگی
- تب خفیف
- اسهال
- تعریق
آیا تزریق واکسن آسترازنکا سبب لخته شدن خون می‌شود؟
بر اساس گزارش‌هایی که درباره دریافت‌کنندگان واکسن آسترازنکا وجود دارد، درصد بسیار کمی از آن‌ها دچار عارضه لخته شدن خون شده‌اند. این عارضه را نمی‌توان به همه افراد تعمیم داد، اما باید احتمال وقوع آن را در نظر داشت.
تزریق واکسن آسترازنکا برای کدام رده سنی مناسب است؟
از آنجا که نتایج پژوهش‌ها حاکی از اثربخشی بالای آسترازنکا روی افراد مسن است، متخصصان تصمیم گرفته‌اند که این واکسن را به افراد بالای ۶۰ سال تزریق کنند. از سوی دیگر، تزریق آسترازنکا به زنان کمتر از ۵۰ سال توصیه نمی‌شود. چون عارضه لخته شدن خون در آن‌ها بیشتر از سایر افراد است.
بیشتر بخوانید:آیا کرونا از طریق رابطه زناشویی منتقل می‌شود؟
چه کسانی نباید واکسن آسترازنکا بزنند؟
دریافت واکسن آسترازنکا برای افراد زیر ممنوع است:
- کسانی که دچار حساسیت‌های خاص هستند
- افرادی که سابقه آنافیلاکسی دارند
- افرادی که دچار تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گرا هستند
- افرادی که یک دوز از این واکسن را دریافت کرده‌اند و نسبت به آن واکنش شدید نشان داده‌اند
۳. واکسن برکت
واکسن برکت که در کشور ما تولید شده است حاوی ویروس غیر فعال کرونا است. براساس پژوهش‌های صورت گرفته روی واکسن برکت شاهد هستیم که این واکسن می‌تواند در برابر هر سه واریانت انگلیسی، آفریقایی و چینی مقاومت چشمگیری ایجاد کند. بنابراین تا حد زیادی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
بیشتر بخوانید:حس بویایی در کرونا؛ علامتی دیگر از کرونا که باید بدانید
عوارض واکسن برکت
این واکسن هم مانند سایر واکسن‌هایی که در دنیا برای بیماری کرونا تولید شده‌اند ممکن است در بعضی از افراد عارضه ایجاد کند. از عوارض احتمالی واکسن برکت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد در محل تزریق واکسن
- سردرد
- تب خفیف
- بی‌حالی یا خستگی
- دردهای عضلانی
- دردهای مفصلی
- اسهال
- لرزش
- تورم غدد لنفاوی
۴. واکسن اسپایکوژن
اسپایکوژن یک نوع واکسن کرونا است که به طور مشترک توسط ایران و استرالیا تولید شده است. از مهم‌ترین مزایای واکسن اسپایکوژن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از آنجا که در ساخت این واکسن از ماده‌ای به نام ادجوانت غیر آلومینیومی استفاده شده است، می‌توان امیدوار بود که عوارض ناشی از دریافت آن کمتر از سایر واکسن‌های کرونا باشد.
- این واکسن از قدرتمند‌ترین واکسن‌ها برای کاهش احتمال ابتلا به کرونا محسوب می‌شود.
عوارض واکسن اسپایکوژن
عوارض شایع این واکسن شامل موارد زیر هستند:
- درد و التهاب در محل تزریق
- خستگی
- درد مفاصل
- سردرد
- حالت تهوع
۵. واکسن مدرنا
واکسن مدرنا یک محصول منحصربه‌فرد است که برای ایجاد ایمنی در برابر ویروس کرونا تولید شده است. برای ساخت این واکسن از موادی کمک گرفته شده است که بعد از تزریق باعث تولید پروتئین مورد نیاز برای ایجاد مقاومت در برابر ویروس کرونا می‌شوند. در نتیجه، نیاز نیست شرکت‌کننده‌های سازنده واکسن یک روند طولانی را برای تولید پروتئین طی کنند.
عوارض واکسن مدرنا
عوارض احتمالی این واکسن عبارت‌اند از:
- تب
- درد عضلانی
- سردرد
مشاهده شده است که شدت این عوارض بعد از دریافت دوز دوم واکسن بیشتر است.
واکسن مدرنا برای چه افرادی مناسب است؟
یکی از نکات مهم در مورد مدرنا این است که بهترین گزینه برای افراد ۶ تا ۱۱ ساله محسوب می‌شود. بنابراین والدین می‌توانند از این واکسن کرونا برای کودکان خود استفاده کنند. واکسن مدرنا برای نوجوانان و بزرگسالان هم انتخاب مناسبی است. چون عوارض کمی دارد و بالاترین سطح ایمنی را در بدن ایجاد میکند.
