کولیک یا قولنج نوزاد چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

کولیک نوزاد یک مشکلات چالش‌برانگیز و پراسترس برای والدین است که اغلب آن‌ها را با نگرانی‌های زیادی روبه‌رو می‌کند و حتی گاهی‌اوقات باعث می‌شود احساس کنند در آرام کردن فرزندشان ناتوان هستند. در این مقاله از مجله سلامت التیاما قصد داریم به بررسی دلایل بروز این مشکل و راه‌های مقابله با آن بپردازیم. اگر شما هم به دنبال راه‌حل‌هایی برای مدیریت این وضعیت و تجربه روزهای آرام‌تر هستید، این مطلب را تا انتها بخوانید.

کولیک نوزاد چیست؟

کولیک یا قولنج به این معنی است که نوزاد بدون اینکه بیمار یا گرسنه باشد به مدت بیش از سه هفته، حداقل سه روز در هفته و هر روز بیش از سه ساعت گریه می‌کند. این وضعیت می‌تواند برای والدین ناامیدکننده باشد. چون ناراحتی نوزاد بدون هیچ دلیل مشخصی رخ می‌دهد و به نظر می‌رسد که هیچ چیزی باعث تسکین او نمی‌شود. قولنج اغلب در عصر اتفاق می‌افتد؛ یعنی زمانی که والدین خسته هستند.

کارشناسان معتقدند که قولنج می‌تواند بدون توجه به جنسیت کودک، ترتیب تولد و نوع تغذیه (شیر خوردن از سینه مادر یا شیشه شیر) روی دهد. علاوه بر این، متوجه شده‌اند که کودکان مبتلا به این عارضه از نظر رشد با سایر هم‌سالان خود هیچ تفاوتی ندارند.

بیشتر بدانید: زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟

کولیک نوزاد کی شروع میشه؟

قولنج معمولا در حدود هفته سوم پس از تولد شروع می‌شود و در هفته چهارم تا ششم به اوج خود می‌رسد.

کولیک نوزاد کی تموم میشه؟

در بیشتر موارد، قولنج پس از ۶ هفتگی بهتر می‌شود و تا ۱۲ هفتگی کاملا از بین می‌رود.

علائم کولیک نوزاد

ویژگی‌های قولنج شامل موارد زیر است:

• گریه بدون دلیل مشخص رخ می‌دهد و از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
• گریه شدید و شبیه جیغ زدن یا بیان درد به نظر می‌رسد.
• کودک حتی پس از کاهش گریه بسیار بی‌قرار است.
• در زمان‌های مشخص به‌خصوص عصرها اتفاق می‌افتد.
• رنگ صورت تغییر می‌کند و برافروخته یا قرمز می‌شود.
• پاها و بازوها سفت، مشت‌ها گره‌کرده و شکم متورم است.
• گاهی‌اوقات علائم پس از دفع گاز یا اجابت مزاج تسکین می‌یابد. گاز احتمالا به دلیل بلع هوا در حین گریه طولانی‌مدت وارد دستگاه گوارش کودک شده است.

اگرچه نوزادان مبتلا به قولنج به نظر می‌رسد شکم‌درد دارند، اما خوب غذا می‌خورند و به طور طبیعی وزن اضافه می‌کنند.

عوارض کولیک نوزاد

قولنج برای کودک مشکل پزشکی کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کند. با این حال، برای والدین استرس‌زا است و آن‌ها را با مشکلات زیر روبه‌رو می‌کند:

• افزایش خطر افسردگی پس از زایمان در مادران
• قطع زودهنگام شیردهی
• احساس گناه، خستگی، درماندگی یا عصبانیت

بیشتر بدانید: آب دهان نوزاد دو ماهه

سندرم کودک تکان‌خورده

گاهی‌اوقات استرس ناشی از آرام کردن نوزاد باعث می‌شود والدین فرزند خود را تکان دهند یا به شکل دیگری به او آسیب برسانند. تکان دادن نوزاد می‌تواند به آسیب جدی مغز و حتی مرگ منجر شود. ناآگاهی والدین در مورد روش‌های آرام کردن کودک گریان و نداشتن حمایت برای مراقبت از او خطر این واکنش‌های کنترل‌نشده را افزایش می‌دهد.

بیشتر بدانید: مضرات آب دادن به نوزاد

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که کودک شما دارای شرایط زیر است، با متخصص اطفال تماس بگیرید:

• خیلی گریه می‌کند و نمی‌توانید او را آرام کنید.
• سه ماهه است و هنوز قولنج دارد.

همچنین در موارد زیر فورا نزد پزشک بروید:

• رفتار یا الگوی گریه کودک به طور ناگهانی تغییر می‌کند.
• کودک به تب، استفراغ شدید، اسهال، مدفوع خونی یا سایر مشکلات معده مبتلا است.