بیشتر بدانید:عوارض واکسن آسترازنکا چیست؟
جدول مقایسه واکسن های کرونا
در جدول زیر می‌توانید اسم واکسن های کرونا، نوع آن‌ها و عوارضی که ایجاد می‌کنند را ببینید. این جدول شامل واکسن‌هایی است که در ایران به طور گسترده تزریق می‌شوند:
| نام واکسن | فاصله دوز دوم تا ایجاد ایمنی | عوارض | فاصله ۲ تزریق | تعداد دوز | نوع واکسن | تاییدیه سازمان بهداشت جهانی | میزان اثربخشی |
| سینوفارم | ۲ تا سه هفته | تب موقت، ضعف، سردرد، اسهال، قرمزی، سفتی، تورم، خارش و درد محل تزریق، درد عضلانی، درد مفاصل، خواب‌آلودگی و گیجی | چهار هفته | حداقل ۲ بار | ویروس غیر فعال | دارد | ۷۹ درصد |
| آسترازنکا | ۲ تا سه هفته | خارش محل تزریق، خستگی، سرگیجه، تب و لرز، سردرد، حالت تهوع، درد مفاصل و عضلات و لخته خون | سه هفته | حداقل ۲ بار | آدنوویروس | دارد | ۷۶ درصد |
| برکت | ۲ تا سه هفته | خیلی مشخص نیست | چهار هفته | حداقل ۲ بار | ویروس غیر فعال | ندارد | مشخص نیست |
مراقبت های قبل و بعد از تزریق واکسن کرونا
برای اینکه بعد از تزریق واکسن کرونا دچار عوارض جانبی جدی نشوید، باید قبل و بعد از دریافت آن به یک سری نکات توجه کنید. در ادامه مهم‌ترین اقدامات احتیاطی را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
بیشتر بخوانید:علائم کرونا جدید در کودکان در سال۱۴۰۳ چیست؟ علائم شایع آن
۱. مراقبت‌های قبل از تزریق واکسن کرونا
از مهم‌ترین اقداماتی که باید پیش از انجام واکسیناسیون انجام دهید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حتما در ابتدا برای دریافت مشاوره به پزشک مراجعه کنید. پزشک وضعیت سلامتی شما و آلرژی‌هایی که دارید را بررسی میکند و بهترین گزینه را برای واکسیناسیون به شما پیشنهاد می‌دهد.
- اگر مشکوک به بیماری کرونا هستید، واکسن نزنید. چون می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و به بروز علائم شدید منجر شود.
- اگر به تازگی از بیماری کرونا بهبود پیدا کرده‌اید، در مورد زمان مناسب تزریق واکسن با پزشک مشورت کنید.
- اگر بیمار هستید و دارو مصرف می‌کنید، نزد پزشک معالج خود بروید و مجوز دریافت واکسن را از او دریافت کنید.
- از ۲۴ ساعت قبل از دریافت واکسن کرونا باید استراحت کنید و از انجام فعالیت‌های شدید بپرهیزید.
- قبل از دریافت واکسن به اندازه کافی مایعات بنوشید.
- بهتر است با معده خالی واکسن نزنید. چون ناشتا بودن ممکن است باعث سرگیجه و افت فشار خون شود.
- اگر باردار یا شیرده هستید، در مورد فواید و عوارض واکسن کرونا با پزشک مشورت کنید.
۲. مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن کرونا
بعد از واکسینه شدن هم باید نکات زیر را رعایت کنید:
- ترک مرکز واکسیناسیون بلافاصله بعد از تزریق واکسن بسیار خطرناک است؛ بنابراین توصیه می‌شود که پنج تا ۲۰ دقیقه در مرکز حضور داشته باشید و روی صندلی بنشینید.
- به یاد داشته باشید که ظهور یک سری عوارض بعد از واکسینه شدن کاملا طبیعی است. بنابراین با این موضوع مواجهه عاقلانه داشته باشید و برای کم شدن عوارض، استراحت کنید.
- نوع عوارض واکسن و شدت آن‌ها در همه افراد یکسان نیست. در نتیجه، نباید شرایط خود را با دیگران مقایسه کنید.
- شما بعد از دریافت دوز دوم واکسن به عنوان یک فرد واکسینه‌شده محسوب می‌شوید. بنابراین بعد از دریافت دوز اول تصور نکنید که می‌توانید تمامی توصیه‌های بهداشتی را کنار بگذارید.
- علائمی مثل گلودرد، آبریزش بینی و سرفه از عوارض هیچ‌کدام از واکسن‌های کرونا نیستند. بنابراین در صورت مشاهده این علائم باید نزد دکتر عفونی بروید.
- چنانچه بعد از تزریق واکسن با مشکل تنگی نفس، درد قفسه سینه و تپش قلب مواجه شدید، فورا به دنبال کمک پزشکی بروید یا با اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید. ذکر این نکته ضروری است که این عوارض به ندرت رخ می‌دهند.
کلام پایانی
در این مقاله سعی کردیم به مهم‌ترین سوالات شما درباره بهترین واکسن کرونا پاسخ دهیم. اگر در این زمینه به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، سوالات خود را در بخش کامنت‌ها مطرح کنید یا از وب‌سایت التیاما از متخصص عفونی برای ویزیت حضوری یا متخصص آنلاین عفونی وقت بگیرید.
سوالات متداول
واکسن کرونا حاوی ترکیباتی است که بدن از آن‌ها برای تولید یک پروتئین خاص استفاده میکند. این پروتئین توسط سیستم ایمنی شناسایی می‌شود و پاسخ ایجاد میکند. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود و در آینده به مبارزه با ویروس کمک میکند.
تمام واکسن‌های تاییدشده توسط سازمان‌های بهداشتی می‌توانند از شما در برابر بیماری کرونا محافظت کنند. بنابراین می‌توانید هر واکسنی که به آن دسترسی دارید را تزریق کنید.
همه واکسن های کرونا می‌توانند در بعضی از افراد عوارض جانبی ایجاد کنند. اما یک تحقیق در ایران نشان داده است که عوارض واکسن آسترازنکا از سایر واکسن‌ها کمی بیشتر است.
منبع: nhs