کولیک نوزاد در اثر چیست؟

علت کولیک نوزاد ناشناخته است. این وضعیت ممکن است ناشی از عوامل متعددی باشد. بنابراین برای محققان دشوار است که تمام ویژگی‌های مهم آن را توضیح دهند. برای مثال، اینکه چرا معمولا در اواخر ماه اول زندگی شروع می‌شود، در زمان‌های خاصی از روز اتفاق می‌افتد و خودبه‌خود از بین می‌رود. با این حال، عوامل زیر احتمالا در بروز آن نقش دارند:

• کامل نبودن سیستم گوارشی
• عدم تعادل باکتری‌های سالم در دستگاه گوارش
• آلرژی یا عدم تحمل مواد غذایی
• پرخوری، کم‌خوری یا آروغ نزدن منظم
• شکل اولیه میگرن دوران کودکی
• استرس یا اضطراب خانوادگی

بعضی از بیماری‌ها ممکن است شبیه قولنج به نظر برسند. اگر نگران سلامتی فرزندتان هستید، پزشک می‌تواند برای رد مشکلات زیر معاینه کامل انجام دهد:

• عفونت
• رفلاکس اسید یا مشکلات معده
• حساسیت به شیر خشک یا شیر مادر
• فشار یا التهاب در مغز و سیستم عصبی
• نامنظم بودن ضربان قلب

بیشتر بدانید: چگونه باد شکم نوزاد را بگیریم؟

تشخیص کولیک نوزاد

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص قولنج وجود ندارد. بنابراین پزشک درباره علائم و سابقه پزشکی کودک سوال می‌کند و با تمرکز بر موارد زیر معاینه بدنی انجام می‌دهد:

• وزن، قد و دور سر
• صدای قلب، ریه و شکم
• وضعیت اندام‌ها شامل انگشتان دست و پا، چشم‌ها، گوش‌ها و اندام تناسلی
• واکنش به لمس یا حرکت
• رنگ پوست

علاوه بر این، پزشک ممکن است دستور انجام بعضی آزمایش‌ها را برای رد سایر اختلالات صادر کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع می‌توانید با دکتر اطفال مشورت کنید.

بیشتر بدانید: حساسیت به پوشک

درمان کولیک نوزاد

از آنجا که هیچ دلیل واضحی برای قولنج نوزادی شناسایی نشده است، هیچ درمان مشخصی برای آن وجود ندارد. با این حال، پزشک مواردی را به شما توصیه می‌کند که ممکن است موجب تسکین کودک شوند. آن‌ها را یکی‌یکی امتحان کنید و اگر بعد از چند روز موثر نبودند، به سراغ گزینه بعدی بروید.

۱. بهترین دارو کولیک نوزادی

بسیاری از والدین این سوال را مطرح می‌کنند که بهترین قطره یا شربت کولیک برای نوزاد چیست. در پاسخ باید بگوییم که هیچ داروی خاصی برای درمان قطعی قولنج نوزادی وجود ندارد. با این حال، محصولات مختلف حاوی سایمتیکون و گیاهان دارویی مثل رازیانه به بازار عرضه شده‌اند که ممکن است علائم قولنج را کاهش دهند.

قبل از امتحان کردن هر گونه شربت یا قطره کولیک برای نوزاد پسر یا دختر حتما با متخصص اطفال مشورت کنید. چون این نوع محصولات ممکن است برای فرزند شما مناسب نباشند.

۲. درمان خانگی کولیک نوزاد

اگر فرزندتان کولیک دارد:

• مطمئن شوید که گرسنه نیست.
• در صورت شیردهی، از پزشک بپرسید که آیا داروهایی که مصرف می‌کنید یا غذاهایی که می‌خورید ممکن است در کودک باعث تحریک یا واکنش آلرژیک شوند یا خیر.
• موقعیت بدن فرزندتان را تغییر دهید. او را بنشانید یا بخوابانید. همچنین در حالی که راه می‌روید، او را در آغوش نگه دارید.
• شکم یا کمر کودک را ماساژ دهید.
• از پستانک استفاده کنید.
• کودک را داخل پتو بپیچید.
• از آب گرم برای حمام کردن فرزندتان استفاده کنید.
• از نویز سفید (مانند پنکه، ماشین لباسشویی یا ماشین ظرفشویی) استفاده کنید.
• کودک را سوار ماشین کنید یا با کالسکه بیرون ببرید.

خود مراقبتی والدین برای کاهش استرس

داشتن کودک مبتلا به کولیک می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. از این‌رو توصیه می‌شود به کمک استراتژی‌های زیر از خودتان مراقبت کنید:

• استراحت کنید. شما و همسرتان باید به نوبت وظیفه مراقبت از کودک را بر عهده بگیرید. همچنین می‌توانید از یک دوست بخواهید که این کار را انجام دهد.
• احساسات خود را بیان کنید. طبیعی است که در این موقعیت احساس درماندگی، افسردگی، گناه یا عصبانیت کنید. احساسات خود را با اعضای خانواده، دوستان و پزشک فرزندتان در میان بگذارید.
• خودتان را قضاوت نکنید. موفقیت خود را به عنوان یک والد با میزان گریه نوزادتان اندازه نگیرید. قولنج نتیجه بد سرپرستی نیست.
• مراقب سلامتی خود باشید. غذاهای سالم بخورید و در زمان خواب کودک ورزش کنید. همچنین از مصرف الکل و مواد مخدر بپرهیزید.

بیشتر بدانید: درمان سریع اسهال کودکان

کلام پایانی

کولیک ممکن است یک تجربه خسته‌کننده و استرس‌زا برای والدین باشد. اما با مدیریت درست و استفاده از روش‌های مناسب می‌توان علائم آن را کاهش داد. چنانچه در مورد درمان سریع کولیک نوزادان به راهنمایی نیاز دارید، به متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین اگر گریه فرزندتان بسیار شدید است و با هیچ روشی کاهش پیدا نمی‌کند، در مورد آن با پزشک مشورت کنید.

شمامی‌توانید به وب‌سایت التیاما سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر انلاین اطفال مشورت کنید. همچنین، می‌توانید از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص کودکان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: mayoclinic, medlineplus